هویت شغلی چیست؟

حتما تا به حال برایتان پیش آمده که از خودتان بپرسید من که هستم؟ جایگاهم چیست؟ چه خواسته ها و باورهایی دارم؟ ارزش من به عنوان یک انسان از چه چیزهایی متاثر است؟ پاسخ به این سوالات هویت ما را شکل میدهد.

یکی از مهمترین بخش های هویت هر شخص، هویت شغلی آن فرد است؛ هویت شغلی نقش زیادی در احساس رضایتمندی، موفقیت و معنای زندگی ما دارد. وقتی از کسی میپرسیم چه کاره ای؟ شغلت چیست؟ در واقع به دنبال درک بخشی از هویت او هستیم. اینکه هر فرد چه شغلی را انتخاب میکند، چقدر با آن شغل احساس راحتی دارد و از شغل خود با رضایتمندی صحبت میکند یا نه، همگی نشان دهنده وجود یا عدم وجود هویت شغلی در آن فرد است.

در این مقاله از آکادمی کسب و کار پاکراه سعی داریم مفهوم هویت شغلی را بررسی کنیم؛ پس حتما تا انتها همراهمان بمانید و اگر به راهنمایی بیشتری نیاز داشتید، کامنت بگذارید یا در بخش پرسش و پاسخ سایت مطرح کنید!

هویت یعنی چه؟

به اعتقاد جیمز مارسیا، هویت، سازمانی درونی، خودجوش و پویاست که از نگرش ها، نیازها، توانایی ها، باورها و تجارب گذشته فرد نشات میگیرد. هویت ما تصویر ما از خودمان است که این تصویر قابل تغییر است.

هویت انواع مختلفی دارد، هم میتواند شخصی و فردی باشد و هم اجتماعی.

• هویت فردی ویژگی های منحصر به فرد، ارزش‌ها، باورها، تجربه ها و اهداف مختص به هر شخص است.
• هویت اجتماعی احساس وابستگی و تعلق به یک جامعه یا گروه است که بر اساس عوامل مختلفی مثل فرهنگ، ملیت، قومیت و… شکل می گیرد.

هویت شغلی یعنی چه؟

هویت شغلی را میتوان زیر مجموعه هویت اجتماعی دانست؛ زیرا در ارتباط با محیط و دیگر افراد اجتماع است. اختصاص دادن و یکپارچه بودن ارزش های وابسته به شغل، زمینه هایی هستند که هویت شغلی را تشکیل می دهند.

هالند هویت شغلی را سازگاری بین شخصیت فرد و محیط کاری میداند.

اهمیت شناخت هویت شغلی برای مسیر شغلی

امروزه همه ما انسان ها وقتی در جمعی قرار میگیریم و قصد آشنایی با دیگران را داریم، احتمالا چهارمین یا پنجمین سوالی که از ما پرسیده می شود این است که شغل شما چیست، در چه زمینه ای فعالیت می کنید و مشغول چه کاری هستید و… .

اگر پاسخ این سوال برای فرد پاسخ دهنده چندان خوشایند نباشد، یا فرد تصور کند که ارزش های شخصی او با شغل فعلی اش همخوان نیست، نه تنها هویت شغلی اش آسیب میبیند بلکه هویت اجتماعی و فردی او هم تحت تاثیر قرار میگیرد.

مهمترین دلایل شناخت هویت شغلی، شامل موارد زیر هستند:

• داشتن هویت شغلی مشخص و روشن به فرد کمک میکند تا بداند در زندگی حرفه ای اش چه می خواهد، چه توانایی هایی دارد و برای رسیدن به چه هدف هایی تلاش میکند.
• وقتی فرد به خوبی خودش و جایگاه شغلی اش را بشناسد، تصمیم گیری هایش منطقی تر می شود و مسیر کاری اش با ثبات و هدفمند پیش می رود.
• هویت شغلی تنها به انتخاب یک شغل محدود نمی شود، بلکه شامل شناخت فرد از توانایی ها، علایق، ارزش ها و هدف هایش در مسیر کاری است.
• توصیف فرد از خود، به شغلی بستگی دارد که فرد به وسیله آن شغل خود را در گروه های اجتماعی و موقعیت های مختلف توصیف می کند.

شغل می تواند جذاب و گیرا باشد؛ به طوری که فرد با شغل خود ادغام شود و وظایف خود را با دل و جان انجام دهد و یا بالعکس، آن قدر فرد شغل خود را کوچک و بی اهمیت بداند که حاضر نباشد در مورد آن چیزی بگوید و خود را مورد تحقیر قرار دهد.

آشنایی با هویت شغلی برای چه کسانی مهمتر است؟

• دانش آموزان دبیرستانی که در سنی هستند که باید درباره ی رشته تحصیلی و مسیر شغلی خود تصمیم گیری کنند، برای آشنایی با مفهوم هویت و هویت شغلی با خواندن این مقاله می توانند آگاهانه تر و بهتر انتخاب کنند.
• دانشجویان و فارغ التحصیلانی که در جست و جوی هویت شغلی هستند و نیاز به آگاهی بیشتری برای وارد شدن به بازار کار دارند.
• افرادی که از شغل خود ناراضی هستند و به تغییر شغل فکر میکنند؛ این افراد احتمالا هنوز به هویت شغلی پایدار نرسیده اند و نیاز به بازسازی و شناخت هویت خود دارند.
• مشاوران تحصیلی و شغلی، والدین و معلمان به دلیل تاثیر مهمی که روی شاگردان و فرزندان خود دارند، با شناخت بهتر هویت و هویت شغلی میتوانند آنها را بهتر و کامل تر راهنمایی کنند.
• افرادی که دنبال رشد شخصی یا حرفه ای خود هستند با شناخت هویت شغلی و خودآگاهی، میتوانند مسیر توسعه فردی را بهتر طی کنند.

4 وضعیت هویتی که افراد کسب میکنند

هویت کسب شده توسط افراد، می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

1. هویت کسب شده

بعضی از جوانان و نوجوانان در مسیر رسیدن به هویت، بحران هویت را با موفقیت پشت سر گذاشته و نسبت به اهداف معینی تعهدات لازم را پیدا کرده اند. این افراد به طور فعال وقت زیادی را صرف حل و فصل مسایل مهم زندگی کرده اند.

• این افراد انعطاف پذیر، با فکر و درایت، دارای اعتماد به نفس بالا هستند و تحت شرایط بحرانی مقاومت خوبی نشان می دهند.
• آنها افرادی نسبتا خودمختارند و در روابط اجتماعی، علاوه بر داشتن اعتماد به نفس، شوخ طبع هستند و ظرفیت فراوانی برای ایجاد روابط صمیمی با دیگران دارند.

هویت کسب شده در مسیر شغلی

افرادی که دارای هویت کسب شده هستند، پس از بررسی گزینه های شغلی مختلف، یک مسیر شغلی مشخص و متناسب با علایق و توانمندی هایشان انتخاب کرده و به آن متعهد می‌مانند.

2. هویت ضبط شده (پیش رس)

این گروه بدون داشتن تجربه بحران هویتی و نوجوانی، نسبت به اهداف خاصی احساس تعهد پیدا کرده اند. اکثر آنها در چارچوب برنامه هایی که دیگران و به ویژه والدین از قبل برای آنان تدارک دیده اند، اهداف شخصی را پذیرفته اند. مثلا انتخاب رشته تحصیلی، نوع شغل، انتخاب همسر و حتی سبک زندگی آنان به توصیه والدین تعیین شده است.

این افراد انعطاف ناپذیرند، در زندگی احساس رضایت می کنند و وابستگی زیادی به خانواده های خود دارند. این افراد باورهای مذهبی و قومی دارند، به نظم و قانون اعتقاد راسخ داشته و از مراجع قدرت پیروی می کنند. همچنین هر گاه باورها و عقایدشان از طرف دیگران تهدید شود حالت دفاعی پیدا می کنند.

هویت پیش رس در مسیر شغلی

فرد بدون بررسی یا جست و جو، شغل یا مسیر شغلی را پذیرفته که ممکن است از سوی خانواده یا جامعه برای او تعیین شده باشد.

3. هویت مبهم (سردرگم)

این گروه شامل افرادی است که هیچ نوع بحرانی را سپری نکرده اند و در عین حال به اهداف خاصی هم احساس تعهد نمی کنند. آنها در ظاهر افرادی بی خیال هستند و تمایلی به کسب هویت ندارند.

روی هم رفته، افرادی سطحی، ناخرسند و تنها هستند و توان لازم برای برقراری روابط صمیمی و خالص با دیگران را ندارند. گاهی از بین این گروه، عده ای هویت منفی پیدا می کنند؛ یعنی به عضویت گروه هایی چون بزهکاران و مجرمان و افراد معتاد در می آیند.

هویت سردرگم در مسیر شغلی

این دسته از افراد نه به شغل مشخصی فکر می کنند و نه برای آینده شغلی خود برنامه ریزی دارند. ممکن است بی هدف یا سردرگم باشند و حتی انگیزه کافی برای جست و جوی شغل نداشته باشند.

4. هویت دیررس (جست و جو گر)

این افراد هنوز در جهت کسب هویت تلاش میکنند و همواره در حالتی دوگانه به سر می برند. آنها افرادی رقابت طلب، مضطرب، زنده دل، پرحرف، باهوش و گاهی نیز دستخوش تعارض های چندگانه هستند. مایلند با دیگران روابط صمیمی برقرار کنند، گرچه بسیاری از آنان به این خواسته خود نمیرسند.

هویت دیررس در مسیر شغلی

این افراد هنوز در حال کشف گزینه های شغلی مختلفی هستند و به هیچ شغل مشخصی تعهد ندارند. مثل فردی که هنوز رشته یا شغل موردنظر خود را انتخاب نکرده و در حال تجربه های مختلف است.

مدل شکل گیری هویت جیمز مارسیا که مطرح شد، در اصل برای درک فرآیند هویت یابی در نوجوانی و اوایل بزرگسالی طراحی شده است؛ چون این دوره ها زمانی هستند که افراد بیشتر با سوال های مربوطه مثل من کی ام؟ چه میخواهم بشوم؟ ارزش‌هایم چیست؟ و… رو به رو میشوند اما در عمل گاهی فرآیند شکل گیری هویت میتواند دیرتر از نوجوانی و جوانی و در طول زندگی و بزرگسالی شکل بگیرد و افراد همواره می‌توانند به دنبال یادگیری تجربیات جدید باشند.

 هویت (انواع هویت) فرآیندی پویا و قابل تغییر در تمام طول زندگی است.

عشق به شغل یا بیزاری از آن

چه چیزی باعث میشود که انسان‌ها به شغل خود عشق داشته باشند یا از آن متنفر شوند؟ چرا برخی عاشق کار خود هستند و برخی دیگر به اجبار کارشان را انجام میدهند؟

به دلیل گرانی و مخارج بالا، امروزه همه ی افراد چه مرد و چه زن همگی شاغل هستند. یکی از مهمترین نکات در احساسی که ما نسبت به شغلمان داریم، دلیل انتخاب آن است.

دلایل مختلف انتخاب شغل

• برخی شغلی را انتخاب میکنند برای سرگرمی، این افراد هر چند وقت یکبار شغل خود را عوض میکنند و جایگاه شغلی خیلی برایشان اهمیتی ندارد.
• برخی دیگر به دلیل مخارج زندگی و از روی اجبار شاغل میشوند. این افراد معمولا به دلیل اینکه احساس خوبی نسبت به شغل خود ندارند ازهویت شغلی کامل و مناسبی هم برخوردار نیستند.
• دسته ی سوم افرادی هستند که با توجه به احساسات، باورها، ارزشها و متناسب با شرایط و روحیات خود شغل انتخاب میکنند؛ همانطور که گفته شد این افراد دارای هویت کسب شده و موفق هستند که همین موضوع باعث میشود نسبت به دیگر افراد از هویت شغلی بیشتری برخوردار بوده و احساس بهتری نسبت به خود و شغلشان داشته باشند.

برای پیدا کردن هویت شغلی خود از چه کسی مشاوره بگیریم؟

با توجه به تمامی نکاتی که گفته شد، داشتن هویت شغلی وابسته به داشتن هویت فردی موفق است. در آکادمی پاکراه با خدماتی مثل استعدادیابی، بررسی شخصیت و علایق هر فرد با تست ها و آزمون های استاندارد، مشاوره شغلی و انتخاب شغل، علاوه بر کمک به شما برای رسیدن به هویت فردی موفق، مسیر را برای رسیدن به هویت شغلی برای شما میسر میکنیم.

پس توصیه می‌کنیم برای رزرو وقت مشاوره، با ما تماس بگیرید یا فرم‌های مربوطه را پر کنید!