صداقت، جزئی جداییناپذیر از کسب‌و‌کارهای موفقی است که نام آن‌ها را تا امروز زیاده شنیده‌ایم. این صفت می‌تواند به بهبود چهارچوب روابط میان کارکنان با مجموعه را کمک کند. از طرفی، موجب ایجاد مشتریانی وفادار می‌شود که خودشان مُبَلِغ کسب و کار شما هستند. اما سوال این‌جاست که صداقت در کسب و کار چه اهمیتی دارد؟ با چه راهکارهایی می‌توان صداقت را در مجموعه ایجاد کرد؟ ما در این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه علاوه بر پاسخ به سوالات ذکر‌شده، نظر افراد معروف را در مورد این اصل توضیح می‌دهیم.
نقش صداقت در کسب و کار
هر کسب و کار موفق، مجموعه‌ای از مولفه‌های گوناگون است که مانند قطعات پازل در کنار هم قرار می‌گیرند. اگر یک قطعه پازل جابه‌جا یا گم شود، رشد مجموعه به خطر می‌افتد. صداقت یکی از صفاتی است که می‌تواند به عنوان قطعه‌ای از این پازل، توسعه کسب و کار را تحت تاثیر قرار دهد.
در ادامه به بررسی نقش صداقت در موقعیت‌های کاری می‌پردازیم:
1. فرهنگ‌سازی
ادوارد لورنز (Edward Lorenz) که به عنوان پروفسور در زمینه هواشناسی تخصص دارد، سال ۱۹۶۰ از اصطلاحی به نام اثر پروانه‌ای برای بیان روابط پیچیده طبیعت استفاده کرد. این اصطلاح به ما نشان می‌دهد که اتفافات ساده و به ظاهر کوچک، می‌توانند نتایجی بزرگ و قابل تاملی ایجاد کنند. به طور مثال، صداقت مدیر شرکت یا رهبر مجموعه در تصمیمات و اقداماتی که می‌گیرد، می‌تواند فرهنگ صداقت و راستگویی را در کل سیستم توسعه دهد. این موضوع به ظاهر ساده موجب شفافیت امور، افزایش رضایت شغلی، عدم سواستفادههای مالی و تعهد بیشتر به مسئولیت‌ها می‌شود.
بنابراین، اگر به دنبال فرهنگ‌سازی صداقت در سازمان‌تان هستید، عامل باشید و از خودتان شروع کنید. سپس، با اقداماتی شامل نظر‌سنجی‌های دوره‌ای و فراهم کردن بستر بیان انتقاد، محیطی امن و راحت برای گفتگوی صادقانه با کارکنان فراهم کنید. در نهایت، اهمیت دادن به پیشنهادات و اجرای نظرات هوشمندانه، موجب راستگویی و عامل بودن اعضای کسب و کار در مراحل بعدی می‌شود.
2. ایجاد رفتار پایدار و بر پایه اعتماد
مهم‌ترین مولفه‌ای که در فضای کسب و کار موجب برقراری روابط اخلاقی و مبتنی بر اعتماد میان کارکنان می‌شود، صداقت است. در واقع، بنا کردن صداقت در سازمان باعث می‌شود که اعضای مجموعه حتی در نبود رئیس، از چهارچوب‌های اخلاقی و استراتژی‌های تعیین‌شده خارج نشوند. در ادامه، مثالی ملموس در این خصوص توضیح می‌دهیم.
حتما می‌دانید که هزینه ماموریت‌های کاری در مشاغل، به عهده شرکت است. به همین دلیل، کارمند پس از پایان سفر، فاکتور هزینه‌های خود را در اختیار سازمان قرار می‌دهد تا به او پرداخت شوند. در سازمان‌های فاقد صداقت، ممکن است به کمک همین فاکتور‌ها، سواستفادههای مالی مختلفی صورت گیرد. در مقابل، کارکنان در سازمانی که صادقانه عمل می‌کند، خود را موظف می‌دانند که به اصول کاری حرفه‌ای پایبند باشند.
3. جلب اعتماد مشتریان
مشتریان، بزرگ‌ترین سرمایه‌های یک کسب‌و‌کار به حساب می‌آیند. بنابراین، یکی از مهم‌ترین اهداف مراکز تجاری مختلف، جذب مشتری است که هزینه‌هایی در پی دارد. توجه داشته باشید که هزینه جذب مشتری جدید، ۵ تا ۲۵ برابر هزینه حفظ مشتریان قدیمی است. به همین دلیل، منطقی است که هر کسب و کار، تمرکز خود را بر حفظ مشتریان قدیمی بگذارد. اما سوال این‌جاست که چه فاکتوری موجب رضایت و وفاداری مشتریان می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که صداقت، یکی از مهم‌ترین پارامترها در ساخت تجربه مثبت مشتری و جلب رضایت اوست که احتمال مراجعه به همان مجموعه برای خرید مجدد را افزایش می‌دهد.
رولکس (ROLEX) به عنوان یکی از برندهای شناخته‌شده در زمینه تولید ساعت و جواهرات که شعار تبلیغی‌اش تاجی برای هر موفقیت است، به واسطه تمرکز بر صداقت، نوآوری و کیفیت تا امروز جایگاه خود را در بازار حفظ کرده است؛ تا جایی که از نظر مخاطبین، به عنوان درست‌کار‌ترین برند در سال ۲۰۱۷ شناخته شد.
4. توسعه روابط
رشد و موفقیت هر کسب و کار به مجموعه‌ای از عوامل بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین این عوامل به خصوص برای کسب و کارهای شخصی، شبکه‌سازی و توسعه روابط است. توجه به این مولفه می‌تواند موجب گسترش مجموعه و دستیابی سریع‌تر به اهداف شود. شاید تصور کنید که شبکه‌سازی به ارتباط با مشتریان خلاصه می‌شود؛ در حالی که شبکه ارتباطی هر کسب و کار شامل مشتریان، رقبا، کارکنان، همکاران حوزه‌های مکمل، شرکای کاری و موارد دیگر می‌شود. اعتماد دیگران به مجموعه‌تان زمانی جلب می‌شود، که صداقت در کلام و اعمال شما قابل مشاهده باشد.
دلایل اهمیت صداقت در کسب و کار
زمانی که در خصوص اهمیت صداقت در کسب و کار سخن می‌گوییم، احتمالا از خودتان بپرسید که چرا انقدر این مولفه حائز اهمیت است؟ به طور کلی، صداقت موجب شکل‌گیری زنجیره‌ای از ایده‌های جدید و اقدامات ایده‌آل می‌شود که با ایجاد رابطه‌ای برد-برد، رشد مجموعه و افزایش رضایت مشتریان را به همراه دارد. برخی از این دلایل عبارتند از:
1. خلق ایده‌های بهتر
همه چیز از یک دروغ کوچک آغاز می‌شود! در ادامه مجبور هستید برای پوشاندن دروغ قبلی و راستگو جلوه دادن خود، دروغ‌های بزرگ‌تر بگویید. این فرایند طاقت‌فرسا، باری منفی دارد و استرس زیادی را به اشخاص وارد می‌کند که مانع از خلق ایده‌های جدید و پیشرفت شغلی می‌شود. به اصطلاح در فضای کاری که صادقانه مدیریت می‌شود، تمام اعضا می‌توانند با ذهنی باز، ایده‌ها و انتقاد‌هایشان را مطرح کنند و با رفع نقاط ضعف، موجب بهبود کسب و کار شوند.
موضوع همین‌جا تمام نمی‌شود؛ بیل گیتس به عنوان موسس مایکروسافت معتقد است که نوآوری؛ رهبر واقعی پیشرفت است و صداقت یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که نوآوری را به همراه دارد.
2. جلوگیری از تعارضات غیر‌مولد
حتما تا به حال، اصطلاح محیط کار سمی به گوش‌تان خورده است. در چنین محیطی، جو فضای کار آنقدر منفی است که رشد شرکت طبق برنامه‌ریزی‌ها پیش نمی‌رود. یکی از دلایل ایجاد محیط کار سمی، عدم وجود صداقت است که موجب بروز حواشی و عملکرد منفی کارکنان می‌شود. در این فضا، افراد از ارائه پیشنهادات و ایده‌های خلاقانه دوری می‌کنند و معمولا مسائل کوچک، حل‌نشده باقی می‌مانند؛ تا جایی که گرد‌هم آمدن مشکلات و گره‌های ایجاد‌شده، مانع از پیشرفت همه‌جانبه مجموعه و افراد حاضر در آن می‌شود.
3. ایجاد برند معتبر
احتمالا می‌دانید که برند، مجموعه‌ای از ویژگی‌هاست که سازمان شما را از دیگر سازمان‌ها متمایز می‌کند. با وجود برند‌سازی قوی، شناخت دیگران نسبت به مجموعه افزایش می‌یابد و مشتریان بیش‌تری به آن کسب و کار اعتماد می‌کنند. جف بزوس به عنوان موسس سایت آمازون، تعریف قابل تاملی برای برندینگ ارائه می‌دهد. او می‌گوید: آنچه که دیگران هنگامی که نیستید، به شما نسبت می‌دهند؛ همان برند شماست. بدیهی است که ویژگی‌هایی هم‌چون صداقت و کیفیت، شما را به برندی سودآور با پتانسیل‌های بالای رشد تبدیل می‌کند.
به طور مثال، زمانی که برای خرید لباس کودک به مرکز خرید می‌رویم؛ انواع لباس‌ها با قیمت و کیفیت‌های متفاوت به ما پیشنهاد می‌شود. در این میان، فروشنده‌ای که صادقانه در مورد نقاط قوت و ضعف هر کدام از لباس‌ها سخن می‌گوید، موجب سهولت تصمیم‌گیری مشتری می‌شود. در چنین شرایطی، معمولا تصویری باکیفیت و معتبر از برند در ذهن شما نقش می‌بندد. این تصویر باعث می‌شود تا آن برند را برای خرید لباس کودک به دیگر والدین معرفی کنید. این تبلیغ کلامی یا دهان به دهان، هیچ هزینه‌ای برای کسب و کار ایجاد نمی‌کند؛ اما موجب گسترش مشتریان می‌شود.
راهکارهای مناسب برای افزایش صداقت در کسب و کار
حالا که نسبت به اهمیت صداقت در کسب و کار مطلع هستیم، احتمالا به دنبال راهکارهایی برای گسترش این صفت در مجموعه می‌گردید. توجه داشته باشید که به عنوان مدیر یا رهبر یک مجموعه، همه چیز به شما بر می‌گردد. در صورتی که الگوی خوبی برای درستکاری باشید، اعضای مجموعه از شما راستگویی را یاد می‌گیرند. برخی از راهکارهای افزایش صداقت در کسب و کار عبارتند از:
۱. دست از قضاوت بی‌جا بردارید!
اگر با جلسات طوفان فکری شرکت‌ها آشنا باشید، می‌دانید که در این جلسات ایده‌پردازی، تمام افراد بدون در نظر گرفتن مولفه‌های گوناگون مانند بودجه و شرایط، ایده‌های جدید ارائه می‌دهند. به طور کلی در طوفان فکری، انتقاد و ارزیابی ایده‌ها ممنوع است. زیرا این کار، جلوی اشتراک گذاری ایده‌های جدید را می‌گیرد. بنابراین، اگر به دنبال فرهنگ صداقت در سازمان‌تان می‌گردید، دست از قضاوت‌های بی‌دلیل بردارید. بهتر است، حل مسئله و یافتن راهکار برای چالش‌های ایجاد شده را جایگزین قضاوت کنید.
۲. سیستم ثبت بازخورد فراهم کنید
اگر به دنبال راهکاری برای راستگویی در سازمان می‌گردید، به صورت دوره‌ای بازخورد کارکنان را جمع‌آوری کنید. توجه داشته باشید که بازخورد یا فیدبک دادن، نوعی مهارت نرم است که می‌تواند تقویت شود. در واقع، افراد به مرور یاد می‌گیرند تا به جای انتقادات تند و تیز، بدون جبهه‌گیری به دنبال ارائه شفاف و دوستانه پیشنهادات باشند.
اگر می‌خواهید سیستم ثبت بازخورد، بازدهی مناسبی داشته باشد، آن را به صورت نا‌شناس طراحی کنید. این موضوع باعث می‌شود تا افراد بدون نگرانی بابت قضاوت شدن یا ریسک‌های کاری، پیشنهادات خود را مطرح کنند. در نهایت، فراموش نکنید که واکنش شما نسبت به بازخورد‌ها، زیر ذره‌بین کارمندان است و می‌تواند مشارکت او را در بازخورد دادن، تحت تاثیر قرار دهد.
۳. عامل باشید
قبل از توضیح این مورد، لازم است بدانیم که برای چه به دنبال بازخورد کارکنان هستیم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بازخورد‌ها می‌توانند بستری امن و شفاف برای تعامل کارکنان با سر‌پرست‌شان فراهم کنند. از طرفی، پیشرفت سازمان در گروی رفع نقاط ضعف، چالش‌ها و تهدیدهایی است که معمولا توسط کارکنان در بخش‌های مختلف سازمان حس می‌شود.
در صورتی که به عنوان مدیر مجموعه، بازخوردهای جمع‌آوری‌شده را بررسی کنید و راهکارهایی مطلوب برای رفع آن‌ها ارائه دهید؛ افراد مجموعه تشویق می‌شوند تا دفعات بعدی نسبت به ارائه پیشنهادات، دلسوزانه‌تر عمل کنند. بنابراین، عامل باشید و صادقانه نسبت به انتقادات دیگران گام بردارید.
۴. مانع از خطا کردن کارکنان نشوید
برای هر فرد در سازمان پیش می‌آید که به دلیل بروز مشکلات مختلف دچار خطاهایی شود. در نگاه اول، ممکن است بگویید که خطاها موجب تضعیف مجموعه می‌شوند؛ در حالی که اشتباهات، درس‌هایی را در پی دارند که تجربیاتی کارآمد برای اقدامات بعدی افراد و سازمان به ارمغان می‌آورند. در صورتی که فرهنگ صداقت در مجموعه وجود داشته باشد، هر کدام از کارکنان با دلسوزی جهت رفع اشکالات قدم بر می‌دارند؛ اما در سایر محیط‌های شغلی، افراد با هدف حفظ موقعیت شغلی خود به دنبال پنهان کردن اشکالات خود هستند.
۵. با رفتارهای غیر‌صادقانه برخورد کنید!
هر کسب و کار دارای اصول اخلاقی و کاری مشخصی است که تمام افراد باید به آن پایبند باشند. در صورت عدم تعهد نسبت به این اصول، شاهد بروز نا‌هنجاری و بی‌نظمی‌هایی در مجموعه خواهیم بود. بنابراین، برای مقابله با رفتارهای غیر‌صادقانه در سازمان، چاره‌ای بیندیشید.
برای این کار باید کارمندان را نسبت به رفتارهای غیر‌صادقانه مطلع کنید. سپس، به آن‌ها بگویید که با عبور از ارزش‌های تعیین‌شده، ممکن است، لازم به پرداخت بهای باشند. موارد گفته‌شده را به شکل مکتوب در اختیار افراد قرار دهید تا بتوانند درک صحیح و فراموش‌نشدنی از موارد اعلامی داشته باشند.
۶. از خودتان شروع کنید!
دایره اول خودتان هستید. بنابراین، انگشت اتهام را به سمت خود بگیرید و در هر مولفه مثبت، پیشتاز باشید. این جمله بیان می‌کند، فرهنگ صداقت زمانی در سازمان جا می‌افتد که مدیر کسب و کار بتواند به عنوان الگوی صداقت در سازمان شناخته شود. فراموش نکنید که چشم کارکنان به اعمال شماست. با بهره‌گیری از صداقت و درستکاری، دیگران را تشویق کنید تا راستگو باشند.
نظر افراد مشهور در مورد اهمیت صداقت در کسب و کار
برخی از افراد تصور می‌کنند که با رشد چشم‌گیر جهان، ارزش‌هایی مانند صداقت کم‌رنگ شده‌اند و پایبندی به آن‌ها، دست و پای کسب و کار را برای رشد می‌گیرد. در حالی که صداقت، یکی از اصول اخلاقی در سازمان‌های بزرگ جهانی است که بسیاری از افراد مشهور در مورد آن صحبت کرده‌اند.
وارن بافت
وارن بافت به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران مطرح جهانی، علاوه بر اینکه به سرمایه‌گذاری‌های طولانی‌مدت و سودآور شناخته می‌شود؛ فردی درستکار است که اصول سرمایه‌گذاری را به شیوه‌ای قابل فهم، شفاف، ساده و صادقانه مطرح می‌کند. وارن بافت در جمله‌ای معروف می‌گوید: صداقت، موهبتی گران‌قیمت است که نمی‌توان از افراد ارزان‌قیمت، انتظار آن را داشت. او معتقد است که صداقت می‌تواند پایه‌های اصلی یک کسب و کار را استحکام بخشد و در مقابل، عدم راستگویی موجب تزلزل و افت رشد آن شود.
استیو جابز
کم‌تر کسی پیدا می‌شود که استیو جابز، اسطوره تکنولوژی جهان، را نشناسد. او کسی است که برند اپل را بر مبنای صداقت خلق کرد و با شعار گرسنه بمان، احمق بمان، اهمیت یاد‌گیری مداوم را یادآوری کرد. استیو جابز در نقل قولی می‌گوید که اساس شرکت اپل، تولید محصولات مصرفی برای مشتریان بر پایه نظرات مثبت و منفی اوست. این جمله نشان می‌دهد که استیو جابز تا چه اندازه به بازخورد گرفتن از کاربران و یافتن راهکارهای هوشمندانه برای رفع انتقادات، اهمیت می‌دهد. در واقع او می‌داند که فرهنگ صداقت در سازمان، علاوه بر تجربه کاربری رضایت‌بخش می‌تواند سودآوری فراوانی را به وجود آورد.
بیل گیتس
بیل گیتس که روزگاری طولانی لقب ثروتمندترین مرد دنیا را به خود اختصاص داده بود، در باب صداقت با کارمندان می‌گوید: اگر تصور کنم انجام کاری هدر دادن پول و زمان است، آن را به صریح‌ترین شکل ممکن و در جلسات شرکت و میان کارکنان می‌گویم. این جمله بیانگر اهمیت صداقت در موفقیت شرکت مایکروسافت است.
مادام کوری
در علم راهی برای موفقیت وجود ندارد، مگر به کمک صداقت. این جمله توسط مادام کوری، یکی از دانشمندان برجسته علوم شیمی مطرح شده است و نشان می‌دهد که در کسب و کارهایی که بر پایه علم بنا شده‌اند، صداقت ستون موفقیت به شمار می‌رود.
ایلان ماسک
ایلان ماسک، یکی از ثروتمندترین افراد جهان است که شهرت خود را از فعالیت در شرکت هوا‌فضای اسپیس اکس و تسلا وام می‌گیرد. او دارای شخصیتی پیچیده است که در موفقیت‌اش تاثیرگذار بوده‌اند. ماسک در یکی از گفتگوهای خود، جمله می‌گوید که اهمیت دریافت بازخورد را نشان می‌دهد. این جمله عبارت است از: برخورداری از چرخه بازخورد بسیار مهم است؛ زیرا می‌توانید در رابطه با نحوه کاری که انجام می‌دهید، بهتر فکر کنید.
عدم صداقت در کسب و کار، چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
به همان میزان که صداقت موجب رشد کسب و کار می‌شود، عدم رعایت صداقت می‌تواند لطمه‌های جبران‌ناپذیری به سازمان بزند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
1. فرهنگ‌سازی اشتباه
عدم صداقت مانند یک بیماری مسری، می‌تواند میان کارکنان یک شرکت به سرعت پخش شود. این موضوع تبعات غیر‌قابل‌انکاری مانند ایجاد فضای مسموم کاری، سواستفادههای مالی و عدم رضایت شغلی را به همراه دارد. توجه داشته باشید که رفع فرهنگ‌های منفی شکل‌گرفته، به مدت زمان زیادی نیاز دارد. بهترین راهکار برای مقابله با این موضوع، ایجاد صفت صداقت در خود و تشویق دیگران به اجرای این ویژگی است.
2. کاهش اعتماد مشتریان
در اقیانوس سرخی که کسب و کارها برای بقای خود با رقبا می‌جنگند، صداقت می‌تواند شانس دوباره بازگشت مشتری به کسب و کارتان را به ارمغان آورد. تا به حال فکر کرده‌اید که چه موضوعی موجب حفظ مشتری وفادار و جذب مشتریان جدید می‌شود؟ می‌توان گفت که صداقت و تجربه کاربری مثبت ناشی از آن، یکی از اصلی‌ترین پارامترها برای جلب اعتماد مشتریان به حساب می‌آید.
برای درک بهتر این موضوع، فرض کنید به مغازه‌ای مراجعه کرده‌اید که فروشنده می‌گوید کالای انتخابی‌تان را با کم‌ترین قیمت در بازار به فروش می‌رساند. در صورتی که پس از خرید، همان کالا را با قیمت ارزان‌تر در بازار مشاهده کنید. در چنین موقعیتی، این باور برایتان به وجود می‌آید که آن کسب و کار با مشتریان صادق نیست و مورد خیانت قرار گرفته‌اید. به همین دلیل، نه تنها به آن مغازه مراجعه نمی‌کنید؛ بلکه دیگران را از رفتن به آن فروشگاه منع می‌کنید.
3. کاهش رشد کسب و کار
تا زمانی که کارکنان با هدف رفع دغدغه‌های موجود، در فعالیت‌های مجموعه‌ای مشارکت نداشته باشند، رشدی رخ نمی‌دهد. در واقع، رشد یک کسب و کار به ثبت و بررسی بازخورد‌هایی بستگی دارد که در فضایی شفاف و صادقانه مطرح می‌شوند. در ادامه می‌توان بر مبنای پیشنهادات مطرح‌شده، راه‌حل‌هایی منطقی ارائه داد. در صورتی که صداقت در مجموعه از بین برود، رشد کسب و کار به مرور متوقف می‌شود.
جمع‌بندی
یکی از ارکان اصلی موفقیت هر کسب و کار، صداقت به شمار می‌رود. برخلاف نظر بسیاری از افراد، صداقت ارزشی جداییناپذیر از پازل موفقیت کسب و کارهای مختلف است که موجب اعتماد مشتریان، سودآوری کسب و کار و روابط پایدار اخلاقی کارکنان با مجموعه می‌شود. ما در این مقاله از آکادمی پاکراه، به بررسی اهمیت صداقت در کسب و کار پرداختیم و توضیح دادیم که عدم فرهنگ‌سازی صداقت در مجموعه چه تهدیداتی را به دنبال دارد. آکادمی پاکراه، مجموعه‌ای معتبر در زمینه مشاوره‌های کسب و کار است که با تدوین استراتژی‌های تخصصی، به رشد و توسعه تجارت شما در تمام ابعاد کمک شایانی می‌کند. اگر شما هم نیاز به مشاوره دارید همین حالا به ما پیام دهید.