وجود یک تیم منابع انسانی باعث حضور افراد با استعداد در یک کسبوکار می‌شود. اما آنچه که باعث زنده نگه داشتن یک کسبوکار و حتی تیم منابع انسانی می‌شود، مدیریت آن است. به خصوص در سال 2024 که مدیر منابع انسانی نقش مهمی در پیشبرد موفقیت سازمانی دارد. در این مقاله از آکامی کسب و کار پاکراه بعد از آشنایی با این شغل، شرایط احراز، اهداف، مهارت‌های لازم و اهمیت این شغل در سازمان‌ها به شرح وظایف مدیریت سازمانی در 20 مورد می‌پردازیم.
- آشنایی با شغل مدیر منابع انسانی
- مدیر منابع انسانی در کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ
- شرایط احراز در جایگاه شغلی مدیریت منابع انسانی
- مهارت‌های مورد نیاز مدیر منابع انسانی در یک نگاه
- مدیریت منابع انسانی چه اهدافی دارد؟
- چرا نقش مدیر منابع انسانی در سازمان مهم است؟
- شرح وظایف مدیر منابع انسانی در 4 فرایند
- 20 وظیفه‌ای که مدیر منابع انسانی در سازمان انجام می‌دهد
- ارتباط شرح وظایف مدیر منابع انسانی و ارتباط آن با اندازه سازمان
- 3 استراتژی مدیران منابع انسانی برای استارتاپ‌ها
- عوامل موثر بر مدیریت منابع انسانی در یک نگاه
- مدیر منابع انسانی در ایران با چه چالش‌هایی رو‌به‌رو است؟
- درآمد مدیر منابع انسانی در ایران چقدر است؟
- سخن آخر
آشنایی با شغل مدیر منابع انسانی
امروزه واحد منابع انسانی در مجموعه‌های بزرگ و کوچک وظایف متعددی مثل حمایت از تصمیمات مجموعه، توسعه استعداد‌های کارکنان و … را برعهده دارد. در شرح وظایف مدیر منابع انسانی (Human resource management) یا HRM می‌توان گفت که این فرد نقش مهمی در چرخه حیات کارکنان دارد و می‌تواند باعث تقویت نام تجاری کارفرما شود. همچنین می‌تواند علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن فرهنگ و نحوه عملکرد افراد شرکت، نیاز‌های تجارت را در اولویت قرار دهد.
با توجه به اینکه مسیر شغلی مدیر منابع انسانی بسیار مهیج و چالش برانگیز است، این فرد به عنوان عنصر جدایی‌ناپذیر مجموعه، نقش مهمی در موفقیت سازمان داشته و می‌تواند پایه‌های روابط کارمند و کارفرما را تحکیم کند. همچنین می‌تواند با جذب و استخدام کارکنان، ارزش به دست آمده از عملکرد آن‌ها را به حداکثر برساند. در واقع این فرد وظیفه دارد تمام افراد مجموعه را راهنمایی کند و یک محیط کاری مثبت و دلگرم‌کننده به وجود بیاورد. از طرفی به عنوان رهبر سازمان نقش حیاتی در بهبود عملکرد مجموعه دارد و باید بر فرایند جذب کارکنان و سیاست‌های محل کار نظارت کند.
مدیر منابع انسانی در کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی می‌توان به طیف وسیعی از فعالیت‌ها اشاره کرد. این فعالیت‌ها که با توجه به اندازه و نوع سازمان یا صنعت مشخص می‌شوند، شامل مواردی مثل مصاحبه و استخدام کارکنان جدید، پیگیری مسائل انضباطی، نظارت بر ایمنی، ایجاد سلامت در محیط کاری و … هستند. در شرکت‌های کوچک یک متخصص منابع انسانی می‌تواند تمام این وظایف را برعهده بگیرد؛ اما در سازمان‌های بزرگ‌تر ممکن است در بخش منابع انسانی به چند مدیر احتیاج باشد که وظایف زیر را انجام دهند:
- با آموزش دادن افراد، کارکنان جدید و با تجربه‌ای استخدام شوند.
- برای سازمان، استعداد‌های جدید پیدا کنند.
- در مورد قرارداد‌های صنفی و دسته جمعی مذاکره انجام داده و شکایات را حل و فصل کنند.
- با انجام بازرسی‌های مورد نیاز به توسعه برنامه‌های ایمنی و بهداشتی کمک کنند.
- با در نظر گرفتن برنامه‌های پاداش و مزایا برای افزایش رفاه کارکنان تلاش کنند.
مدیر منابع انسانی در کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ مسئولیت‌های مختلفی دارد.
شرایط احراز در جایگاه شغلی مدیریت منابع انسانی
قبل از شرح وظایف مدیر منابع انسانی بهتر است با شرایط احراز در این جایگاه شغلی آشنا شوید. برای استخدام به عنوان متخصص منابع انسانی شما باید در یکی از رشته‌های علوم انسانی یا اجتماعی تحصیل کنید و مدرک مدیریت یا مهندسی صنایع داشته باشید. از طرفی باید به برخی مباحث روانشناسی تسلط داشته باشید تا بتوانید روابط خوبی با بقیه برقرار کنید. برای آشنایی با ویژگی‌های یک مدیر منابع انسانی، کتاب منابع انسانی از بیرون: شش ویژگی برای آینده منابع انسانی اثر دیو اولریش، جان یونگر، وین براکبانک و مایک اولریش را بخوانید. بعد از جستجو در آگهی‌های مختلف این موقعیت شغلی متوجه شدیم که شرایط احراز در مدیریت منابع انسانی عبارت است از:
- آشنایی با روش‌های مختلف برای ارزیابی عملکرد پرسنل
- دارای برنامه‌هایی برای تعیین پاداش و محاسبه عیدی برای کارکنان
- داشتن توانایی لازم برای کار با نرم‌افزارهای آفیس
- آگاه به قوانین کار و استخدام کارکنان جدید
- داشتن توانایی لازم برای ردیابی کارجویان با سیستم Applicant tracking system (ATS)
- آشنایی با چگونگی آماده‌سازی لیست مالیات و بیمه
- مسلط به فرایندهای لازم برای جذب، استخدام و نگهداشتن نیرو
- برخورداری از تسلط نسبی به زبان انگلیسی
- داشتن توانایی‌های لازم برای حل اختلاف میان کارکنان
- آگاه به اصول تجزیه و تحلیل و گزارش‌دهی آن
- داشتن توانایی‌های لازم برای محاسبه حقوق و دستمزد
مهارت‌های مورد نیاز مدیر منابع انسانی در یک نگاه
پیش از شرح وظایف مدیر منابع انسانی شما را با مهارت‌های مورد نیاز برای ورود به این شغل آشنا می‌کنیم. مهارت‌های مورد نیاز یک مدیر منابع انسانی در دو دسته نرم و سخت عبارتند از:
| مهارت‌های سخت | مهارت‌های نرم |
| استخدام کارکنان شایسته | توانایی تصمیم‌گیری |
| انجام مصاحبه استخدامی | برقراری ارتباط موثر |
| ارزیابی عملکرد پرسنل | مدیریت تعارضات |
| تعیین شاخص‌های عملکرد صحیح کارکنان | مهارت کار تیمی |
| برگزاری دوره‌های آموزشی با توجه به نیازسنجی آموزشی کارکنان | تیم‌سازی |
| آشنایی با مدل‌های انگیزشی مثل تئوری انتخاب، هرم مازلو و… | تفکر خلاق |
| تسلط بر آزمون‌های شخصیت‌شناسی مثل MBTI | همدلی |
| توانمندسازی کارکنان | توانایی مذاکره |
مدیریت منابع انسانی چه اهدافی دارد؟
وظایف مدیریت منابع انسانی به عنوان یکی از حیطه‌های شغلی مهم سازمان در موارد زیر خلاصه می‌شود:
وظایف مدیر منابع انسانی باید مطابق با اهداف او باشد.
1. هدف‌های وظیفه‌ای
این اهداف که به طور مستقیم با وظایف مدیریت منابع انسانی ارتباط دارند، شامل فرآیند‌های مهم زیر هستند:
- شناسایی و جذب استعداد‌های مناسب برای استخدام در سازمان
- اجرای برنامه‌های آموزشی برای ارتقای مهارت‌های کارکنان
- ایجاد سیستم‌های ارزیابی برای سنجش عملکرد کارکنان
- اطمینان از عادلانه بودن سیستم پرداخت حقوق و مزایا
2. هدف‌های اختصاصی
هدف‌های اختصاصی مربوط به نیاز‌های خاص سازمان است و در موارد زیر خلاصه می‌شود:
- شناسایی و پرورش رهبران آینده سازمان
- ایجاد یک محیط کاری متنوع و ارائه فرصت‌های مساوی برای تمام کارکنان
- اجرای برنامه‌های اساسی برای کاهش نرخ ترک کار
- کمک به سازگاری کارکنان با تغییرات سازمانی
3. هدف‌های اجتماعی
هدف‌های اجتماعی که در شرح وظایف مدیر منابع انسانی به آن‌ها اشاره می‌شوند، عبارتند از:
- ترویج فرهنگ سازمانی سالم
- حمایت از کارکنان برای ایجاد تعادل در میان کار و زندگی
- مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی
- ارتقای روحیه تیمی و تقویت روابط بین فردی کارکنان
4. هدف‌های سازمانی
هدف‌های سازمانی که منجر به تحقق اهداف کلی مجموعه می‌شوند، عبارتند از:
- بهینه‌سازی عملکرد کارکنان برای افزایش بازدهی سازمان
- هماهنگ کردن استراتژی‌های منابع انسانی با اصول کلی سازمان
- ایجاد فرهنگ حمایت‌کننده مبتنی بر همکاری و یادگیری
- جذب نیروی کار ماهر و متعهد برای پشتیبانی از رشد سازمان
چرا نقش مدیر منابع انسانی در سازمان مهم است؟
با توجه به اینکه نیروی انسانی مهم‌ترین سرمایه هر سازمان است، اگر مدیری قصد دارد در کسبوکار خود موفق شود باید به نظرات تخصصی واحد منابع انسانی بها دهد. طبق آمار به دست آمده، 23 درصد کسب‌وکارها به دلیل نداشتن بهترین اعضا در تیم خود شکست می‌خورند. این اصلی‌ترین وظیفه مدیر منابع انسانی یا HRM است که اهمیت حضور آن را نشان می‌دهد. به دلایل زیر حضور مدیر بخش منابع انسانی در کسبوکار ضروری است:
مدیریت منابع انسانی نقش مهمی در موفقیت کسب‌وکارها دارد.
1. مدیریت استراتژیک سازمان
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی می‌توان به همکاری در مدیریت استراتژیک مجموعه اشاره کرد. این موضوع نشان می‌دهد که مسئولیت برنامه‌ریزی برای مدیریت راهبردی کارکنان بر عهده مدیریت منابع انسانی است. در این عنوان شغلی، وظایف هر کدام از کارکنان در راستای چشم انداز‌ها و سیاست‌های سازمان مشخص می‌شود. متخصص منابع انسانی هم در راستای تصمیم‌گیری‌ها به مدیر سازمان کمک می‌کند و از طریق رصد کارکنان با توانایی‌ها و مهارت‌های آنان آشنا می‌شود. همچنین می‌تواند با پیش‌بینی وضعیت سازمان متوجه شود که برای گزینش کارکنان آینده باید به چه مواردی توجه کند.
2. توجه به یکپارچگی ساختار فرهنگی
اینکه افراد متقاضی بتوانند با ساختار فرهنگی سازمان سازگار باشند، از مهم‌ترین فاکتور‌های ارزیابی افراد در جلسات مصاحبه و استخدام است. واحد منابع انسانی که شخصیت افراد و و توانمندی‌های آنان را با نیاز‌های سازمان می‌سنجد، می‌تواند در جذب کارکنان متخصص به سازمان، نقش مهمی ایفا کند.
3. تسهیل فرایند جذب و استخدام
وظیفه جذب و استخدام کارکنان جدید برعهده واحد منابع انسانی است. افراد متخصص در این تیم با آگاهی کامل از نیاز‌های سازمان، رزومه افراد متقاضی را بررسی و در کم‌ترین زمان، آن‌ها را گزینش می‌کنند. بدین ترتیب با صرفه‌جویی در وقت و انرژی و به دور از هرگونه شلوغی یا هرج و مرج، فرایند ارزیابی افراد متقاضی را از راه دور (مصاحبه آنلاین) یا نزدیک انجام می‌شود.
4. ارزیابی عملکرد کارکنان و توسعه نیروی کار
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی یکی از مهم‌ترین موارد، ارزیابی عملکرد کارکنان برای اطلاع از نقاط ضعف و قوت آن‌ها است. با این کار برای حفظ افرادی که در راستای تحقق اهداف سازمان مشغول به فعالیت هستند، تلاش می‌شود. بدین ترتیب با مشخص کردن استراتژی‌های مناسب برای سازمان، کارکنان متناسب با موقعیت‌های شغلی خود تحت آموزش قرار گرفته و به روز می‌شوند. در نتیجه نیروی کار و سازمان، رشد و پیشرفت می‌کنند.
5. فراهم کردن شرایط رفاهی مناسب
برخورداری از شرایط رفاهی مطلوب به جذب و ماندگاری کارکنان در سازمان کمک می‌کند. زمانی که عملکرد کارکنان مجموعه در موفقیت سازمان موثر باشد، فرد برای دستیابی به اهداف مجموعه تلاش می‌کند. پس با افزایش بودجه، امکانات، پاداش و مزایای کارکنان، بازدهی سازمان هم بیشتر می‌شود. مدیریت بودجه کمک می‌کند تا کارکنان سازمان از حقوق و مزایای خود راضی باشند و برای ترفیع جایگاه خود تلاش کنند.
6. تضمین ایمنی افراد و ایجاد رضایت شغلی
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی مشخص شده که این فرد به همراه تیم خود باید حفظ ایمنی کارکنان را در اولویت قرار دهد و کاری کند تا تصمیمات سازمان آسیبی به کارکنان نرساند. فراهم کردن بستر‌های مناسب برای ایجاد رضایت شغلی هم اهمیت زیادی دارد.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی در 4 فرایند
شرح وظایف مدیر منابع انسانی بسیار گسترده و متنوع است و در 4 فرایند خلاصه می‌شود. فعالیت‌های واحد مدیریت منابع انسانی باید از فرایندهای برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت بر انجام کار عبور کند. ابتدا مدیر تیم، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام می‌دهد و پس از سازماندهی آن‌ها، وظیفه هدایت و نظارت بر اجرای فعالیت‌ها را برعهده می‌گیرد. بنابراین مدیر منابع انسانی باید به علوم زیر تسلط داشته باشد:
- اقتصاد
- روانشناسی
- جامعه‌شناسی
- روابط اجتماعی
20 وظیفه‌ای که مدیر منابع انسانی در سازمان انجام می‌دهد
مدیر منابع انسانی همراه تیم خود به عنوان یک عنصر کلیدی در سازمان، فعالیت‌های مربوط به امور کارکنان را رهبری می‌کند و وظایف مهم زیر را برعهده دارد:
1. تدوین استراتژی برای منابع انسانی
اصلی‌ترین وظیفه مدیر منابع انسانی در یک سازمان، تدوین استراتژی برای اعضای تیم است. در واقع پیش‌تر از آنکه مدیر و اعضای تیم منابع انسانی برای سازمان فعالیت کنند، باید بتوانند عملکرد تیم خود را بهبود ببخشند. پس از تدوین استراتژی برای این تیم، چیدن یک برنامه عالی برای کارکنان سازمان ضروری است.
2. اجرای برنامه جانشین پروری
مدیر منابع انسانی مسئولیت طراحی و اجرای برنامه‌های جانشین پروری را برعهده دارد. به این معنا که باید استعداد‌های کارکنان را شناسایی و با پرورش آن‌ها در مسیر شغلی مناسب، جایگزین مناسبی برای پست‌های کلیدی سازمان تعیین کند. برنامه‌هایی که توسط واحد منابع انسانی طراحی می‌شوند، باید به رشد و توسعه مهارت‌های کارکنان کمک کنند و آن‌ها را برای پذیرش مسئولیت‌های سنگین‌تر آماده سازند. شما می‌توانید از نموداری مشابه تصویر زیر به عنوان چارت جانشینی یا Replacement Chart استفاده کنید:
چارت جانشینی برای اجرای برنامه جانشین پروری است.
3. ساده‌سازی فرایند‌ها با برنامه‌ریزی
شرح وظایف مدیر منابع انسانی نشان می‌دهد که این فرد باید به همراه تیم خود برای تسهیل فرآیند‌های مربوط استخدام، آموزش و ارزیابی عملکرد کارکنان تلاش کند. برای این کار هم می‌تواند روش‌های موجود را بهینه‌سازی و با حذف مراحل غیر ضروری، از فناوری‌های جدید برای افزایش بازدهی فرایند جذب استفاده کند.
برای مثال به جای مصاحبه مستقیم و تک به تک با متقاضیان که منجر به اتلاف وقت و انرژی زیادی می‌شود، انجام مصاحبه آنلاین (با نرم افزارهای برگزاری جلسات آنلاین آشنا شوید.) در اولویت است. برای اینکه بتوانید به عنوان یک مدیر منابع انسانی با کمک برنامه‌ریزی، هر استراتژی را عملی کنید، باید کتاب روش‌های ارزیابی متوازن منابع انسانی اثر برایان بکر، مارک هوسلید، دیو اولریش را بخوانید.
4. اجرای برنامه جامعه‌پذیری در سازمان
واحد منابع انسانی وظیفه اجرای برنامه‌های جامعه‌پذیری را برعهده داشته و باید کاری کند تا کارکنان جدید از طریق آشنایی با فرهنگ سازمانی بتوانند راحت با اعضای تیم ارتباط برقرار کنند. این برنامه‌ها که شامل آموزش‌های اولیه و برگزاری جلسات معارفه هستند، فرصت شبکه‌سازی با دیگر اعضای تیم را برای کارکنان جدید فراهم می‌کنند.
5. کنترل تغییرات و توسعه در سازمان
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی آمده که این فرد مسئولیت کنترل تغییرات سازمان را برعهده داشته و باید با شناسایی نیاز‌های آموزشی، به توسعه کارکنان و ایجاد فرصت‌های یادگیری برای آن‌ها کمک کند. بدین ترتیب کارکنان می‌توانند با تحولات جدید سازگار شده و از آن‌ها در جهت بهبود عملکرد کلی سازمان استفاده کنند.
6. پیروی سازمان از قوانین و مقررات
نظارت بر پایبندی به اصول و قوانین سازمان توسط کارکنان هم خیلی مهم است؛ زیرا به ایجاد یک محیط کاری امن و عادلانه کمک می‌کند. مدیر منابع انسانی باید مطمئن شود که قوانین و مقررات سازمان مطابق با استراتژی‌های سازمان تعیین شده‌اند.
7. انتخاب صحیح کارکنان در سازمان و استخدام آن‌ها
یکی از وظایف مهم مدیر منابع انسانی، انتخاب کارکنان مناسب برای پست‌ها و موقعیت‌های شغلی مختلف است. واحد مدیریت باید ابزار‌های مختلفی را برای شناسایی مهارت‌ها و ویژگی‌های کارکنان به کار بگیرد و با بررسی رزومه افراد متقاضی، کارکنان جدید را از طریق مصاحبه و ارزیابی عملی وارد سازمان کند. با خواندن کتاب شرکت‌های موفق جهان چگونه استخدام می‌کنند اثر دکتر بهزاد ابوالعلایی می‌توانید با گام‌های اساسی فرایند استخدام بیشتر آشنا شوید.
8. توضیح و شرح شغل به طور دقیق برای کارکنان
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی یکی از مهم‌ترین موارد، توضیح و شرح دقیق عناوین شغلی مختلف برای کارکنان است. بدین ترتیب تمام افراد استخدام شده در سازمان متوجه می‌شوند که چه وظایفی دارند و چه انتظاراتی را باید برآورده کنند. مزیت انجام این کار، کاهش ابهامات و افزایش بهره‌وری عملکرد کارکنان است. شما می‌توانید به عنوان مدیر منابع انسانی از ماتریس واگذاری مسئولیت یا RACI Matrix استفاده کنید. این نمودار مطابق تصویر زیر است. در این نمودار، R مخفف responsible (به معنای مسئول)، A مخفف accountable (به معنای پاسخگو)، C مخفف consulted (به معنای مشورت‌دهنده) و I مخفف informed (به معنای مطلع) است.
9. توجه به روابط میان کارکنان و مدیریت آن‌ها
مدیر منابع انسانی باید توجه ویژه‌ای به روابط میان کارکنان داشته باشد. ایجاد پل ارتباطی بین مدیر و کارکنان، در تقویت روحیه تیمی آن‌ها موثر است. از طرفی برقراری ارتباط سالم بین همکاران باعث کاهش تنش و ایجاد آرامش در فضای کاری می‌شود. یادتان باشد که برای داشتن یک محیط کاری سالم، حل مشکلات و اختلافات میان کارکنان اهمیت زیادی دارد.
10. پیگیری روند آموزش کارکنان
مدیر منابع انسانی وظیفه دارد با پیگیری روند آموزش کارکنان، میزان تسلط آن‌ها را به وظایف و مسئولیت‌هایی که به آن‌ها واگذار شده بررسی کند. این کار در 3 مرحله شناسایی نیاز‌های آموزشی، برنامه‌ریزی دوره‌های تخصصی برای یادگیری و ارزیابی میزان اثربخشی آن‌ها انجام می‌شود.
با تماشای فیلم Up in the Air (بالا در آسمان) می‌توانید ببینید که جورج کلونی چطور به عنوان نیروی یک شرکت مشاوره منابع انسانی، تعدیل نیرو و کوچک کردن سازمان را انجام می‌دهد. البته در این فیلم یاد می‌گیرید با تعدیل نیرو فقط سازمان ضرر می‌کند و نه نیروهای اخراج شده. بنابراین به جای حذف نیروهای کارآمد، برای بهبود عملکرد آن‌ها تلاش کنید.
11. ارزیابی عملکرد کارکنان
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی می‌توان گفت که این فرد مسئولیت ارزیابی عملکرد کارکنان را برعهده داشته و باید نقاط ضعف و قوت آن‌ها را شناسایی کند. بدین ترتیب با انجام ارزیابی بر اساس معیار‌های مشخص، بازدهی عملکرد کارکنان را افزایش داده و این موضوع باعث رشد و پیشرفت سازمان می‌شود. شما می‌توانید برای ردیابی کارکنان، بررسی عملکردها و پرورش آن‌ها از فضای ابری منابع انسانی kissflow استفاده کنید.
12. استفاده از بهترین شیوه برای گزینش کارکنان
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی آمده که این فرد باید به عنوان یک متخصص برای افزایش کیفیت نیروی کار از بهترین روش‌ها برای گزینش کارکنان استفاده کند. بر این اساس بررسی سوابق کاری و انجام آزمون‌های مهارتی و مصاحبه‌های ساختار یافته اهمیت زیادی دارد. با خواندن کتاب حرفه‌ای مصاحبه کنید اثر اکبر عیدی، عماد فراهانی و صفورا فخرآذری می‌توانید تکنیک‌های نوین و حرفه‌ای برای مصاحبه استخدام کارکنان را یاد بگیرید.
13. کنترل دستمزد‌ها و پاداش‌ها و جریمه‌ها
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی می‌توان گفت که این واحد، مسئول تعیین ساختار حقوق و دستمزد است و باید برای ایجاد سیستم‌های عادلانه پاداش و مزایا بر اساس شایستگی‌ها و عملکرد کارکنان تلاش کند. پاداش‌های مالی و غیر مالی باعث تشویق و افزایش انگیزه کارکنان می‌شوند. سیاست‌های انضباطی و جریمه‌ها هم از رفتار‌های غیر حرفه‌ای جلوگیری می‌کنند. شما می‌توانید با نصب اچ مارکت به عنوان محصول جدیدی از جاب ویژن برای خدمات رفاهی مانند غذاهای سازمانی، تخفیف‌های سازمانی، تسهیلات درمانی و… استفاده کنید.
14. پرورش و حفظ برترین استعداد‌ها
یکی از وظایف اصلی واحد منابع انسانی، شناسایی و استخدام افراد متخصص برای موقعیت‌های شغلی مختلف است. تیم مدیریت منابع انسانی باید با ارتقای مهارت‌ها و توانمندی‌های کارکنان پتانسیل، آن‌ها را برای جانشینی مسئولیت‌های مهم در آینده پرورش دهد. شما می‌توانید با استفاده از ماتریس پتانسیل- عملکرد (Performance-Potential Matrix)، عملکرد فعلی کارکنان و پتانسیل عملکردی آتی آن‌ها را ارزیابی کنید که این نمودار مطابق شکل زیر است:
15. اجرای طرح‌هایی برای حفظ کارکنان
متخصص منابع انسانی باید دلایل خروج از کار را بررسی و با ایجاد محیط رقابتی، فرصت‌های پیشرفت شغلی را برای کارکنان فراهم کند. ایجاد محیط کاری مثبت، اجرای طرح‌هایی برای کاهش ترک کار و فراهم کردن تغییرات لازم برای ایجاد رضایت شغلی از مهم‌ترین وظایف واحد منابع انسانی هستند.
16. توجه به رفاه کارکنان
با توجه به شرح وظایف مدیر منابع انسانی، فرد متخصص در این حوزه وظیفه دارد با مشاوره و فعالیت‌های ورزشی، برنامه‌هایی برای حمایت از سلامت جسم و روح کارکنان فراهم کند. با توجه به اهمیت ایجاد تعادل در میان کار و زندگی، ایجاد فضایی که کارکنان در آن احساس راحتی و امنیت داشته باشند، خیلی مهم است.
17. حل مشکلات و اختلافات
در شرح وظایف مدیر منابع انسانی می‌توان گفت که این فرد باید به شیوه‌ای عادلانه به حل اختلافات میان کارکنان کمک کند. همچنین باید از طریق گفتگو با کارکنان، مشکلات آن‌ها را شناسایی کند و با ارائه راه حل‌های مناسب، رضایت شغلی آن‌ها را افزایش دهد.
18. در نظر گرفتن سیستم ایمنی و بهداشت در سازمان
تدوین و اجرای استراتژی‌هایی که تامین‌کننده سلامت و ایمنی کارکنان باشند، خیلی مهم است. برای آشنایی با اصول ایمنی در محیط کار باید دوره‌های آموزشی برگزار شوند و آشنایی کارکنان با استاندارد‌های ایمنی و بهداشتی صورت بگیرد.
19. در نظر گرفتن سیستم انضباطی برای کارکنان
تدوین سیاست‌های انضباطی و اجرای منصفانه آن‌ها به ایجاد نظم در سازمان کمک می‌کند. واحد منابع انسانی با مدیریت تخلفات و اجرای سیاست‌های انضباطی به‌صورت عادلانه و بدون تبعیض می‌تواند یک محیط کاری سالم، مثبت و کارآمد برای کارکنان ایجاد کند.
20. ایجاد فرهنگ کاری ایده‌آل
یکی دیگر از وظایف مدیر منابع انسانی این است که یک فرهنگ کاری ایده‌آل و منسجم در سازمان ایجاد کرده و با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی کارکنان، از فعالیت‌های مختلف آن‌ها حمایت کند. واحد منابع انسانی باید بهترین مشارکت را با کارکنان داشته باشد و با ایجاد محیطی مبتنی بر برقراری ارتباط موثر، افراد را تشویق کند تا در نهایت سازمان هم به اهداف نهایی خود نزدیک شود.
این موارد تنها برخی از وظایف مدیر منابع انسانی بودند. شما می‌توانید با خواندن کتاب مدیریت منابع انسانی اثر گری دسلر به عنوان پرفروش‌ترین کتاب در این حوزه، با وظایف مدیریت منابع انسانی در بخش‌های آموزش و توسعه، استخدام، مدیریت استعداد، روابط و پاداش کارکنان بیشتر آشنا شوید.
ارتباط شرح وظایف مدیر منابع انسانی و ارتباط آن با اندازه سازمان
شرح وظایف مدیر منابع انسانی نشان می‌دهد که مسئولیت‌های این واحد در شرکت‌های کوچک بر عهده یک مدیر بوده و در شرکت‌های بزرگ به چند مدیر واگذار می‌شود. برای مثال ممکن است مدیر آموزش و توسعه با مدیر جبران خسارت متفاوت باشد.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی با ابعاد سازمان در ارتباط است.
به طور کلی مدیر منابع انسانی باید بر عملکرد کارکنان سازمان نظارت داشته باشد و بر اساس تجزیه و تحلیل نرخ بهره وری آن‌ها، به مدیران و رهبران سازمان مشاوره دهد. همچنین می‌تواند نقش بسزایی در گزینش و استخدام کارکنان داشته باشد و فرهنگ سازمانی یا جو حاکم بر محیط را تغییر دهد.
3 استراتژی مدیران منابع انسانی برای استارتاپ‌ها
در حوزه شرح وظایف مدیر منابع انسانی 3 استراتژی مدیریتی مهم وجود دارد که اگر از آن‌ها به درستی استفاده کنید، احتمال شکست در کسب‌و‌کارتان کاهش پیدا می‌کند:
1. به کارگیری افراد با شخصیت‌های متنوع
شیوه تفکر یکسان، کمکی به حل مسائل و مشکلات مشتری نمی‌کند. از این رو واحد منابع انسانی باید برای تفاوت‌های شخصیتی و اختلاف نظر‌ها ارزش قائل شود و به شناخت نیاز‌های مشتری و ارائه راهکار‌های مناسب برای حل مشکلات آن‌ها کمک کند. یادتان باشد که تصمیمات یک بعدی برای آینده کسب‌و‌کارتان خطرناک است.
2. انتقال اهداف، ارزش‌ها و چرایی سازمان به کارکنان
وقتی بتوانیم در حیطه اختیارات خود قدرت تصمیم‌گیری داشته باشیم، با انگیزه بیش‌تری کار می‌کنیم. در غیر این صورت صرفا به عنوان یک انجام دهنده کار هیچ تعلق خاطری به کسبوکار نداریم. به همین خاطر است که باید اهداف و ارزش‌های سازمان را به کارکنان انتقال دهیم.
3. ارائه اطلاعات شفاف به پرسنل
نباید توقع داشته باشید که هر نوع اطلاعاتی را به کارکنان ارائه دهید تا بهره‌وری آن‌ها را افزایش دهید! حقیقت را بخواهید شما باید اطلاعات را به‌صورت هدفمند و از روی انگیزه با پرسنل در میان بگذارید. در غیر این صورت با ارائه اطلاعات مبهم باعث از دست دادن انگیزه کارکنان می‌شوید. به عنوان یک مدیر باید بدانید چه اطلاعاتی را چه زمانی در اختیار کارکنان بگذارید.
عوامل موثر بر مدیریت منابع انسانی در یک نگاه
| عوامل درونی | عوامل بیرونی |
| فرهنگ سازمانی | شرایط اقتصادی |
| ساختار سازمانی | قوانین و مقررات |
| سیاست‌ها و رویه‌ها | رقابت |
| منابع مالی | تکنولوژی |
| نیروی کار | تغییرات اجتماعی |
| رهبری و مدیریت | تغییرات فرهنگی |
مدیر منابع انسانی در ایران با چه چالش‌هایی رو‌به‌رو است؟
پس از شرح وظایف مدیر منابع انسانی باید شما را با چالش‌هایی که این افراد با آن‌ها مواجه هستند، آشنا کنیم! با شناسایی این چالش‌ها و تلاش برای برطرف کردن آن‌ها می‌توانید به اهداف سازمان دسترسی پیدا کنید و با ایجاد رضایت شغلی و حضور موثر در رقابت‌ها، باعث رشد و پیشرفت کسبوکار مورد نظر شوید. برخی از چالش‌های مدیران منابع انسانی عبارتند از:
- وجود رقبای زیاد در حوزه فعالیتی سازمان
- عدم توجه به نگرش سیستمی در سازمان
- عدم همراهی زیر ساخت‌های دیگر از منابع انسانی
- عدم شفافیت در مورد اهداف فروش و برنامه‌های تحقیق و توسعه
- مقاومت پرسنل قدیمی در برابر تغییرات سازمانی
- زیاد بودن لایه‌های سازمانی و پراکندگی موقعیتی نیرو‌ها
- استخدام استعداد‌های برتر و تلاش برای جلب توجه آن‌ها به سازمان با در نظر گرفتن پاداش و مزایای مناسب
- حفظ مهارت‌های پیشرفته در میان شکاف بین نسلی
- مبهم بودن اهداف سازمانی و عدم دسترسی به یک سیستم مناسب برای ارزیابی عملکرد کارکنان
- تغییرات سازمانی، گستردگی جایگاه‌های شغلی، عدم دسترسی به بودجه کافی و…
مدیر منابع انسانی چالش‌های زیادی دارد که باید حل کند.
درآمد مدیر منابع انسانی در ایران چقدر است؟
بعد از آشنایی با شرح وظایف مدیر منابع انسانی ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که درآمد مدیر منابع انسانی چقدر است؟ طبق گزارش جاب ویژن تا تیر ماه 1403 یک مدیر منابع انسانی به طور میانگین 4/38 میلیون تومان درآمد دارد. اما این مقدار هنوز نسبت به کشورهای خارجی کم‌تر است.
| گزارش جاب ویژن برای حقوق مدیر منابع انسانی در بهار 1403 | ||
| شهرهای کوچک | شهرهای بزرگ | تهران |
| 25/3 میلیون تومان | 26/4 میلیون تومان | 37/5 میلیون تومان |
به طور کلی درآمد مدیر منابع انسانی در ایران به عوامل زیر بستگی دارد:
- میزان تحصیلات فرد
- سابقه کاری فرد
- دولتی یا خصوصی بودن سازمان برای استخدام
- اندازه و نوع فعالیت سازمان
- حوزه فعالیت شرکت
- وظایف و مسئولیت‌های مدیر منابع انسانی در سازمان
- موقعیت جغرافیایی
- توان مالی شرکت برای پرداخت حقوق مدیر منابع انسانی
سخن آخر
بسته به اندازه کسب و کارتان، نیاز شما به یک مدیر منابع انسانی حرفه‌ای متفاوت خواهد بود. برای کسب‌وکارهای کوچک‌تر که امکان استخدام یک مدیر تمام‌وقت را ندارند، آموزش یکی از کارمندان موجود می‌تواند راهکار مناسبی باشد. با آموزش کارمند خود در حوزه‌های مختلف منابع انسانی، نه تنها به ارتقای دانش نیروی انسانی خود کمک می‌کنید، بلکه به او فرصت رشد و پیشرفت شغلی نیز می‌دهید. در ابتدای راه‌اندازی کسبوکار، می‌توانید مهم‌ترین وظایف منابع انسانی مثل استخدام، ارتقاء شغلی و حفظ نیروی انسانی را خودتان برعهده بگیرید و با گذشت زمان، به فکر ایجاد یک واحد منابع انسانی یا سپردن این مسئولیت به یکی از کارمندان مستعد باشید.
در سازمان‌های بزرگ‌تر، معمولاً یک تیم کامل برای مدیریت منابع انسانی وجود دارد که هر یک از اعضای این تیم وظایف تخصصی خود را بر عهده می‌گیرند. همان‌طور که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، ایجاد یک واحد منابع انسانی قوی، به دلیل هزینه‌های بالای جذب و جایگزینی نیروی کار و نیز تأثیرات آن بر فرهنگ سازمانی، برای هر کسب‌وکاری ضروری است.
اگر در ایجاد یا مدیریت واحد منابع انسانی کسبوکار خود با چالش‌هایی مواجه هستید، آکادمی پاکراه آماده است تا با ارائه خدمات تخصصی، شما را در این مسیر همراهی کند.