دو واژه کوچ و منتور در چندین سال اخیر بسیار مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این دو، مفهوم مهمی هستند که در مسیر موفقیت و رشد شخصی و شغلی از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. به احتمال بسیار زیاد کوچینگ و منتورینگ را در شرایط مختلف از قبیل محل کسب و کار خود، فضای مجازی، به هنگام گفت‌وگو با همکاران و یا به شیوه‌های دیگر به کرات شنیده‌اید.
به علاوه، بسیاری از افراد این دو واژه را یکی می‌دانند در حالی که باید بگوییم اینگونه نیست و تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها وجود دارد. جدا از این موارد، مسئله‌ای که در این بین هویدا میشود این است که کوچ و منتور یعنی چه؟ اصلا تفاوت کوچینگ و منتورینگ در چیست؟ ” Coaching vs mentoring” با ما در این مطلب از آکادمی پاکراه همراه باشید چرا که قرار است به صورت دقیق و ریز به ریز به تفاوت این دو واژه پرداخته و شما را کامل با این دو مفهوم آشنا کنیم.
- کوچینگ یعنی چه؟
- منتورینگ یعنی چه؟
- شباهت‌های بین کوچینگ و منتورینگ
- تفاوت‌های کوچینگ و منتورینگ در چیست؟
- مزایا و ویژگی‌های کوچینگ و منتورینگ در کنار تفاوت‌های هر دو
- کوچینگ برای چه افرادی مناسب است؟
- منتورینگ برای چه افرادی مناسب است؟
- کاربرد کوچینگ در کدام حوزه‌ها است؟
- برای کوچینگ و منتورینگ باید از چه کسی مشاوره بگیریم؟
کوچینگ (Coaching) یعنی چه؟
کوچینگ یکی از روش‌های موثر و علمی در حوزه رشد و توسعه فردی است که به کمک آن فرد می‌تواند یک زندگی بهتری داشته باشد و به اهداف خود برسد. در واقع، کوچینگ به شما در پیدا کردن پتانسیل‌های جدید و بهتر شناختن خودتان و دانستن اهدافتان کمک می‌کند.
حوزه فعالیت کوچینگ بر خلاف منتورینگ محدود نیست بلکه حوزه‌های گوناگونی را پوشش میدهد. کوچینگ در بروز تحولات فردی و حرفه‌ای نقش مهمی بازی می‌کند؛ از افراد عادی تا حتی ستاره‌های برجسته دنیا، همه و همه از کوچینگ برای بهبود زندگی و تعاملات خود استفاده می‌کنند. با این روش، می‌توانید نقاط قوت خود را بهبود بخشید و نقاط ضعف خود را با کمک مربی‌های مجرب و حرفه‌ای بهبود و تقویت کنید.
منتورینگ (mentoring) یعنی چه؟
مبحث دیگر در این مورد مربوط به منتورینگ است. منتورینگ یک روش پرطرفدار برای یادگیری و بهبود مهارت‌هاست که در آن یک فرد با تجربه و ماهر به عنوان راهنما و مربی برای فرد دیگری در نظر گرفته میشود. منتورینگ بیشتر در فضای کسب و کار نمود پیدا می‌کند. مربی معمولا از دانش، تجربه و مهارت‌های خود برای یادگیری و بهبود مهارت‌های فرد دیگر استفاده کرده و به آن در پیشرفت مسیر کمک شایانی می‌کند.
با داشتن یک منتور عالی و با تجربه شما می‌توانید مهارت‌های نوینی را یاد بگیرید و به روز باشید. همچنین با داشتن یک منتور، مسیری کوتاه‌تر و موثرتر برای رسیدن به هدف‌های خود خواهید داشت. اگر به دنبال بهبود مهارت‌های خود هستید، منتورینگ می‌تواند یک راه بسیار موثر و ایده‌آل باشد. با داشتن یک منتور شما می‌توانید به یادگیری و بهبود خودتان تمرکز کرده و به سرعت پیشرفت کنید.
اگر شما هم به دنبال یک منتور هستید می‌توانید از طریق سایت آکادمی پاکراه اقدام به رزرو وقت مشاوره کنید. در طول این مسیر همکاران و کارشناسان ما همراه شما هستند.
کوچ به همراه آموزش تخصصی در هر حوزه را منتور انجام میدهد.
شباهت‌های بین کوچینگ و منتورینگ
همانطور که گفته شد این دو مفهوم با یکدیگر شباهت‌هایی نیز دارند که قطعا اشاره به آن چندان خالی از لطف نخواهد بود. از جمله شباهت‌های بین کوچینگ و منتورینگ عبارت‌اند از:
- در هر دو یک رابطه دو طرفه وجود دارد.
- هر دو از پیشرفت، ترقی و بهبود فرد حمایت می‌کنند.
- در هر دو جلسات چند ماهه وجود دارد.
- چه در منتورینگ و چه در کوچینگ زمانی کارایی و عملکرد بیشتر میشود که هر دو فرد رابطه بهتری با یکدیگر داشته باشند.
- در هر دو مورد قراردادهایی بین طرفین وجود دارد که نشان از توافقات شخصی بین دو نفر است.
- هر دو این موارد را می‌توان در فرایندهای یادگیری و توسعه اجرا و پیاده‌سازی کرد.
تفاوت‌های کوچینگ و منتورینگ در چیست؟
بسیاری از متخصصان و افراد ماهر در این زمینه بیان می‌کنند که مرز دقیقی بین کوچینگ و منتورینگ وجود ندارد و این دو واژه بسیار به یکدیگر نزدیک هستند. با این حال، این دو مفهوم با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که بهتر است از آن اطلاع داشته و سپس مسیر دقیق خود را هموار و تعیین کنید. این تفاوت‌ها شامل موارد ذیل هستند:
متخصص بودن
اگر بخواهیم متخصص بودن را در این دو واژه مشخص کنیم باید بگوییم که منتور از تخصص لازم و کافی برخوردار است. به طور معمول، این تخصص در حوزه کسب و کار و یا ارتباطات است. فردی که به نزد یک منتور مراجعه می‌کند قصد دارد تا توصیه‌های لازم را از او شنیده و با در نظر گرفتن آن‌ها بتواند رشد و پیشرفت کند. اما کسی که به یک کوچینگ مراجعه می‌کند دوست دارد فرآیند موضوع مورد علاقه‌ای که مد نظرش است را به کار گیرد. در واقع می‌توان چنین بیان کرد که کوچینگ یک سرمشق نیست بلکه استاد به کارگیری فرآیند کوچینگ به شمار می‌رود.
در حالت کلی و به صورت ساده می‌توان گفت کوچینگ به دانش خاصی نیاز ندارد اما در منتورینگ عکس این قضیه صادق است و نیاز به دانش و تجربه حرف اول را می‌زند.
کوچینگ یک فرایند کلی است، در حالی که منتورینگ علاوه بر آن فرایند کلی دارای فرایندهای جزئی و تخصصی تری هم هست که حل مسائل مختص به هر کسب و کار، توسط یک متخصص (در آن حوزه از کسب و کار) که دانش کوچینگ هم دارد انجام میشود.
فرض کنید کسب و کار آنلاین دارید و بازاریابی دیجیتال انجام میدهید. شما در این بخش از فرایند برای سئوی کسب و کار خودتان به یک مربی نیاز دارید تا در کنارتان باشد، در این بخش به این دلیل که نیاز به یک مربی متخصص دارید که از الگوریتم های سئو آگاهی کامل داشته باشد، تنها با منتورینگ امکان پذیر است.
نوع رابطه
در منتورینگ معمولا رابطه بین دو شخص به صورت طولانی مدت است. حتی در برخی از دوره‌های منتورینگ ممکن است این فرایند بیشتر از 6 ماه به طول بینجامد. در برخی موارد نیز ممکن است این فرآیند چندین سال طول بکشد. اما در کوچینگ نوع رابطه به صورت کوتاه مدت بوده و معمولا به موضوعات، فوری رسیدگی میشود. به طوری که عملکردها و مهارت‌های فعلی هر شخص با یکدیگر مرتبط و در یک سو هستند.
طراحی
از تفاوت‌های بین کوچینگ و منتورینگ می‌توان به طراحی اشاره کرد. در واقع، کوچینگ نیاز به هیچ طراحی ندارد و در طول زمان شکل می‌گیرد. اما منتورینگ برعکس کوچینگ است. باید طراحی صورت گرفته و از پیش طراحی شود.
آموزش
همانطور که واضح است منتور معمولا با آموزش و نحوه یادگیری فرد در ارتباط است. این آموزش معمولا به طور یادگیری مستقیم است. با این حال، در کوچینگ عکس این قضیه صادق است. به طوری که کوچینگ به صورت مرحله به مرحله و با تمرکز لازم فرد را هدایت می‌کند. با این کار، به فرد کمک می‌کند تا آگاهی آن افزایش یافته و در مسیر صحیح و درستی قرار گیرد. در کل، می‌توان چنین بیان کرد که هدف یک کوچ هدایت و حمایت در مسیر صحیح و درست است.
نوع جلسات
از دیگر تفاوت‌های بین کوچینگ و منتورینگ در نوع جلسات است. به طوری که در کوچینگ نوع جلسات به صورت غیر مستقیم است ولی در منتورینگ این جلسات به صورت مستقیم انجام می‌گیرد. برای نمونه، در کوچینگ مربی شروع جلسات را با طرح یک سوال انجام میدهد.
با این کار، سبب میشود تا فضایی فراهم شده و باعث جلب اعتماد و اطمینان دو طرف شود. برای رسیدن به این هدف افراد به قابلیت‌های درونی خود پی برده و درباره توانایی‌های خود صحبت می‌کنند. به عبارتی با این توصیفات می‌توان ذکر کرد که یک کوچ با توجه به ساختار یک فرد در کنار او حاضر میشود. سپس با بررسی عملکرد و نقش‌های مختلف روزانه او را هدایت و حمایت می‌کند.
نوع گرایش
نوع گرایش از تفاوت‌های دیگر کوچینگ و منتورینگ محسوب میشود. تمرکز کوچینگ بر روی مسائلی از قبیل صحبت کردن به صورت دقیق، یادگیری نحوه تفکر استراتژیک، مدیریت موثرتر و مسائلی از این قبیل است. با توجه به این توضیحات می‌توان گفت که کوچینگ یک گرایش وظیفه‌گرا است. از طرف دیگر، منتورینگ بر روی مسائلی از جمله ایجاد یک محیط امن و مطمئن که سازمان‌ها و کسب و کارها بتوانند موفقیت شخصی و حرفه‌ای هر فرد را ایجاد کنند، استوار است. از این رو، منتورینگ یک گرایش روابط‌گرا است.
مهارت‌های مورد نیاز
تفاوت کوچینگ و منتورینگ فقط و فقط به این‌جا ختم نمی‌شود بلکه از دیگر تفاوت‌های مهم به مهارت‌های این دو مورد بازمی‌گردد. بیایید اول منتورینگ را مورد بررسی قرار دهیم. در منتورینگ نیاز به مدرک خاصی نیست. کسی که به عنوان مربی یا یک راهنما انتخاب میشود باید مهارت بسیاری در حوزه تخصصی خود داشته باشد.
به علاوه، از دیگر مهارت‌های منتورینگ باید به علاقه او به کمک کردن دیگر افراد اشاره کرد. این مورد نقطه کلیدی و مهم برای شروع راهنمایی است. جدا از این موارد منتور باید از توانایی‌های بالایی برخوردار بوده، راهنمایی‌های او کامل و جامع باشد، توانایی لازم در برقراری ارتباط و مهارت‌های بین فردی را داشته باشد. همچنین تعهد داشتن برای یک منتور حرف اول را می‌زند. به طوری که اگر یک مربی فردی را در شروع مسیر کمک می‌کند باید تا آخر مسیر نیز همراه و همدل او باشد. نمی‌شود که تا نیمه راه بیاید و به طور غیر قابل باوری آن را نیمه کاره تمام کند.
در کوچینگ نیز مهارت‌های خاصی وجود دارد. به طوری که باید بین دو فرد مراجعه کننده و کوچ احترام و درک متقابل صورت گیرد، مربی کوچ شرایط بحرانی طرف مقابل را شناخته و آن را درک کند، از منابع بسیاری برای الهام به یک شخص و راهنمایی او بهره گیرد، توانایی به چالش کشیدن افراد را داشته باشد، اهداف مراجعه کننده را به طور کامل و جامع واکاوی و تحلیل کند، توانایی لازم در تشخیص شخصیت افراد داشته باشد، و در نهایت، مسئولیت‌پذیر باشد.
مزایا و ویژگی‌های کوچینگ و منتورینگ در کنار تفاوت‌های هر دو
جدا از اینکه کوچینگ و منتورینگ با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند اما هر کدام مزایا و ویژگی‌های مختلفی دارند. به طور کلی، بهره‌مند شدن از یک مربی می‌تواند تغییرات اساسی و بسیاری در کسب و کار و حتی شیوه زندگی ما داشته باشد. چه کوچ و چه منتور هر دو در یادگیری و آموزش یک سری از موارد بسیار تاثیرگذار هستند. هر دو این موارد می‌تواند به فرد کمک کند تا در مسیر درستی قرار گرفته و فرد را در بهترین و مناسب‌ترین شرایط خود قرار دهد. سازمان‌ها و کسب و کارهایی که از مربی و راهنما استفاده می‌کنند، در عملکرد کاری افراد و افزایش روحیه آن‌ها تاثیرات چشمگیری را به ارمغان می‌آورند. از طرف دیگر، این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا فرد از اعتماد به نفس لازم و کافی برخوردار شود. در نتیجه، همین عوامل سبب میشود تا سازمانی ایده‌آل با افرادی ماهر و خبره به وجود آید.
کوچینگ برای چه افرادی مناسب است؟
- تمایل به ایجاد تغییرات مثبت
- ریسک‌پذیر در حد معمول
- برخورداری از سلامت روان (در حد معقول)
- داشتن مهارت و دانش در یک یا چند حوزه
- قادر به صرف هزینه و زمان برای رسیدن به اهداف
- داشتن مسئولیت‌پذیری
منتورینگ برای چه افرادی مناسب است؟
- توسعه کارکنان برای به دست آوردن مهارت‌ها و صلاحیت‌های لازم
- به وجود آوردن تخصص و تجربه در کارکنان تازه وارد و نسل آینده
- افرادی که به منابع لازم و زمان کافی برای جست‌وجوی راه‌حل ندارند
- نیاز و بهره گرفتن از یک فرد با دانش شخصی و تخصص کافی
- وجود شکاف اطلاعاتی در سازمان
- توسعه رهبران و استعدادهای آنان برای برنامه‌ریزی در زمینه جانشینی
کاربرد کوچینگ در کدام حوزه‌ها است؟
اگر بخواهیم ساده‌تر و شفاف‌تر این مطلب را ذکر کنیم، باید بگوییم که کوچینگ در مسائلی کاربرد دارد که پای خودشکوفایی، رشد و ترقی به میان بیاید. از جمله کاربردهای کوچینگ می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- رسیدن به اهداف کسب و کاری
- انتخاب و تغییر دادن مسیر شغلی
- خودشناسی و خودآگاهی
- گزینش تصمیمات مهم و حیاتی
- ایجاد عادات مثبت فردی
- رسیدن به اهداف شخصی
- مشخص کردن اهداف مناسب براساس آگاهی نسبت به منابع شخصی و موانع
- و مسائلی از این قبیل …
برای کوچینگ و منتورینگ باید از چه کسی مشاوره بگیریم؟
کوچینگ و منتورینگ دو فرآیند متفاوت ولی بسیار موثر هستند. هر کدام از این دو مورد بر مواردی استواری بوده و نیازمند مهارت‌ها و تکنیک‌هایی است که فرد باید از آن برخوردار باشد. در این مطلب سعی کردیم به طور کامل شما را با تفاوت‌های منتورینگ و کوچینگ آشنا کنیم و بسته به هدف و شرایط خود می‌توانید از آن بهره‌مند شوید. در کل، استفاده از منتورینگ و کوچینگ می‌تواند به توسعه سریع‌تر و صحیح‌تر مسیر شغلی و شخصی شما کمک کند. با داشتن یک منبع راهنمایی و انگیزه‌بخش می‌توانید به تمامی مواردی که خواهان آن هستید جامه عمل بپوشانید.
اگر شما به دنبال مشاوره مربوط به منتورینگ و کوچینگ هستید به شما پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره و توسعه کسب و کار مهندس پاکراه بهره‌مند شوید. مشاوره و کمک گرفتن از این فرآیندها می‌تواند به شما کمک کند تا به بهترین نسخه خودتان برسید و هدف‌هایتان را با اطمینان و به صورت موثرتر دنبال کنید. مهندس پاکراه یک مشاور مجرب و ماهر است و می‌تواند به شما در این راه کمک شایانی کند. از آنجایی که هر فرد دارای نیازها و ویژگی‌های خاص خودش است، مشاور مناسب در این حوزه‌ها می‌تواند فرد را در یافتن و مشخص کردن هدف‌هایش، راهبردهای ارتقاء فردی و کسب موفقیت کمک کند.