شغل های رشته هوش مصنوعی

تقاضا برای متخصصان هوش مصنوعی در سال‌های اخیر بیش از ۷۴٪ رشد داشته و این رشد همچنان ادامه دارد. از آنجایی که هوش مصنوعی به خوبی توانسته وارد بخش مهمی از زندگی روزانه ما شود، خیلی از افراد هم نگران از دست دادن جایگاه شغلی خود شوند.

اما در این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه، می‌خواهیم قضیه را از زاویه دیگر بررسی کنیم و با شغل‌هایی که می‌توان از طریق تحصیل در رشته هوش مصنوعی کسب درآمد کرد، آشنا شویم. همچنین یک میانگین به روزرسانی شده از درآمد شغل های رشته هوش مصنوعی را هم در سال 1404 در اختیارتان خواهیم گذاشت. خواندن این مطلب به علاقه‌مندان حوزه هوش مصنوعی کمک می‌کند تا با دیدی بازتر سراغ این رشته بروند.

لیست 16 تایی مشاغل حوزه هوش مصنوعی و علوم داده

برای اینکه وقت کمتری از کاربران سایت آکادمی پاکراه گرفته شود، در جدول زیر لیست کاملی از مشاغل مربوط به هوش مصنوعی را درج کرده‌ایم و در ادامه به شرح کاملی از هر عنوان شغلی پرداخته‌ایم.

هوش مصنوعی چیست؟

قبل از هر چیز اجازه بدهید تا تعریفی درباره هوش مصنوعی داشته باشیم، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یا AI شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است. این رشته تلاش می‌کند ماشین‌ها و برنامه‌ها را طوری طراحی کند که بتوانند مانند انسان فکر کنند، یاد بگیرند و تصمیم بگیرند.

به‌عبارت ساده‌تر، AI به ماشین‌ها این توانایی را می‌دهد که مسائلی را حل کنند مانند انسان ها از تجربه‌های گذشته یاد بگیرند، تصاویر را تشخیص دهند، زبان انسان را بفهمند و حتی با ما گفتگو کنند. چت‌بات‌ها دستیارهای صوتی مثل Siri یا Google Assistant نمونه بارزی از تولیدات عرصه هوش مصنوعی هستند.

رشته هوش مصنوعی در کارشناسی ارشد

برای وارد شدن به رشته هوش مصنوعی، مسیر تحصیلی مشخص وجود دارد. دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به این حوزه هستند، ابتدا باید در دبیرستان رشته ریاضی را انتخاب کنند. پس از آن، در کنکور ریاضی شرکت کرده و در دانشگاه وارد رشته مهندسی کامپیوتر شوند.

در این مقطع مباحثی مانند نرم‌افزار، الگوریتم‌ها و برنامه‌نویسی آموخته می‌شود. سپس، در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند گرایش هوش مصنوعی را انتخاب کنند و به‌صورت تخصصی وارد دنیای الگوریتم‌های یادگیری ماشین، داده‌کاوی و شبکه‌های عصبی شوند.

در طول این مسیر، دانشجو به‌تدریج با مفاهیم پیچیده و کاربردی هوش مصنوعی آشنا می‌شود و آماده ورود به بازار کار می‌گردد. با تسلط بر این مهارت‌ها، فرصت‌های شغلی زیادی در انتظار او است

بررسی جامع 16 مورد از شغل های رشته هوش مصنوعی

حال که درباره نحوه وارد شدن و تحصیل در رشته هوش مصنوعی اطلاعات کلی را کسب کردیم، وقت آن رسیده است که نگاهی به شغل‌های رشته هوش مصنوعی بیندازیم. در مقاله ای که به تازگی در سال 2025 در سایت onlinedegrees منتشر شده، 16 مسیر شغلی برای رشته هوش مصنوعی آورده شده است.

شناخت این موارد هم برای انتخاب شغل و هم برای تیم سازی کسب و کار، به شما کمک خواهد کرد.

1. تحلیلگر کلان داده

این فرد با داده‌های بسیار زیاد کار می‌کند و از دل آن‌ها اطلاعات مهم بیرون می‌کشد. مثلاً بررسی می‌کند مردم بیشتر دنبال چه محصولی هستند یا چه زمانی فروش بیشتر می‌شود. در کل تحلیگر کلان داده ،کمک می‌کند کسب‌وکارها تصمیم‌های هوشمندانه بگیرند. در این مسیر با ابزارهایی مثل Python ، SQL و اکسل سر و کار دارید.

 2. طراح تجربه کاربری (UX)

در این مسیر شغلی بررسی می‌کنید که کاربر چطور با یک سایت یا برنامه کار می‌کند. در کل هدف این است که استفاده از نرم‌افزار راحت و جذاب باشد. مثلاً تصمیم می‌گیرید دکمه‌ها کجا باشند یا چه چیزی اول دیده شود.

3. مهندس پردازش زبان طبیعی (NLP)

این مهندس تلاش می‌کند به سیستم‌های کامپیوتری یاد بدهد که زبان انسان را بفهمند، تحلیل کنند و پاسخ بدهند. مثلاً وقتی شما با یک دستیار صوتی مثل Siri یا چت‌بات صحبت می‌کنید، این فرد نقش اصلی در ساخت آن سیستم را دارد. او با استفاده از هوش مصنوعی، زبان انسان را به زبان ماشین تبدیل می‌کند و ممکن است این روند هم برعکس باشد. این تخصص ترکیبی از زبان‌شناسی، برنامه‌نویسی و یادگیری ماشین است.

4. محقق هوش مصنوعی

محققان هوش مصنوعی در آزمایشگاه‌ها و دانشگاه‌ها روی روش‌های جدید کار می‌کنند تا هوش مصنوعی را بهتر، سریع‌تر و دقیق‌تر کنند. آن‌ها الگوریتم‌هایی جدید می‌سازند یا مدل‌های موجود را بهینه‌سازی می‌کنند. معمولاً این افراد بیشتر وقت‌شان صرف تحقیق و توسعه می‌شود. این شغل برای کسانی مناسب است که عاشق یادگیری، تحقیق و حل مسائل پیچیده علمی هستند.

5. دانشمند پژوهشی

دانشمند پژوهشی با استفاده از ریاضیات پیشرفته، آمار و یادگیری ماشین، مدل‌هایی را می‌سازد که مسائل پیچیده را تحلیل می‌کنند. به عنوان مثال فعالیت هایی مانند پیش‌بینی روند بازار یا تحلیل تصاویر پزشکی توسط این رشته انجام گرفته میشود.

این افراد مدرک دکتری یا کارشناسی ارشد دارند و روی پروژه‌های علمی و صنعتی کار می‌کنند. برخلاف برنامه‌نویس‌ها، این افراد بیشتر روی تحلیل داده و طراحی تئوری‌ها و مدل‌های جدید تمرکز دارند و صرفا کدنویسی انجام نمی دهند.

6. مهندس نرم‌افزار

مهندس نرم‌افزار کسی است که کدهایی می‌نویسد تا ایده‌ها را به نرم‌افزار واقعی تبدیل کند. این شخص مدل هوش مصنوعی را در قالب یک اپلیکیشن یا سیستم قابل استفاده درمی‌آورد. دستیابی به این شغل نیازمند تسلط بالا به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Python یا Java است. مهندس نرم افزار با تیم‌های طراحی، تحلیل و مهندسی داده همکاری دارد.

7. مهندس هوش مصنوعی

مهندس هوش مصنوعی مدل‌های هوش مصنوعی را از صفر طراحی و پیاده‌سازی می‌کند. یعنی از جمع‌آوری داده گرفته تا آموزش مدل و تحلیل نتایج همه‌چیز را مدیریت می‌کند. اگر شرکت بخواهد یک سیستم تشخیص چهره بسازد، مهندس هوش مصنوعی تمام مراحل فنی آن را پیش می‌برد. این شغل نیازمند دانش قوی در یادگیری ماشین، برنامه‌نویسی و درک مفاهیم ریاضی و آماری است و یکی از پرتقاضاترین مشاغل امروزی به شمار می‌رود.

8. مهندس یادگیری ماشین

مهندس یادگیری ماشین مدل‌هایی می‌سازد که با داده‌ها آموزش می‌بینند و خودشان به مرور بهتر می‌شوند. برای درک بهتر، سیستم تشخیص اسپم را مثال می زنیم. این سیستم با دیدن ایمیل‌های مختلف، سریع مواردی که اسپم هستند را تشخیص می‌دهد.

این فرد باید در برنامه‌نویسی مخصوصا Python ، الگوریتم‌ها، آمار و ریاضی مسلط باشد. همچنین توانایی کار با ابزارهایی مثل TensorFlow یا Scikit-learn برای ساخت و آموزش مدل‌ها بسیار مهم است.

9. متخصص هوش تجاری (BI)

متخصص BI اطلاعات را از بخش‌های مختلف یک سازمان جمع می‌کند و آن‌ها را به گزارش‌های ساده برای مدیران تبدیل می‌کند. این گزارش‌ها به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کنند. مثلاً تعیین کند کدام محصول سود بیشتری دارد یا کجا باید هزینه‌ها کم شود. ابزارهایی مانند Power BI، Tableau یا Excel در این شغل کاربرد زیادی دارند. درک کسب‌وکار و مهارت در تحلیل داده ضروری است.

10. معمار داده (Data Architect)

معمار داده کسی است که ساختار کلی برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و دسترسی به داده‌ها را طراحی می‌کند. مثلاً سیستم‌هایی می‌سازد که اطلاعات مشتریان یا فروش‌ها به‌صورت منظم و ایمن ذخیره شود. این شغل نیاز به آشنایی با پایگاه‌داده‌ها، امنیت داده و ابزارهای ابری دارد. معمار داده با تیم‌های مختلف همکاری می‌کند تا داده‌ها همیشه آماده‌ استفاده باشند.

11. مهندس رباتیک

مهندس رباتیک، سازنده ربات‌هایی است که بتوانند ببینند، حرکت کنند یا کاری را خودکار انجام دهند. مثلاً بازوی رباتیکی که در کارخانه ماشین‌ها را مونتاژ می‌کند یا ربات جاروبرقی خانه‌ها را میسازد. مهندس رباتیک باید به مکانیک، الکترونیک، برنامه‌نویسی و کنترل سیستم‌ها مسلط باشد. این شغل جذاب برای کسانی است که به ترکیب دنیای واقعی و دیجیتال علاقه دارند.

12. مهندس بینایی ماشین

مهندس بینایی ماشین به کامپیوتر آموزش می‌دهد که عکس و فیلم را تحلیل کند. تشخیص چهره افراد در یک تصویر یا شناسایی ترافیک در دوربین‌های شهری جز وظایف مهندس بینایی ماشین است. این تخصص به دانش یادگیری ماشین، پردازش تصویر و ابزارهایی مثل OpenCV یا PyTorch نیاز دارد. اگر به ترکیب هوش مصنوعی و تصاویر علاقه دارید، این حوزه مناسب شماست.

13. مهندس داده (Data Engineer)

مهندس داده زیرساخت لازم را فراهم می‌کند تا داده‌ها به‌درستی جمع‌آوری، ذخیره و پردازش شوند. مثلاً داده‌های اپلیکیشن‌ها را به‌صورت روزانه جمع می‌کند و آماده‌ی تحلیل توسط دانشمند داده می‌سازد. آشنایی با زبان‌های برنامه‌نویسی، پایگاه‌داده‌ها و ابزارهایی مثل Apache Spark یا Airflow در این شغل بسیار مهم است.

14. متخصص اخلاق در هوش مصنوعی

فردی که در این جایگاه شغلی فعالیت دارد، بررسی می‌کند که سیستم‌های هوش مصنوعی منصفانه و بدون تبعیض طراحی شوند. همچنین در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی برای طراحی سیستم‌ها مشارکت می‌کند. آشنایی با مفاهیم حقوقی، فلسفی و فنی در این شغل ضروری است.

15. توسعه‌دهنده الگوریتم

توسعه‌دهنده الگوریتم هسته‌ مغز هوش مصنوعی را طراحی می‌کند. او منطق اصلی تصمیم‌گیری سیستم را می‌سازد، مثلاً اینکه چطور یک ربات مسیرش را پیدا کند یا یک سیستم چطور پیشنهاد محصول بدهد. این شغل نیاز به دانش ریاضی، تحلیل الگوریتم‌ها و مهارت در برنامه‌نویسی دارد. کسانی که عاشق حل مسائل پیچیده هستند، در این حوزه موفق خواهند بود.

16. طراح تجربه کاربری (UI/UX)

برخلاف UX که به تجربه کلی کاربر نگاه می‌کند، UI بیشتر روی طراحی ظاهری مثل شکل دکمه‌ها، رنگ‌ها و فونت‌ها تمرکز دارد. طراح UI/UX رابط کاربری را طوری طراحی می‌کند که هم زیبا و هم کاربردی باشد. در هوش مصنوعی، رابط‌های هوشمند باید ساده و شهودی باشند تا کاربر گیج نشود.

درآمد شغل های رشته هوش مصنوعی در سال 1404

در سال ۱۴۰۴، بازار کار ایران شاهد رشد چشمگیر در حوزه‌های مرتبط با هوش مصنوعی و علوم داده بوده است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده در وب سایتهای استخدامی و کاریابی، این حوزه‌ها با افزایش ۱۲۷ درصدی در فرصت‌های شغلی و رشد ۴۰ درصدی در میانگین حقوق نسبت به سال گذشته، از سایر بخش‌ها پیشی گرفته‌اند.

جدول میانگین درآمد ماهانه برخی از مشاغل کلیدی در حوزه هوش مصنوعی:

مبالغ ذکر شده به عنوان میانگین درآمد ماهانه، تخمینی بوده و بسته به عواملی مانند سطح تجربه، مهارت‌ها، موقعیت جغرافیایی، اندازه شرکت و نوع صنعت می‌تواند متغیر باشد. در حالت کلی این ارقام نشان‌دهنده رشد و اهمیت فزاینده مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی در بازار کار ایران هستند. با توجه به تقاضای رو به افزایش برای تخصص‌های مرتبط، پیش‌بینی می‌شود که این روند صعودی در آینده نیز ادامه یابد.

اگر در حال حاضر در مشاغل این حوزه مشغول فعالیت هستید، می‌توانید تجربیات خود را در بخش کامنت‌های همین پست برایمان به اشتراک بگذارید تا دیگر کاربران سایت هم تا حدودی با این مشاغل و مزایا و معایبشان آشنا شوند.

برای انتخاب شغل در حوزه هوش مصنوعی از چه کسی مشاوره بگیریم؟

بعد از بررسی های انجام شده در این مطلب می‌توان گفت که گستردگی شغل در حوزه هوش مصنوعی و علوم داده بسیار زیاد است. در کل شغل های مرتبط با هوش مصنوعی بسیار متنوع، پرتقاضا و آینده‌دار هستند.

برای ورود به این حوزه، باید مفاهیم پایه‌ای مثل ریاضی، آمار و برنامه‌نویسی را یاد بگیرید. برای موفقیت در شغل های رشته هوش مصنوعی باید روحیه کنجکاو، تفکر منطقی داشته باشید و بتوانید مسئله را با دید یک مهندس حل کنید. اگر علاقه‌مند باشید و پشتکار داشته باشید، این رشته می‌تواند درهای بزرگی به رویتان باز کند.

مشاوران آکادمی پاکراه به عنوان همراهانی باتجربه در سفر حرفه‌ای شما حضور دارند. این مجموعه از مسیر راه‌اندازی تا توسعه کسب‌وکار، با آموزش‌های کاربردی و استراتژی‌های نوین، همراه شماست. شما میتوانید برای دریافت مشاوره انتخاب شغل و طراحی مسیر شغلی‌تان، با کارشناسان ما در آکادمی پاکراه تماس گرفته یا فرم های مشاوره را پر کنید. آینده از آن کسانی است که برایش برنامه دارند!