رشته جانورشناسی، یکی از زیرشاخههای زیست شناسی است که به مطالعه رفتار، فیزیولوژی، ساختار و تعامل جانوران با محیط زیستشان میپردازد.
برخلاف تصور عموم، جانورشناسی فقط به شناخت حیوانات محدود نمیشود؛ بلکه نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی، درک بهتر اکوسیستمها و حتی ارتقای سلامت انسان از طریق بررسی بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان دارد.
بسیاری از افرادی که به حیوانات علاقمند هستند، زمانی که وارد این حوزه میشوند، تازه با دنیای گستردهای از فرصتهای شغلی مواجه خواهند شد.
در این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه، قصد داریم نگاهی دقیقتر به شغل های رشته جانورشناسی بیندازیم، مسیرهای شغلی بررسی کرده و ببینیم علاقمندان به این حوزه چطور میتوانند مسیر حرفهای خود را آغاز کنند.
بعد از خواندن این مطلب، اگر حس کردید به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، کامنت بگذارید یا در بخش پرسش و پاسخ مطرح کنید تا مشاوران ما فوری و رایگان، شما را راهنمایی کنند!
آشنایی با رشته جانورشناسی
رشته جانورشناسی یکی از شاخههای جذاب و پرکاربرد زیست است که به بررسی علمی دنیای جانوران (از کوچکترین بی مهرگان گرفته تا پستانداران بزرگ) میپردازد.
- در این رشته، رفتار، ساختار بدن، نحوه تولید مثل، تغذیه، زیستگاه و حتی نقش جانوران در چرخههای طبیعی بررسی میشود.
- هدف اصلی جانورشناسی، درک بهتر تنوع و پیچیدگی دنیای جانوران و نقش آنها در اکوسیستمهای طبیعی است.
- این شناخت، نه تنها برای حفاظت از گونههای مختلف ضروری است، بلکه میتواند به حل بسیاری از مسائل زیست محیطی، بهداشتی و حتی کشاورزی کمک کند.
- دانشجویان این رشته، هم در محیطهای آزمایشگاهی آموزش میبینند و هم در محیطهای طبیعی و میدانی فعالیت میکنند. به همین دلیل، جانورشناسی ترکیبی از کار علمی، عملی و گاهی ماجراجویانه است!
برخی از رایجترین گرایشهای رشته جانورشناسی عبارتاند از:
- حیات وحش و حفاظت: تمرکز بر مطالعه گونههای در معرض خطر و تلاش برای حفاظت از آنها.
- رفتارشناسی جانوری: بررسی رفتارهای حیوانات در طبیعت یا در شرایط کنترل شده.
- فیزیولوژی جانوری: مطالعه عملکرد اندامها و سیستمهای بدن جانوران.
- اکولوژی جانوری: بررسی رابطه جانوران با محیط زیست و موجودات دیگر.
- بیولوژی دریا: مطالعه جانوران دریایی و زیست بومهای آبی.
به طور کلی، رشته جانورشناسی برای کسانی که هم به علم علاقه دارند و هم به طبیعت و موجودات زنده، انتخاب مناسبی است.
نگاهی کلی به مشاغل رشته جانور شناسی
یکی از پرتکرارترین سوالهایی که برای دانشجویان و علاقمندان به جانورشناسی پیش میآید این است که با مدرک جانورشناسی دقیقا چه کاری میتوان انجام داد؟
حقیقت این است که بازارکار این رشته، گستردهتر از آن چیزی است که در نگاه اول به نظر میرسد که در جدول زیر میتوانید آنها را ببینید:
عنوان شغلی | توضیحات |
1. اکولوژیست | بررسی روابط بین موجودات زنده و محیط زیست |
2. زیست شناس (بیولوژیست) | مطالعه فیزیولوژی و ساختار بدن جانوران |
3. روان شناس حیوانات | تحلیل رفتار و واکنشهای حیوانات |
4. دامپزشک/کارشناس داروی حیوانات | درمان و بررسی بیماریهای حیوانی |
5. مدرس یا استاد جانورشناسی | آموزش مباحث مرتبط با زیست جانوری |
6. پژوهشگر زیست جانوری | انجام تحقیقات تخصصی روی گونههای جانوری |
7. مدیر پارکهای طبیعی | مدیریت فضاهای حفاظت شده و برنامههای حیات وحش |
8. مربی حیوانات | آموزش حیوانات برای اهداف درمانی، نمایشی یا حفاظتی |
در ادامه هرکدام از این فرصتهای شغلی را برای آشنایی کامل شما همراهان همیشگی آکادمی پاکراه، مفصلتر شرح میدهیم.
1. اکولوژیست
- اکولوژیستها متخصصانی هستند که به بررسی روابط میان جانوران، گیاهان و زیستگاههای طبیعی آنها میپردازند.
- هدف آنها درک بهتر از تعاملات درون اکوسیستمهاست تا بتوانند راهکارهایی برای حفاظت و مدیریت پایدار منابع طبیعی ارائه دهند.
- این افراد معمولا در پروژههای محیط زیستی، سازمانهای دولتی یا شرکتهای فعال در حوزه منابع طبیعی مشغول به کار میشوند.
2. زیست شناس (بیولوژیست)
- زیست شناسان جانوری به مطالعه ساختار بدن، عملکرد اندامها و سیستمهای فیزیولوژیکی حیوانات میپردازند.
- کار آنها ممکن است در آزمایشگاه، دانشگاه یا مراکز تحقیقاتی انجام شود.
- همچنین در صنایع دارویی و پژوهشهای مرتبط با درمان بیماریها در گونههای مختلف حیوانی نیز میتوانند فعالیت کنند.
3. روان شناس حیوانات
- روان شناسان حیوانات بر رفتار، احساسات و واکنشهای جانوران تمرکز دارند.
- این شغل در زمینههایی مثل آموزش حیوانات، بهبود شرایط زندگی آنها، و حتی تحلیل مشکلات رفتاری کاربرد زیادی دارد.
- آنها میتوانند در مراکز مراقبت از حیوانات، مراکز تحقیقاتی، پارکهای ملی یا بهعنوان مشاوران رفتاری فعالیت داشته باشند.
4. دامپزشکی و داروسازی حیوانات
- تحصیل در رشته جانورشناسی میتواند پایهای قوی برای ورود به حوزههایی مانند دامپزشکی یا تحقیق درمورد داروهای حیوانی باشد.
- متخصصان این حوزه میتوانند به عنوان دامپزشک، پژوهشگر دارویی، یا کارشناس تولید داروهای دامی در شرکتها و موسسات درمانی فعالیت داشته باشند.
5. آموزش و تدریس
- با ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، میتوان به عنوان مدرس یا استاد در دانشگاهها و موسسات آموزشی، فعالیت کرده و دانش تخصصی خود را به نسل بعدی علاقمندان منتقل کنید.
- تدریس دروس مرتبط با جانورشناسی نه تنها جنبه علمی دارد، بلکه در آگاهی بخشی به دانشجویان درباره اهمیت حفظ گونهها و محیط زیست نیز موثر است.
6. پژوهشگر زیست جانوری
- این افراد با انجام تحقیقات میدانی یا آزمایشگاهی، به کشف ویژگیهای ناشناخته گونههای جانوری کمک میکنند.
- مطالعات آنها میتواند به حفاظت از گونههای در معرض خطر انقراض یا شناخت بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان کمک کند.
7. مدیر پارکهای طبیعی و مناطق حفاظت شده
- دانش آموختگان جانورشناسی میتوانند نقش موثری در مدیریت و برنامه ریزی فضاهای طبیعی ایفا کنند.
- این شغل نیاز به آشنایی با گونههای جانوری، شرایط زیست محیطی و اصول حفاظت دارد.
8. مربی و آموزش دهنده حیوانات
- مربیان حیوانات با استفاده از تکنیکهای رفتاری، جانوران را برای انجام کارهای خاص، نمایش در برنامهها، کمک به درمان بیماران یا حتی مشارکت در پروژههای حفاظتی آموزش میدهند.
8 مهارت ضروری برای ورود به شغل های رشته جانورشناسی
فعالیت در حوزه جانورشناسی تنها به دانش تئوری محدود نمیشود؛ برای ورود موفق به بازار کار این رشته، لازم است مجموعهای از مهارتهای تخصصی و بین رشتهای را در خود تقویت کنید.
این مهارتها در بسیاری از مشاغل علمی و محیط زیستی قابل استفاده هستند و در ادامه با انها آشنا خواهید شد.
1. توانایی تحلیل دادههای علمی
- برای تفسیر دقیق اطلاعات، کار با آمارهای زیستی و بررسی نتایج تحقیقات، مهارت تحلیلی بالا ضروری است.
2. مهارت در تحقیق و مشاهده دقیق
- کار در جانورشناسی نیازمند دقت در بررسی رفتار جانوران، زیستگاهها و ثبت جزئیات علمی در محیط طبیعی یا آزمایشگاهی است.
3. مدیریت و پردازش دادهها
- توانایی جمع آوری، ثبت و تحلیل دادهها با استفاده از ابزارها و روشهای استاندارد، یکی از پایههای اصلی پژوهشهای جانوری به شمار میرود.
4. نگارش علمی و گزارش نویسی
- برای مستند سازی پروژهها، نگارش مقالات و تهیه گزارشهای فنی، باید بتوانید مطالب علمی را دقیق و منسجم بنویسید.
5. ارتباط و ارائه مؤثر
- چه در کنفرانسهای علمی، چه در جلسات کاری یا حتی آموزش عمومی، توانایی توضیح نتایج به صورت ساده، روشن و قابل فهم اهمیت زیادی دارد.
6. مدیریت پروژههای تحقیقاتی
- این مهارت، شامل برنامه ریزی، هماهنگی منابع، تعیین بودجه، مدیریت زمان و پیش بینی چالشها در پروژههای میدانی یا آزمایشگاهی میشود.
7. آشنایی با فناوریهای روز
- درک مفاهیم پایهای فناوری اطلاعات و تسلط نسبی بر ابزارهایی مانند GIS، نرمافزارهای آماری یا تکنیکهای نوین زیستی مثل تجزیه ژنتیکی، از نیازهای روز دنیای جانورشناسی است.
۸. توانایی کار تیمی و استقلال در عمل
- در بسیاری از پروژهها باید هم بتوانید در کنار یک تیم علمی فعالیت کنید، هم در شرایطی خاص به صورت مستقل قدرت تصمیم گیری و اجرای دستورات را داشته باشید.
ابزارهای مورد نیاز برای مشاغل جانورشناسی
اگر قصد دارید در مشاغل رشته جانورشناسی فعالیت کنید، باید کار با یک سری ابزار را بلد باشید. از جمله:
ابزار | کاربرد |
1. ترازهای تحلیلی | ابزارهایی دقیق برای اندازه گیری جرم نمونهها، معمولا برای بررسی مواد زیستی |
2. آنالایزرهای خون حیوانات | دستگاههایی برای تجزیه و تحلیل اجزای خون حیوانات مانند گلبولها و آنزیمها |
3. تجهیزات شکار حیوانات | ابزارهایی مانند تله، تور یا تفنگ بیهوشی برای گرفتن حیوانات به صورت ایمن |
4. میکسرهای خوراک دام | دستگاههایی برای مخلوط کردن مواد غذایی جهت تهیه خوراک متعادل برای حیوانات |
5. تغذیه کننده حیوانات | وسایل خودکار یا دستی برای خوراندن غذا به حیوانات در محیطهای تحقیقاتی یا مزرعه |
مزایا و معایب شغل های رشته جانورشناسی
شغل های رشته جانورشناسی هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. اما اگر بخواهیم یک نگاه کلی به مزایا و معایبی که کار در این حوزه به همراه دارند بیندازیم، نتیجه آن به صورت زیر است:
مزیتها:
- امکان ورود به شغل تدریس پس از دریافت مدرک کارشناسی برای علاقمندان به آموزش.
- مناسب برای افرادی که به حیات وحش، جانوران و آموزش علاقه دارند.
معایب:
- بازار کار محدود و دشواری در پیداکردن شغل برای فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی.
- نیاز به گرفتن مدرک ارشد برای رسیدن به موقعیتهای شغلی در موسسات تحقیقاتی و اجرایی.
- برخی دروس مانند تشریح جانوران ممکن است با روحیه برخی افراد ناسازگار باشد.
آینده شغلی، درآمد و بازار کار شغل های رشته جانورشناسی
میزان درآمد در رشته زیست شناسی جانوری ثابت نیست و تحت تاثیر عوامل گوناگونی قرار دارد.
عواملی مانند میزان تحصیلات، تجربه شغلی، مهارتهای تخصصی، محل فعالیت، نوع موقعیت شغلی و صنعت مرتبط، همگی در تعیین حقوق موثرند.
آینده شغلی مشاغل رشته جانورشناسی
آینده شغلی در این حوزه تا حد زیادی به سطح تحصیلات، مهارتهای علمی و عملی، و میزان علاقه به تحقیق و کار میدانی بستگی دارد.
افرادی که تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسیارشد یا دکتری ادامه دهند، شانس بیشتری برای ورود به مراکز تحقیقاتی، دانشگاهها، سازمانهای محیط زیستی، آزمایشگاههای دامپزشکی و پروژههای زیست محیطی بین المللی خواهند داشت.
بازارکار مشاغل رشته جانورشناسی
در مورد بازار کار، میتوان گفت که این رشته در مقطع کارشناسی بازار محدودی دارد و رقابت برای یافتن شغل در نهادهای دولتی یا خصوصی بالاست.
با این حال، با گرفتن فوق لیسانس و دکتری و کسب مهارتهای بین رشتهای مانند زیست فناوری، ژنتیک، برنامه ریزی محیط زیست یا کار با نرم افزارهای تحلیلی، امکان جذب در حوزههای جدید بیشتر میشود.
۴ چالش شغل های رشته جانورشناسی + راهکار
رشته جانورشناسی جذاب، علمی و سرشار از فرصت برای کشف طبیعت است، اما فارغ التحصیلان در مسیر شغلی خود با چالشهایی مواجه میشوند که بدون شناخت و برنامه ریزی ممکن است به دلسردی منجر شود.
در ادامه مهمترین چالشها را همراه با راهکارهای موثر برای هر کدام، توضیح میدهیم:
۱. بازار کار محدود برای مقطع کارشناسی
بسیاری از فارغ التحصیلان مقطع لیسانس جانورشناسی، بعد از فارغ التحصیلی با کمبود فرصتهای شغلی مواجه میشوند. اکثر مراکز تحقیقاتی، دانشگاهها و نهادهای دولتی ترجیح میدهند از افراد دارای مدرک کارشناسیارشد یا دکتری استفاده کنند.
- ادامه تحصیل تا مقطع ارشد یا دکتری در یکی از گرایشهای کاربردیتر مثل زیست فناوری، اکولوژی، ژنتیک یا مدیریت منابع طبیعی
- یادگیری مهارتهای مکمل مثل کار با نرمافزارهای آماری (R، SPSS)، GIS یا زبان انگلیسی تخصصی.
۲. درگیری با شرایط سخت محیطی و میدانی
بسیاری از شغلهای جانورشناسی نیاز به کار میدانی؛ مثل حضور در جنگل، بیابان یا مناطق دورافتاده که ممکن است با شرایط جوی یا اقلیمی دشوار همراه باشد دارند.
- ارتقای آمادگی جسمانی و آشنایی با اصول ایمنی در طبیعت (کار با حیوانات، حمل تجهیزات، کمکهای اولیه).
- انتخاب مسیرهای شغلی که کمتر میدانی هستند، مثل تحلیل داده، پژوهش آزمایشگاهی یا تدریس.
۳. درآمد پایین در شروع کار
درآمد در سالهای ابتدایی شروع به کار مخصوصا در موقعیتهای آموزشی یا پروژههای تحقیقاتی دولتی، درآمد پایین است.
- فعالیت به صورت فریلنس یا پروژهای برای سازمانهای غیردولتی، موسسات خصوصی و بین المللی (مانند پروژههای زیست محیطی).
- یادگیری مهارتهایی مثل نگارش علمی، طراحی گزارشهای تخصصی یا مقاله نویسی برای مجلات و سایتهای علمی، که درآمدزا هستند.
۴. محدودیت در منابع و امکانات تحقیقاتی
کمبود تجهیزات، آزمایشگاههای تخصصی یا بودجه تحقیقاتی در برخی دانشگاهها و مراکز میتواند پیشرفت علمی را کند کند.
- همکاری با اساتید فعال در پروژههای تحقیقاتی دارای بودجه (از طریق دانشگاه یا نهادهای بینالمللی).
- شرکت در دورههای آنلاین معتبر (مانند Coursera، edX، یا سایتهای ایرانی معتبر) برای تقویت دانش و مهارت در نبود امکانات فیزیکی.
شغل های رشته جانور شناسی برای چه افرادی مناسب هستند؟
مشاغل رشته جانورشناسی برای افرادی مناسب هستند که به دنیای جانوران علاقمندند، کنجکاوند و از تحقیق و جست و جو لذت میبرند.
ویژگی مهم این رشته، ماهیت پژوهش محور آن است؛ یعنی موفقیت در آن به میزان زیادی به علاقه افراد به تحلیل رفتار جانوران، انجام کارهای میدانی و مشاهدههای دقیق علمی بستگی دارد.
بنابراین افرادی که حوصله تجربه کردن، بررسیهای علمی و ثبت نتایج دقیق را دارند، میتوانند در این مسیر پیشرفت کنند.
بر اساس تست mbti یک سری تیپهای شخصیتی برای این مشاغل مناسبتر هستند. ازجمله:
ESFP (شخصیت برون گرا و عمل گرا)
این افراد معمولا پرانرژی، اجتماعی و خوش برخورد هستند. از ویژگیهای برجسته آنها میتوان به خلاقیت، تخیل قوی، دقت، صبوری و علاقه به تجربههای واقعی اشاره کرد.
آنها در محیطهای پویا، مخصوصا هنگام تعامل با حیوانات و طبیعت، عملکرد خوبی دارند.
ISFP (شخصیت درونگرا و هنرمند)
افرادی آرام، منعطف و درونگرا که حس عمیقی نسبت به طبیعت و زندگی جانوران دارند.
این افراد معمولا صبور، خلاق، نوآور و علاقمند به فعالیتهای مستقل هستند. آنها در پژوهشهای طولانی مدت و دقیق که نیاز به تمرکز بالا دارند، موفقتر عمل میکنند.
برای ورود به مشاغل رشته جانورشناسی از چه کسی مشاوره بگیریم؟
رشته جانورشناسی، دنیایی سرشار از فرصتهای علمی و پژوهشی برای علاقمندان به حیات وحش و رفتار جانوران است.
اما لازم است بدانید که مسیر شغلی این رشته ساده و هموار نیست؛ ورود موفق به بازار کار نیازمند دانش تخصصی،کسب مهارت و انتخابهای هوشمندانه در طول مسیر انتخاب شعل است.
اگر نمیدانید دقیقا کدام فرصت شغلی در این رشته به شخصیت یا مهارتهایتان میخورد، اگر بین ادامه تحصیل، مهاجرت یا ورود به بازار کار سردرگم هستید، وقت آن رسیده با ما تماس بگیرید!
ما در آکادمی پاکراه، به شما کمک میکنیم بهترین و مطمئنترین مسیر شغلی را انتخاب کنید. پس همین حالا با تماس بگیرید و اولین قدم را محکم بردارید!
روی دکمه «مشاوره آنلاین» کلیک کنید تا مهندس ایمان پاکراه و تیم آکادمی پاکراه بهصورت آنلاین و کاملاً رایگان راهنماییتان کنند.
مشاوره آنلاین