مشکلات اقتصادی کسب و کارها

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، بیش از ۴۰٪ از کسب و کارهای کوچک در کشورهای در حال توسعه، در معرض خطر تعطیلی دائمی به دلیل بحران‌های اقتصادی هستند. حالا سوال این‌جاست که چه چیزی باعث شده دوام آوردن در فضای اقتصادی امروز تا این حد دشوار شود؟

نوسانات شدید قیمت، دسترسی سخت به سرمایه، کاهش تقاضا، و ده‌ها چالش دیگر، تنها بخشی از موانعی هستند که کسب و کارها هر روز با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند.

این مشکلات فقط مربوط به شرکت‌های کوچک یا نوپا نیست؛ حتی برندهای بزرگ و باسابقه هم از آسیب‌های اقتصادی در امان نیستند!

در این مطلب از سایت آکادمی پاکراه، می‌خواهیم نگاهی دقیق به مهم‌ترین مشکلات اقتصادی کسب و کارها و راهکارهای مقابله با آنها بپردازیم. اگر درحال تجربه بحران اقتصادی هستید، این مطلب برایتان مفید خواهد بود!

وضعیت کلی اقتصاد و تاثیر آن بر کسب و کارها

اقتصاد هر کشور ستون فقرات فعالیت‌های تجاری آن ا‌ست. وقتی این ستون دچار ضعف یا بی‌ثباتی شود، همه اجزای وابسته به آن، از جمله کسب و کارها، تحت فشار قرار می‌گیرند.

طی سال‌های اخیر، عواملی مثل همه‌گیری کرونا، جنگ‌های منطقه‌ای، اختلال در زنجیره‌های تامین جهانی، تحریم‌ها، و سیاست‌های پولی متغیر، باعث شده‌اند فضای اقتصادی برای کسب و کارها غیرقابل پیش‌بینی‌تر از همیشه شود.

اما چنین وضعیت ناامید کننده‌ای چه تاثیری بر کسب و کارها و روند توسعه آنها دارد؟

1. کاهش قدرت خرید مشتریان

یکی از اولین نشانه‌های فشار اقتصادی، افت تقاضاست. مردم در شرایط سخت اقتصادی، خریدهای غیرضروری را حذف می‌کنند و کسب و کارها مستقیما کاهش فروش را احساس خواهند کرد.

2. افزایش هزینه‌های عملیاتی

همه‌چیز، از مواد اولیه گرفته تا دستمزد نیروی کار و هزینه حمل و نقل، گران‌تر می‌شود. این مسئله حاشیه سود را کاهش می‌دهد و فعالیت را غیراقتصادی می‌کند.

3. عدم اطمینان در تصمیم گیری

نوسان نرخ ارز، سیاست‌های اقتصادی متغیر و نبود چشم‌انداز روشن، باعث می‌شود بسیاری از مدیران از سرمایه‌گذاری‌های جدید صرف‌ نظر کرده یا در توسعه فعالیت‌ها تعلل کنند.

4. سخت‌تر شدن تامین مالی

در شرایط بحران بانک‌ها و نهادهای مالی تمایل کمتری برای اعطای تسهیلات دارند و در مقابل، دریافت وام یا جذب سرمایه‌گذار برای کسب و کارها سخت‌تر می‌شود.

به‌طور خلاصه، وقتی اقتصاد در وضعیت بحرانی قرار دارد، کسب و کارها باید با هزینه‌های بالاتر، فروش پایین‌تر، دسترسی محدودتر به منابع و فضای نامطمئن‌تری دست‌ و پنجه نرم کنند و این تازه آغاز ماجراست!

در بخش‌های بعدی، مشکلات اقتصادی کسب و کارها را مفصل تر بررسی خواهیم کرد.

نگاهی کلی به چالش های اقتصادی کسب و کارها

اگر بخواهیم لیستی از مشکلات اقتصادی که بیزینس‌ها با آن‌ها مواجه هستند تهیه کنیم، نتیجه به صورت زیر است:

1. نوسان قیمت مواد اولیه
2. تأمین مالی و کمبود نقدینگی
3. نرخ بهره و هزینه سرمایه
4. تورم و کاهش قدرت خرید مشتری
5. مشکلات قوانین و مقررات مالیاتی
6. مقررات بانکی و محدودیت‌های وام‌دهی
7. ریسک ارز و نوسان نرخ ارز
8. مشکلات زیرساختی (انرژی، حمل و نقل، اینترنت)
9. چالش زنجیره تامین و واردات
10. هزینه‌های نیروی انسانی و دستمزد
11. ریسک سیاسی و تحریم‌ها
12. رقابت نا‌سالم و بازارهای سیاه
13. مشکلات حقوقی و مجوزها
14. ضعف بازاریابی و فروش
15. مدیریت کارآمد منابع انسانی

در بخش بعدی، شما همراهان عزیز آکادمی پاکراه را با این مشکلات، مفصل‌تر آشنا می‌کنیم. آگاهی دقیق از این مشکلات می‌تواند به بهتر مدیریت کردن آنها کمک کند!

15 چالش اصلی اقتصادی کسب و کارها

در هر کسب و کاری، چالش‌ همیشه وجود دارد؛ اما آنچه در شرایط اقتصادی ناپایدار رخ می‌دهد، تشدید هم‌زمان و گسترده‌ انواع مشکلات است.

در ادامه، مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی که تقریبا همه کسب و کارها در مقاطع مختلف با آن‌ها مواجه می‌شوند را بررسی می‌کنیم:

1. نوسان قیمت مواد اولیه

افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت مواد اولیه، مخصوصا در صنایع تولیدی، سودآوری کسب و کار را کاملا دگرگون می کند.

وقتی قیمت خرید قابل پیش‌بینی نباشد، برنامه‌ریزی تولید و قیمت‌گذاری محصول هم دچار اختلال می‌شود.

2. کمبود نقدینگی و محدودیت منابع مالی

بسیاری از کسب و کارها برای تامین سرمایه در گردش، نیاز به دسترسی مداوم به منابع مالی دارند.

در شرایطی که بانک‌ها سخت‌گیرانه عمل می‌کنند و نرخ سود بالا می‌رود، جریان مالی شرکت دچار اختلال می‌شود و حتی پرداخت حقوق کارکنان یا سفارش مواد اولیه هم به تعویق می‌افتد.

3. نرخ بهره و هزینه تامین سرمایه

در کشورهایی با نرخ تورم بالا (مثل ایران)، بانک‌ها نرخ بهره‌ را افزایش می‌دهند؛ در نتیجه، وام گرفتن برای بسیاری از کسب و کارها به صرفه نیست و هزینه تامین سرمایه به‌شدت بالا می‌رود.

4. تورم و کاهش قدرت خرید مشتری

تورم، قیمت‌ها را بالا می‌برد و قدرت خرید مردم را پایین می‌آورد. این موضوع باعث می‌شود مشتریان ترجیح دهند خرید نکنند یا به محصولات ارزان‌تر روی بیاورند.

در نتیجه، فروش کاهش پیدا می‌کند و فشار مالی بر کسب و کار بیشتر می‌شود.

5. مشکلات مالیاتی و قوانین متغیر

بسیاری از کسب و کارها از بار مالیاتی سنگین یا قوانین مبهم و متغیر مالیاتی رنج می‌برند. نبود شفافیت در این حوزه، مانعی جدی برای رشد و ثبات مالی است.

6. محدودیت‌های بانکی و اعتباری

بانک‌ها در دوران رکود اقتصادی ریسک‌پذیری کمتری دارند؛ از این رو، دریافت تسهیلات یا حتی گشایش اعتبار برای واردات، به یک فرآیند زمان‌بر و پیچیده تبدیل می‌شود.

7. نوسان نرخ ارز

کسب و کارهایی که با واردات یا صادرات درگیر هستند، از نوسانات شدید ارز آسیب می‌بینند. گران شدن ارز، هزینه واردات را افزایش می‌دهد و ناپایداری آن برنامه‌ریزی مالی را با چالش مواجه می‌کند.

8. مشکلات زیرساختی (انرژی، حمل و نقل، فناوری)

قطع برق، افزایش قیمت سوخت، یا اینترنت ضعیف در برخی مناطق، مستقیما روی بهره‌وری و توان عملیاتی شرکت‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.

9. اختلال در زنجیره تامین

در شرایط خاص مانند تحریم‌، جنگ یا بحران‌های جهانی، واردات مواد اولیه یا کالاهای ضروری مختل می‌شود. این موضوع توقف تولید یا افزایش شدید هزینه‌ها را به دنبال دارد.

10. افزایش هزینه‌های نیروی انسانی

در تورم بالا، فشار برای افزایش حقوق و مزایا افزایش پیدا می‌کند؛ از سوی دیگر، حفظ نیروی انسانی متخصص نیز پرهزینه‌تر می‌شود.

11. ریسک سیاسی و تحریم‌ها

در کشورهایی که درگیر تحریم یا تنش‌های سیاسی هستند، فضای اقتصادی دائما دستخوش تغییر است. این ریسک‌ها، سرمایه‌گذاران را محتاط‌تر و دسترسی به منابع خارجی را محدود می‌کند.

12. رقابت ناسالم و بازارهای غیررسمی

کسب و کارهایی که به‌صورت رسمی فعالیت می‌کنند، در برابر رقبا یا بازارهای سیاه که هزینه‌های قانونی را دور می‌زنند، در موضع ضعف قرار می‌گیرند.

13. مشکلات حقوقی و پیچیدگی دریافت مجوزها

فرآیندهای طولانی، مجوزهای متعدد، و بوروکراسی گسترده می‌توانند مانعی جدی در برابر راه‌اندازی یا توسعه‌ کسب و کار باشند.

14. ضعف در بازاریابی و فروش

در فضای رقابتی و پرنوسان اقتصادی، بازاریابی سنتی دیگر پاسخگو نیست؛ کسب و کارهایی که در تحول دیجیتال و جذب بازارهای جدید ضعیف عمل می‌کنند، بیشتر آسیب می‌بینند.

15. چالش‌های مدیریت منابع انسانی

نگه‌داشتن نیروهای متخصص، افزایش رضایت کارکنان در شرایط سخت اقتصادی، و حفظ انگیزه‌ نیروها در چنین فضایی، یکی از چالش‌های اقتصادی بسیار مهم کسب و کارهاست.

تاثیرات مشکلات اقتصادی بر کسب و کارها

مشکلات اقتصادی فقط به تراز مالی شرکت‌ها ضربه وارد نمی‌کند؛ این چالش‌ها به‌مرور زمان، بر تمامی ابعاد کسب و کار اثر می‌گذارند

در این بخش، مهم‌ترین پیامدهای اقتصادی که کسب و کارها تجربه می‌کنند را توضیح می‌دهیم:

1. کاهش سودآوری

افزایش هزینه‌ها در مقابل ثبات یا کاهش درآمد، باعث افت قابل‌توجه حاشیه سود می‌شود. در برخی موارد، کسب و کارها وارد محدوده‌ زیان‌دهی می‌شوند که ادامه‌ فعالیت را دشوار می‌کند.

2. افت فروش و درآمد

کاهش قدرت خرید مشتریان، رکود در بازار یا تغییر الگوی مصرف، مستقیما باعث افت فروش می‌شود. جریان درآمدی ضعیف، بر توان کسب و کار برای پرداخت هزینه‌ها و ادامه‌ی فعالیت تاثیر منفی می‌گذارد.

3. کاهش ظرفیت تولید

در شرایطی که مواد اولیه گران یا نایاب می‌شوند یا سرمایه‌ در گردش محدود است، شرکت‌ها ناچار به کاهش تولید می‌شوند. این موضوع، هم بهره‌وری را پایین می‌آورد و هم جایگاه رقابتی برند را تضعیف می‌کند.

4. تعدیل نیرو و کاهش اشتغال

در مواجهه با فشارهای مالی، برخی کسب و کارها به ناچار بخشی از نیروی انسانی خود را کاهش می‌دهند. این اقدام، اگرچه در کوتاه‌مدت از هزینه‌ها کم می‌کند، اما در بلندمدت بهره‌وری سازمان را کاهش می دهد و اعتماد کارکنان را از بین می ببرد.

5. افزایش بدهی و خطر ورشکستگی

در صورت ادامه‌دار بودن مشکلات اقتصادی، بسیاری از شرکت‌ها برای جبران کمبود نقدینگی به منابع اعتباری روی می‌آورند.

اگر بازپرداخت این منابع با مشکل مواجه شود، خطر ورشکستگی یا تعطیلی جدی خواهد بود.

6. اختلال در زنجیره تامین

نوسانات قیمت، مشکلات واردات، یا تاخیر در پرداخت‌ها جریان تامین مواد اولیه و خدمات موردنیاز را دچار وقفه می کند. در نتیجه، تولید و تحویل سفارش‌ها با اختلال مواجه می‌شود.

7. کاهش انگیزه و اعتماد کارکنان

غیر قابل پیش بینی بودن شرایط، بر روحیه‌ و انگیزه‌ی کارکنان تاثیر منفی می‌گذارد و باعث افزایش نرخ ترک شغل یا کاهش تعهد سازمانی شود.

8. تضعیف برند و کاهش اعتماد مشتری

وقتی کیفیت محصولات کاهش می‌یابد، قیمت‌ها به‌صورت ناگهانی افزایش پیدا می‌کنند یا خدمات به‌درستی ارائه نمی‌شوند، اعتماد مشتریان آسیب می‌بیند. بازسازی این اعتماد، زمان‌بر و پرهزینه خواهد بود.

راهکارهایی برای مقابله با مشکلات اقتصادی در کسب و کار

چیزی که اکثر ما در هنگام مواجهه با مشکلات اقتصادی می شنویم، این است که صبر کنیم و امید داشته باشیم.

اما صبور و امیدوار بودن حقیقتا مشکلی را حل نمی کند و باید به دنبال راهکارهای تخصصی تر باشیم.

در این بخش، قصد داریم راهکارهایی که به عبور از مشکلات اقتصادی کمک می کنند را بررسی کنیم. این راهکارها، به شرح زیر هستند:

1. مدیریت هوشمندانه هزینه‌ها، نه فقط کاهش آن‌ها

اولین واکنش بسیاری از کسب و کارها به بحران اقتصادی، کاهش هزینه‌هاست. اما نکته‌ مهم این است که کاهش کورکورانه‌ هزینه می‌تواند به آسیب بلندمدت منجر شود.

در عوض، تمرکز شما باید بر بهینه‌سازی هزینه‌ها باشد.

2. متنوع‌سازی درآمد و بازار هدف

وابستگی به یک منبع درآمد یا یک گروه مشتری خاص، در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی بسیار پرریسک است. کسب و کارها باید تلاش کنند محصولات جدید، کانال‌های فروش متنوع یا بازارهای جایگزین ایجاد کنند.

3. جذب سرمایه یا منابع مالی جایگزین

در شرایطی که بانک‌ها سخت‌گیر می‌شوند، بهتر است به دنبال منابع مالی غیربانکی یا سرمایه‌گذاری‌های مشارکتی بود.

طبق داده‌های World Bank، در کشورهایی که SMEها به تامین مالی غیرسنتی دسترسی دارند، احتمال رشد آن‌ها تا ۳۵٪ بیشتر است.

4. استفاده از فناوری برای افزایش بهره‌وری

تحول دیجیتال هزینه‌ها را کاهش و هم‌زمان بهره‌وری را بالا می‌برد. حتی کسب و کارهای کوچک هم می‌توانند با ابزارهای ساده، فرآیندهای خود را کارآمدتر کنند.

نمونه ابزارها:

• CRM برای مدیریت ارتباط با مشتری
• نرم افزارهای حسابداری و مالی آنلاین
• اتوماسیون فرآیندهای تکراری مثل صدور فاکتور یا پیگیری پرداخت‌ها

5. بازنگری در مدل کسب و کار

گاهی لازم است مدل کسب و کار به ‌کلی بازطراحی شود تا با شرایط جدید سازگار شود. این کار می‌تواند به معنای کوچک‌تر شدن یا تغییر تمرکز هم باشد.

سوال‌های کلیدی برای بازنگری مدل کسب و کار:

• آیا محصول یا خدمت من هنوز برای بازار فعلی ارزش دارد؟
• آیا می‌توان مدل درآمدی را تغییر داد (مثلا تغییر از فروش به اشتراک‌محور یا خدمات پس از فروش)؟
• آیا امکان انتقال بخشی از عملیات به فضای دیجیتال وجود دارد؟

6. سرمایه‌گذاری هدفمند روی بازاریابی موثر

در دوران بحران، بسیاری از رقبا هزینه‌های بازاریابی را کاهش می‌دهند. در این شرایط، کسب و کاری که بتواند با بودجه‌ای محدود، پیام موثر و دقیق‌تری به بازار برساند، برنده است!

7. استفاده از مشاوره تخصصی

تصمیم گیری در شرایط مبهم، باید بر پایه اطلاعات و تحلیل‌های دقیق باشد (نه فقط شهود و تجربه)!

8. حفظ انعطاف‌پذیری سازمانی

کسب و کاری که ساختار انعطاف‌پذیرتری دارد، سریع‌تر و بهتر با تغییرات اقتصادی تطبیق پیدا می‌کند.

این انعطاف شامل فرآیندهای داخلی، ساختار تیمی، مدل فروش و حتی سبک رهبری نیز می‌شود.

برای مقابله با چالش های اقتصادی از چه کسی کمک بگیریم؟

در هیچ دوره‌ای از تاریخ، ثبات اقتصادی طولانی مدت وجود نداشته؛ کسب و کارها همیشه با نوسان، فشار و پیش‌بینی‌ناپذیری روبه‌رو بوده‌اند.

اما تفاوت اساسی بین آن‌هایی که دوام می‌آورند و آن‌هایی که سقوط می‌کنند، در واکنش به شرایط است!

شرکتی که هزینه‌ها را با دید استراتژیک کنترل می‌کند و تصمیم‌هایش را نه براساس ترس، بلکه بر پایه تحلیل و مشاوره می‌گیرد، می‌تواند زنده بماند و رشد کند.

بگذارید صادقانه بگویم در بسیاری از موارد، آنچه باعث شکست کسب و کارها در بحران می‌شود، نه بزرگی مشکلات، بلکه تنهایی در مواجهه با آن‌هاست!

اگر حس می‌کنید فشارهای اقتصادی، سرعت رشد کسب و کارتان را گرفته یا شما را در نقطه‌ای متوقف کرده که نمی‌دانید گام بعدی چیست، این دقیقا همان‌جایی ا‌ست که باید کمک بگیرید.

ما در آکادمی پاکراه، کنار کسب و کارهایی هستیم که نمی‌خواهند با ترس، ادامه دهند.

ما با استفاده از تجربه‌های واقعی، تحلیل و راه‌ حل‌های بومی‌ سازی ‌شده، کمک می‌کنیم کسب و کار شما از مسیر بحران عبور کند.

برای رزرو وقت مشاوره، از طریق راه‌های ارتباطی، با ما در تماس باشید!