رشته صنایع فلزی به تولید و فرآوری فلزات در صنایع مختلف می‌پردازد. بر اساس گزارش‌های وزارت صمت، بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته هنوز نتوانسته اند در حوزه تخصصی خود شغل پایداری را پیدا کنند. این در حالی است که هم اکنون صنایع خودروسازی، فناوری‌های نو، ساخت و ساز و… امروزه بیش از هر زمان دیگری به نیروهای ماهر نیاز دارند.
با وجود این همه فرصتهای شغلی، پرسش اصلی اینجاست که چرا فارغ التحصیلان رشته صنایع فلزی هنوز بیکار هستند؟ بازار کار برای افراد متخصص صنایع فلزی چگونه است؟ برای یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش‌ها با ما در آکادمی کسب و کار پاکراه همراه باشید.
- آشنایی با رشته صنایع فلزی
- اهمیت و نقش صنایع فلزی در صنعت و جامعه
- اهداف اصلی رشته صنایع فلزی
- 6 شرط ورود به رشته صنایع فلزی در هنرستان‌ها
- مهارت‌هایی که هنرجویان صنایع فلزی کسب می‌کنند
- گرایش‌ها و شاخه‌های مختلف رشته صنایع فلزی
- دروس تخصصی و عمومی رشته صنایع فلزی در هنرستان
- موقعیت‌ها و فرصتهای شغلی رشته صنایع فلزی
- بازار کار و آینده شغلی رشته صنایع فلزی در ایران
- ادامه تحصیل فارغ‌التحصیلان رشته صنایع فلزی
- مشکلات رایج در رشته صنایع فلزی و راهکارهای آنها
- مزایا و نقاط قوت رشته صنایع فلزی
- معایب و محدودیت‌های رشته صنایع فلزی
- تیپ‌های شخصیتی مناسب برای رشته صنایع فلزی
- برای موفقیت در این رشته از چه کسانی مشاوره بگیریم؟
رشته صنایع فلزی چیست؟
رشته صنایع فلزی شاخه‌ای از رشته‌های آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به شمار می‌رود. هنرآموزان در این رشته نحوه کار کردن با فلزات مختلف را یاد می‌گیرند و خود را برای ساختن و تولید کردن مصنوعات فلزی، انجام فرایندهایی مانند خمکاری، جوشکاری، برشکاری و ماشین کاری آماده می‌کنند.
این رشته در شاخه مکانیک در هنرستان‌ها یا مراکز کار و دانش تدریس میشود. هدف از این رشته تربیت کردن نیروهایی است که بتوانند در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و صنایع مادر در ساخت سازه، قطعه و تجهیزات فلزی مشارکت کنند.
اهمیت و نقش صنایع فلزی در صنعت و جامعه
صنایع فلزی از اصلی‌ترین پایه‌های رشد اقتصادی و صنعتی هر کشور محسوب میشود. هیچ صنعتی را نمی‌توان پیدا کرد که به نوعی با فلز و فرایندهای مرتبط با آن ارتباط نداشته باشد.
از ساخت خودرو، ماشین آلات، پل‌ها و سازه‌های ساختمانی گرفته تا تولید تجهیزات پزشکی، قطعات الکترونیکی و لوازم خانگی همه و همه وابسته به محصولات صنایع فلزی هستند. این حوزه در گسترش فناوری‌های جدید، تبدیل مواد خام به محصولات با ارزش و بالا آوردن بهره‌وری نیز نقش مهمی دارد.
پیشرفت و رشد صنایع فلزی باعث میشود تا کشور به خودکفایی برسد و به دنبال آن افزایش رفاه و تقویت اقتصاد اتفاق می‌افتد. به زبان ساده‌تر باید بگوییم که هر چقدر که یک کشور صنایع فلزی قوی‌تری داشته باشد، دیگر بخش‌های صنعت هم سریع‌تر و بهتر رشد خواهند کرد.
اهداف اصلی رشته صنایع فلزی در هنرستان
رشته صنایع فلزی به مطالعه و کاربرد فلزات در صنایع مختلف می‌پردازد تا به این ترتیب به بهبود فرآیندها و تولید محصولات باکیفیت تر کمک کند. از اهداف اصلی این رشته می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
1. تربیت نیروی کار
هدف از این رشته تربیت افرادی بوده که بتوانند خمکاری، برشکاری و جوشکاری روی فلزات انجام دهند و قطعات فلزی دقیق بسازند.
2. کسب مهارت‌های عملی
افراد محصل در این رشته در کنار دروس نظری، مهارت‌های عملی لازم برای کار در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها را کسب می‌کنند.
3. تبدیل فلزات و کاهش ضایعات
تبدیل کردن فلزات به مصنوعات با ارزش، از دیگر اهداف اصلی این رشته است که به دنبال آن کاهش ضایعات اتفاق می‌افتد.
4. رشد صنعت
این رشته کمک می‌کند تا کشور در زمینه‌های صنعتی روز به روز قوی‌تر شود؛ چرا که صنایع فلزی، پایه بسیاری از صنایع دیگر مانند صنعت قطعه سازی، سازه سازی و تولید ماشین آلات است.
6 شرط ورود به رشته صنایع فلزی در هنرستان‌ها
رشته صنایع فلزی این فرصت را برای دانش آموزان فراهم می‌کند که مهارت‌های فنی و عملی بیاموزند و برای ورود به بازار کار آماده شوند. افرادی که به کار با فلزات و یادگیری حرفه‌ای علاقمند هستند بهترین گزینه برای تحصیل در این رشته محسوب می‌شوند. در ادامه شرایط ورود به رشته صنایع فلزی را بررسی خواهیم کرد.
1. علاقمند به کارهای عملی و فنی
- دانش آموزان این رشته باید به جوشکاری، برشکاری و ساخت قطعات با فلز علاقمند باشند.
2. کسب معدل مناسب در پایه نهم
- داشتن نمرات مناسب در دروس علوم، ریاضی و کار و فناوری در انتخاب این رشته بسیار حائز اهمیت است.
3. برگه هدایت تحصیلی
- انتخاب این رشته بر اساس امتیاز هدایت تحصیلی دانش آموزان صورت می‌گیرد،
- این برگه میزان علاقه و توانایی دانش آموز را به رشته صنایع فلزی و تخصص‌های وابسته به آن مشخص می‌کند.
4. مشاوره و ارزیابی مدرسه
- مشاوران تحصیلی با بررسی سطح مهارت، میزان علاقه و توانایی دانش آموزان، آنها را برای ورود یا عدم ورود به این رشته راهنمایی می‌کنند.
5. سلامت روحی و جسمی
- کارهای فلزی به تمرکز، دقت و فعالیت بدنی نیاز دارند،
- با این تفاسیر داشتن سلامت روحی و جسمی از دیگر الزامات این رشته به شمار می‌رود.
6. انگیزه و پشتکار بالا
- موفقیت در این رشته نیازمند دقت، حوصله و تمرین مداوم بوده و به انگیزه و پشتکار بالا احتیاج دارد.
5 مورد از مهارت‌هایی که هنرجویان صنایع فلزی کسب می‌کنند
دانش آموختگان رشته صنایع فلزی طی سال‌ها تحصیل، مهارت‌ها و توانایی‌های مختلفی را فرا می‌گیرند که در ادامه مهمترین آنها را بررسی خواهیم کرد.
- کار با فلزات گوناگون: یادگیری نحوه خمکاری، تراشکاری، برشکاری و شکل دهی فلزات مختلف،
- اتصال قطعات و جوشکاری: توانایی استفاده از روش‌های مختلف جوشکاری برای تعمیر قطعات ساخته شده و ساخت قطعات جدید،
- نقشه خوانی و طراحی: توانایی خواندن نقشه‌ها و نحوه طراحی کردن قطعات فلزی قبل از ساخت آنها،
- کنترل کیفیت: کسب مهارت در نحوه بررسی اندازه قطعات تولید شده و چک کردن میزان کیفیت آنها،
- کار با ابزارهای صنعتی و دستگاه‌ها: یاد گرفتن نحوه استفاده از ابزارهای کارگاهی و ماشین آلاتی مانند فرز، پرس، CNC و… .
گرایش‌ها و شاخه‌های مختلف رشته صنایع فلزی
رشته صنایع فلزی یکی از رشته‌های کلیدی در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای به شمار می‌رود.
- دانش آموزان محصل در این رشته در زمینه کار با فلزات و تولید قطعات مختلف مهارت کسب می‌کنند،
- رشته صنایع فلزی در فنی و حرفه‌ای گرایش خاصی ندارد و تمامی دانش آموزان در یک مسیر کلی تمامی جنبه‌های فلزکاری را فریاد می‌گیرند،
- به طور مثال نحوه برشکاری، جوشکاری، ورق کاری، کار با ابزارهای صنعتی به آنها آموزش داده میشود و برای ورود به بازار کار مهارت‌های جامع و کاربردی کسب می‌کنند،
- در شاخه کاردانش، رشته‌هایی مانند آبکاری فلزات، کارهای فلزی ساختمان و قالب سازی فلزی از گرایش‌های مربوط به این رشته محسوب می‌شوند،
- به طور کلی باید بگوییم که توجه فنی و حرفه‌ای بیشتر به آموزش پایه‌ای و جامع بوده؛ اما کاردانش مسیری تخصصی‌تر ارائه می‌دهد.
دروس تخصصی و عمومی رشته صنایع فلزی در هنرستان
در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای، رشته صنایع فلزی در قالب دروس عمومی و تخصصی به دانش آموزان ارائه میشود. از درس‌های تخصصی و عمومی این رشته از پایه دهم تا دوازدهم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
| پایه | دروس عمومی | دروس تخصصی |
| 1. پایه دهم |
|
|
| 2. پایه یازده |
|
|
| 3. پایه دوازدهم |
|
|
موقعیت‌ها و فرصتهای شغلی رشته صنایع فلزی
فارغ التحصیلان رشته صنایع فلزی میتوانند در صنایع گوناگونی مشغول به فعالیت شوند. از فرصتهای شغلی مهم برای این افراد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
| شغل | توضیحات |
| 1. سازنده تانکر | طراحی کردن و ساختن تانکرهای ذخیره کننده مایعات و مواد شیمیایی |
| 2. جوشکاری قطعات صنعتی و اسکلت‌های فلزی | اتصال قطعات فلزی در ساخت و ساز، صنایع سنگین و کشتی‌سازی |
| 3. تولید وسایل خانگی | ساخت قطعات فلزی مانند ماشین لباسشویی، یخچال و سایر تجهیزات خانگی |
| 4. صنایع کشاورزی | تولید و یا تعمیر ماشین آلات کشاورزی مانند تجهیزات آبیاری و یا تراکتور |
| 5. صنایع نفت و پتروشیمی | ساختن و نصب کردن تجهیزات صنعتی مانند مخازن و لوله‌ها با رعایت اصول ایمنی |
| 6. صنایع کشتی سازی | طراحی کردن و ساختن تجهیزات دریایی و کشتی‌ها با تمرکز بر فلزات سنگین |
| 7. صنایع‌خودرو | طراحی، تولید و مونتاژ قطعات مختلف خودرو، کنترل کیفیت و طراحی صنعتی |
| 8. لحیم کاری نرم و سخت | اتصال قطعات فلزی در تجهیزات پزشکی، خودروسازی و سایر تجهیزات الکترونیکی |
| 9. جوشکاری اسکلت های فلزی | ساخت و نصب سازه های فلزی که در ساختمان سازی و پروژه های عمرانی استفاده می شوند. |
بازار کار و آینده شغلی رشته صنایع فلزی در ایران
رشته صنایع فلزی به دلیل کاربردهای گسترده‌ای که در صنایع مختلف دارد از آینده شغلی بسیار روشن و مطلوبی برخوردار است.
- فارغ التحصیلان این رشته میتوانند در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی، صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع خودروسازی، کشتی‌سازی، صنایع خانگی و کشاورزی مشغول به کار شوند،
- برای ورود به بازار کار داشتن مهارت‌های عملی مانند لحیم کاری، جوشکاری، ماشین کاری و ساخت تانکر اهمیت بسیار زیادی دارد،
- با توجه به اینکه صنعت کشور در حال توسعه است نیاز به نیروی متخصص در تولید و تعمیر تجهیزات فلزی افزایش پیدا کرده و همین موضوع باعث شده تا فرصتهای شغلی متنوع و پایدار برای این رشته فراهم گردد،
- هنرجویان میتوانند در مقاطع بالاتر تحصیلات خود را ادامه دهند و با کسب مهارت‌های تخصصی تر، موقعیت‌های شغلی بهتر پیدا کرده و درآمدهای بیشتری به دست آورند.
امکان ادامه تحصیل برای فارغ‌التحصیلان رشته صنایع فلزی
فارغ التحصیلان رشته صنایع فلزی میتوانند بعد از به پایان رساندن دوره هنرستان، در مقاطع بالاتر تحصیلات خود را ادامه دهند.
مقطع کاردانی
داوطلبان میتوانند در دانشگاه‌های سراسری، علمی کاربردی و یا دانشگاه‌های آزاد در رشته‌های مرتبط با جوشکاری و صنایع فلزی تحصیلات خود را ادامه دهند.
مقطع کارشناسی
بعد از به پایان رساندن مقطع کاردانی، علاقه‌مندان میتوانند وارد مقطع کارشناسی شده و در رشته‌های فنی مهندسی نظیر طراحی صنعتی، مهندسی جوشی، ساخت و تولید ماشین آلات و ابزارهای مختلف مشغول به تحصیل شوند.
5 مورد از چالش‌ها و مشکلات رایج در رشته صنایع فلزی و راهکارهای آنها
رشته صنایع فلزی با طراحی، تولید و فراوری فلزات سر و کار دارد. این رشته در صنعت، کاربردهای گسترده‌ای داشته اما مانند هر حوزه تخصصی دیگری با مشکلات و چالش‌های به خصوصی روبرو است. در ادامه مهمترین چالش‌های این رشته را همراه با راهکارهای آنها بررسی خواهیم کرد.
1. وابستگی به واردات و قدرت رقابت پایین
بسیاری از مواد اولیه فلزی و تجهیزات پیشرفته مرتبط با این رشته از نوع وارداتی هستند و تکنولوژی‌های روز دنیا در دست کشورهای پیشرفته قرار دارد.
- سرمایه‌گذاری کردن در تولید تجهیزات داخلی،
- تامین مواد اولیه،
- ارتقا دادن فناوری‌های بومی،
- همکاری کردن با شرکت‌های دانش بنیان به منظور کاهش وابستگی به واردات.
2. فرسودگی تجهیزات و ماشین آلات
استفاده از دستگاه‌ها برای مدت طولانی و عدم به روز رسانی آنها طبیعتا باعث کاهش کیفیت تولید میشود. از طرفی نگهداری و تعمیر این ماشین آلات هزینه‌های زیادی را به دنبال دارد.
- تعمیر و نگهداری منظم،
- به روز رسانی تجهیزات،
- استفاده از فناوری‌های مدرن به منظور کاهش هزینه‌های تعمیر و افزایش کیفیت.
3. کم بودن نیروی انسانی متخصص
کمبود تکنسین‌های ماهر و مهندسان در حوزه فرآوری فلزات، متالورژی و همچنین نبود آموزش‌های کارگاهی و عملی کافی از دیگر مشکلات و چالش‌های این رشته است.
- جذب و آموزش نیروی انسانی متخصص،
- برگزاری دوره‌های تخصصی عملی،
- همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی.
4. مصرف انرژی بالا و آلودگی محیط زیست
فرایند شکل دهی و ذوب کردن فلزات، انرژی زیادی را تلف می‌کند و همچنین باعث آلودگی محیط زیست میشود.
- بهینه سازی فرایندهای تولید،
- استفاده کردن از تکنولوژی‌های سبز،
- رعایت استانداردهای محیط زیستی،
- کاهش مصرف انرژی و بازیافت ضایعات.
5. نوسانات بازار و مشکلات اقتصادی
نوسان قیمت مواد اولیه فلزی باعث شده تا هزینه‌های تولید افزایش پیدا کند و تامین مالی پروژهها سخت باشد. از طرفی تحریم‌های اعمال شده، بر دسترسی به مواد اولیه و تجهیزات، تاثیر گذاشته است.
- مدیریت هزینه‌ها و پیش بینی نوسانات بازار،
- انجام سرمایه‌گذاری‌های مطمئن.
مزایا و نقاط قوت رشته صنایع فلزی؛ 7 مورد
تحصیل در رشته صنایع فلزی مزیت‌های بسیار زیادی دارد که برخی از آنها را در ادامه بررسی می‌کنیم.
- فرصتهای شغلی گسترده در صنایع خودروسازی، تولیدی، نفت و گاز و هوافضا،
- حقوق و درآمد مناسب در پروژههای صنعتی بزرگ،
- کسب مهارت‌های عملی در ذوب کردن، شکل دادن، جوشکاری و متالورژی،
- امکان کار کردن با تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های مدرن،
- نقش مهم و اساسی در رشد و توسعه اقتصاد کشور،
- توانایی راه‌اندازی کسب و کار شخصی و کارگاه‌های تولیدی،
- امکان همکاری و تعامل با سایر رشته‌های مهندسی برای پروژههای صنعتی.
5 مورد از معایب و محدودیت‌های رشته صنایع فلزی
در رابطه با معایب و محدودیت‌های این رشته می‌توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم.
- فشار کاری بالا در برخی پروژههای صنعتی،
- نیاز به تجهیزات گران قیمت و سرمایه هنگفت برای کارهای تولیدی و عملی،
- فرسودگی سریع ماشین آلات و تجهیزات،
- وابسته بودن به واردات مواد اولیه و تکنولوژی‌های پیشرفته،
- رقابت شدید با شرکت‌های داخلی و خارجی.
تیپ‌های شخصیتی مناسب برای رشته صنایع فلزی (بر اساس تست MBTI
رشته صنایع فلزی ترکیبی از دقت، نظم، کار عملی و تحلیل مهندسی است؛ از این رو افرادی که دارای تیپ‌های شخصیتی زیر هستند برای تحصیل و کار در این رشته بهترین گزینه محسوب می‌شوند.
1. مسئول و دقیق ISTJ
- افراد دارای این تیپ شخصیتی به کار با جزئیات علاقمند هستند و در انجام امور به استانداردها و قوانین توجه می‌کنند؛
- در نتیجه این تیپ‌های شخصیتی برای کنترل کیفیت و فرایندهای تولید بهترین گزینه اند.
2. سازمانده و عملیاتی ESTJ
- افراد با این تیپ شخصیتی میتوانند پروژهها و کارگاه‌ها را بهتر مدیریت کنند و برای سازماندهی خطوط تولید و مدیریت عملیاتی، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
3. عملگرا و حل مسئله ISTP
- این دسته از افراد در کار با ماشین آلات و ابزارها مهارت دارند و به حل مسائل فنی و عملی علاقه نشان می‌دهند.
4. کارآفرین و رهبر ENTJ
- افراد با این تیپ شخصیتی توانایی هدایت کردن پروژههای بزرگ و تیم‌های صنعتی را دارند و برای مدیریت کارخانه‌ها گزینه مناسبی هستند.
برای موفقیت در رشته صنایع فلزی از چه کسانی مشاوره بگیریم؟
صنایع فلزی تنها به تولید و کارگاه محدود نمی‌شود. این رشته سکوی پرتابی به دنیای مهندسی پیشرفته، نوآوری در طراحی قطعات، مدیریت تولید و حتی کارآفرینی صنعتی است؛ اما برای موفقیت در این رشته باید مهارت‌های عملی کسب کنید و همواره به دنبال به‌روزرسانی دانش خود باشید.
اگر در رشته صنایع فلزی مشغول به تحصیل هستید یا در این رشته فارغ التحصیل شده‌اید، ما در آکادمی پاکراه یا مدیریت و نظارت مهندس ایمان پاکراه، آماده‌ایم تا مسیر شغلی شما را در صنایع فلزی روشن کرده و شما را برای ورود به بازار کار آماده کنیم. تنها کافی است با ما تماس بگیرید یا فرم‌های مشاوره را پر کنید و اولین قدم را به سوی موفقیت و کسب یک شغل پردرآمد و آینده‌دار بردارید.
روی دکمه «مشاوره آنلاین» کلیک کنید تا مهندس ایمان پاکراه و تیم آکادمی پاکراه به‌صورت آنلاین و کاملاً رایگان راهنمایی‌تان کنند.
مشاوره آنلاین