آتش‌نشانی یک شغل محبوب و در‌عین‌حال خطرناک است که نیازمند توانایی فیزیکی و ذهنی قوی است. آتش‌نشانان برای پاسخ به حوادث آتش‌سوزی و شرایط اضطراری دیگر، آموزش‌های خاصی را دریافت می‌کنند که شامل شناخت منابع آتش، استفاده از تجهیزات حفاظتی، استفاده از تجهیزات اطفای حریق، فراگیری تاکتیک‌های پاسخگویی به حوادث آتش‌سوزی و تمرینات عملی آتش‌نشانی است.
در این مقاله، هدف ما بررسی شغل آتش نشانی است و نکات و راهکارهایی را برای دستیابی به موفقیت در این زمینه ارائه می‌دهیم. برای دریافت راهنمایی‌های بیشتر، شما می‌توانید از یک آتش نشان راهنمایی لازم در مورد این شغل را دریافت کنید یا از مشاوره انتخاب شغل در آکادمی پاکراه بهره‌مند شوید. در صورتی که شما نیز سوالات تخصصی‌تری درباره این شغل دارید، می‌توانید آن را در بخش دیدگاه این مقاله یا بخش پرسش‌وپاسخ سایت آکادمی کسب و کار پاکراه مطرح کنید تا مشاوران ما به‌صورت آنلاین و رایگان شما را راهنمایی کنند.
- معرفی شغل آتش نشانی
- آتش نشان کیست؟
- شرایط احراز شغل آتش نشانی
- چه چیزی مانع از تبدیل شدن شما به آتش نشان می‌شود؟
- ساعت کاری شغل آتش نشانی
- وظایف آتش نشان
- نحوه ورود به شغل آتش نشانی
- حقوق و مزایای کارکنان آتش نشانی
- درجه‌های شغل آتش نشانی
- مزایای شغل آتش نشانی
- معایب شغل آتش نشانی
- برای ورود به شغل آتش نشانی از چه کسی مشاوره بگیریم؟
معرفی شغل آتش نشانی
شغل آتش‌نشانی به منظور مقابله با آتش، کنترل و اطفا حریق، نجات مصدومان در حوادث و ارائه خدمات اضطراری پزشکی فوری تشکیل شده است. کار کردن در این شغل، علاوه‌بر سختی‌ها، با خطرات جدی همراه است، اما هدف و اهداف آتش نشانان بسیار ارزشمند و نیکو است؛ زیرا آن‌ها از جان و مال مردم محافظت می‌کنند. سازمان‌های آتش نشانی در تمام کشورها وجود دارند و تحت نظارت شهرداری هر شهر فعالیت می‌کنند.
آتش نشان کیست؟
آتش‌نشان، یک فرد بسیار ماهر است که برای مبارزه و خاموش کردن حریق فعالیت می‌کند. آن‌ها همچنین اقداماتی برای پیشگیری از حریق انجام می‌دهند، به‌عنوان تکنسین‌های اورژانس پزشکی (EMT) فعالیت می‌کنند و علت‌های حریق را تحلیل می‌کنند.
یک آتش‌نشان تقریبا همیشه در جریان وقوع حریق، تصادفات رانندگی و سایر موارد اضطراری، در محل حادثه حضور دارد. به همین دلیل، گاهی آن‌ها را اولین واکنش‌دهنده‌ها نیز می‌نامند.
شرایط احراز شغل آتش نشانی
برای ورود به حرفه آتش نشانی، افراد باید شرایط مشخص شده توسط سازمان آتش نشانی را داشته باشند. این شرایط شامل موارد زیر است:
- سن: بین ۱۸ تا ۲۵ سال
- قد: حداقل ۱۷۰ سانتی‌متر
- داشتن آمادگی جسمانی بالا
- توان و قدرت فیزیکی مناسب
- علاقه به کار و شجاع بودن
- انضباط شخصی
- اعتماد‌به‌نفس
- توانایی کار در گروه
- مهارت در استفاده از ابزار و تجهیزات
- توانایی مدیریت در شرایط دشوار
- کنترل و حفظ آرامش خود در شرایط بحرانی
- تصمیم‌گیری در شرایط سخت
- مسئولیت‌پذیری
- قابل اطمینان بودن
- مهارت در گزارش‌نویسی
- مهارت‌های ارتباطی
چه چیزی مانع از تبدیل شدن شما به آتش نشان می‌شود؟
در صورتی که به شغل آتش نشان علاقه‌مند هستید، باید در نظر داشته باشید که برخی عوامل می‌توانند از تبدیل شدن شما به یک آتش نشان جلوگیری کنند. این عوامل شامل شرایطی هستند که ممکن است عملکرد جسمی شما را تحت تاثیر قرار دهند و یا رفتارهای مضر جسمی و اخلاقی داشته باشید که باعث رد صلاحیت شما شود.
به‌عنوان مثال، استفاده از مواد‌مخدر، انجام فعالیت‌های جنایی و حتی نقض مکرر قوانین راهنمایی‌و‌رانندگی، می‌توانند منجر به رد صلاحیت شما برای ورود به این حرفه شوند. چون برای موفق شدن در حوزه‌ی آتش نشانی، نیاز به رفتارهای سالم و اخلاقی، داشتن سلامت جسمی و عدم داشتن سوابق جنایی یا نقض قوانین، دارید.
ساعت کاری شغل آتش نشانی
ساعات کاری در شغل آتش‌نشانی به‌صورت ۲۴ ساعت فعالیت و سپس ۴۸ ساعت استراحت تعیین می‌شود. آتش نشانان همواره باید در حالت آماده به خدمت باشند و بتوانند در شرایط سخت و موقعیت‌های مختلف فعالیت کنند. این شرایط ممکن است با خطرات زیادی همراه باشد. آتش نشانان باید توانایی کار در محیط‌های پرخطر را داشته و در مواجهه با شرایط بحرانی، به‌صورت حرفه‌ای عمل کنند. آن‌ها باید قادر باشند با استفاده از تجهیزات و آموزش‌های لازم، حریفی برای آتش، حادثه‌های شیمیایی و دیگر موارد اضطراری باشند.
بنابراین، ساعات کاری آتش نشانی از دیگر شغل‌ها متفاوت است. آن‌ها باید آماده به خدمت باشند و در هر زمانی که نیاز باشد، به کار خود ادامه دهند.
وظایف آتش نشان
آتش نشانان نه تنها آتش را خاموش می‌کنند، بلکه در مواقع اضطراری مانند فوریت‌های پزشکی و حوادث طبیعی نیز کمک می‌کنند. مسئولیت‌های آن‌ها شامل پاسخ سریع به تماس‌ها، اعم از رانندگان کامیون‌های آتش‌نشانی و وسایل نقلیه اضطراری می‌شود. آن‌ها با استفاده از شلنگ‌های آب، کپسول‌های آتش‌نشانی و پمپ‌ها، به خاموش کردن آتش‌ها می‌پردازند.
در هنگام وقوع حوادث، آتش نشانان مسئولیت نجات افراد و حیوانات از ساختمان‌های در حال سوختن را بر‌عهده می‌گیرند و با ارائه مراقبت‌های پزشکی فوری، به مداوای قربانیان آتش‌سوزی می‌پردازند. آن‌ها ممکن است در خصوص حوادث اضطراری گزارش تهیه کنند. وظایف روزمره‌شان شامل نظافت و نگهداری تجهیزات، انجام ورزش و تمرینات تناسب‌اندام و انجام بازرسی و وظایف دفتری است. همچنین، آتش نشانان ممکن است به‌عنوان کارمندان تمام‌وقت، پاره‌وقت و یا با قرارداد برای موسسات بزرگی که به خدمات آتش نشانی نیاز دارند، فعالیت کنند.
نحوه ورود به شغل آتش نشانی
ورود به شغل آتش نشانی، نیازمند انتخاب رشته ایمنی و شاخه کار‌و‌دانش در مقطع دبیرستان است. هرچند، افراد می‌توانند در دوره کاردانی یا کارشناسی در گرایش‌های مدیریت عملیات و پیشگیری تحصیل خود را ادامه دهند. ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نیز در گرایش مدیریت عملیات و پیشگیری، با اخذ مدرک کارشناسی ارشد، امکان‌پذیر است.
فردی که در سازمان آتش نشانی استخدام می‌شود، در ابتدا به‌عنوان مامور آتش نشانی به‌کار گرفته می‌شود و به مرور زمان، به سمت‌های بالاتری دست می‌یابد. سمت‌هایی مانند راننده، معاون شیفت، فرمانده شیفت، رئیس ایستگاه و در نهایت معاون عملیاتی و معاون امور ایستگاه‌ها، از جمله سمت‌های قابل دسترسی برای این فرد می‌باشند. البته، افرادی که دارای مدرک تحصیلی بالاتری هستند، با پیشرفت در شغل آتش نشانی، به سمت‌هایی مانند افسر آتش نشان، افسر ارشد آتش نشان و رئیس ایمنی و آتش نشانی نیز می‌توانند پیشرفت کنند.
حقوق و مزایای کارکنان آتش نشانی
برخی از افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، اعلام کرده‌اند که حقوق دریافتی آن‌ها نسبت به خطرات این شغل، مناسب نیست و از وضعیت حقوقی در آتش‌نشانی راضی نیستند.
همچنین، اخیرا شرایط ویژه‌ای برای شغل آتش‌نشانی در نظر گرفته شده است. این شغل به‌تازگی در لیست مشاغل سخت و پرخطر قرار گرفته و یکی از مزایای آن، امکان بازنشستگی زودهنگام با 20 سال سابقه کار و 50 سال سن است.
درجه‌های شغل آتش نشانی
شاید توجه کرده باشید که لباس‌های آتش نشانان در درجات مختلفی قرار دارند. هر درجه نشان‌دهنده موقعیت و رتبه خاصی در شغل آتش نشانی است. مانند سایر شغل‌ها که دارای درجات مختلفی هستند، مسئولیت‌ها و وظایف نیروها بر‌اساس درجه آن‌ها متغیر است. در ادامه به شرح هر کدام از درجات شغل آتش نشانی می‌پردازیم.
- آتش نشان جدید یا بدون درجه:
فردی که به‌تازگی وارد این شغل شده و هنوز در دوره آموزشی قرار دارد.
- آتش نشانان داوطلب:
این نوع از آتش نشانان به سه گروه مختلف تقسیم می‌شوند و تعداد خطوط درجه آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
- آتش‌یارها:
این گروه از آتش نشانان مسئولیت‌های اصلی را بر‌عهده دارند و نشان سرشانه آن‌ها در سه دسته مختلف با نماد آتش و خطوط طلایی قرار می‌گیرد.
- سرپرست آتش نشان یا فراتش:
شخصی که به‌عنوان سرپرست کل گروه آتش نشانی فعالیت می‌کند و مسئولیت‌های کلی شغل آتش نشانی را بر‌عهده دارد.
مزایای شغل آتش نشانی
همانند بسیاری از شغل‌ها، حرفه آتش نشانی نیز مزایا خود را دارد. در ادامه به بررسی مزایا شغل آتش نشانی پرداخته می‌شود:
- حفظ آمادگی جسمانی:
آتش نشانان در حین انجام وظایف خود، با پوشیدن تجهیزات سنگین و استفاده از ابزارهای مختلف و انجام عملیات نجات، فعالیت بدنی فراوانی انجام می‌دهند. به همین دلیل، حفظ آمادگی جسمانی برای آتش نشانان بسیار ضروری است. برخی از ایستگاه‌های آتش نشانی حتی دارای سالن‌های ورزشی هستند که آتش نشانان می‌توانند در آنجا برنامه‌های تمرینی خود را انجام دهند.
- کمک به مردم و نجات زندگی آن‌ها:
آتش نشانان در شیفت‌های خود برای جلوگیری از آسیب و مرگ به افراد و سپس نجات خانه‌ها و ساختمان‌ها تلاش می‌کنند. آن‌ها نقش مهمی در نجات جان و خدمت به اعضای جامعه‌ی خود دارند. همچنین، آتش نشانان آموزش‌های ایمنی آتش نشانی و سایر اقداماتی را نیز به جامعه ارائه می‌دهند که می‌تواند در جلوگیری از حوادث، صدمات کمک کند.
- بهره مندی از معاشرت و انضباط:
آتش نشانان ممکن است با همکاران خود که در یک تیم کار می‌کنند، ارتباطات نزدیکی برقرار کنند و از یکدیگر و جامعه‌ی خود محافظت کنند. آن‌ها باید در تماس مستمر باشند و در شرایط اضطراری از سلامت یکدیگر مراقبت کنند. آتش نشانی به ساختار، پروتکل و روش کار گروهی نیاز دارد و آتش نشانان باید به‌عنوان یک تیم برای خاموش کردن حریق و انجام عملیات نجات همکاری کنند.
- استفاده از تجهیزات قدرتمند:
آتش نشانان مسئولیت حفظ و جابه‌جایی تجهیزات بزرگ و قدرتمند را بر‌عهده دارند. آن‌ها اغلب با ماشین‌های آتش‌نشانی بزرگ رانندگی می‌کنند و از پمپ‌ها و سایر تجهیزات اطفا حریق استفاده می‌کنند. همچنین، در زمان‌هایی که در عملیات نیستند، آتش نشانان مراقبت و نگهداری منظم از تجهیزات را انجام می‌دهند.
- لذت از امنیت شغلی:
اگرچه قوانین ساختمانی برای اجرای ویژگی‌های ایمنی آتش‌سوزی و اقدامات احتیاطی تغییر کرده است، اما آتش نشانان همچنان نیاز به پاسخگویی در شرایط اضطراری دارند. آتش نشانان نه تنها آتش را خاموش می‌کنند، بلکه در برابر سوانح وسایل نقلیه، تصادفات شیمیایی، جراحات و شرایطی که نیاز به کمک اورژانسی دارند، عمل می‌کنند.
معایب شغل آتش نشانی
آتش نشانی یک شغل پویا و حیاتی است که با خطراتی برای ایمنی شخصی همراه است. با وجود اهمیت بسیاری که این حرفه دارد، ممکن است موارد منفی و خطرناکی نیز وجود داشته باشد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش مداوم:
آتش نشانان باید به‌صورت مداوم آموزش داده شوند و با تکنیک‌های پیشرفته اطفا حریق و نگهداری از تجهیزات آشنا باشند تا بتوانند با هر گونه وضعیتی مواجه شوند.
- شیفت‌های طولانی:
بیشتر آتش نشانان با شیفت‌های طولانی و زمان استراحت کم روبرو هستند و ممکن است حتی بدون استراحت، به‌دلیل وقوع حوادث اضطراری فعالیت کنند.
- شغل خطرناک:
آتش‌نشانی با خطراتی همچون سقوط سازه‌ها، استفاده از تجهیزات سنگین، صعود و نزول از نردبان‌های بلند و قرار گرفتن در موقعیت‌های ناامن روبرو است.
- مطالبه ذهنی:
آتش‌نشانان ممکن است در معرض موقعیت‌های ویران‌کننده‌ای قرار بگیرند که می‌تواند بر روی سلامت ذهنی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.
- شغلی سخت از نظر جسمی:
اطفا حریق یک شغل فیزیکی سخت است که ممکن است نیازمند شکستن دیوارها، نجات افراد در موقعیت‌های خطرناک و استفاده از نیروی بدنی زیاد باشد.
در نهایت؛ برای ورود به شغل آتش نشانی از چه کسی مشاوره بگیریم؟
شاید برای افرادی که تمایل دارند، وارد حرفه‌ای آتش نشانی شوند، سوال باشد که برای ورود به این حرفه از چه کسی مشاوره بگیریم؟ شما می‌توانید با مراجعه به سایت آکادمی مهندس پاکراه، تمام مشاوره‌های لازم مربوط به شغل آتش نشان را دریافت کنید.