نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ ای چیست؟

اگر شما هم با شنیدن نام نتورک مارکتینگ به یاد شرکت‌های هرمی مانند گلدکوئست می‌افتید باید بگوییم این مفهوم با آن زمین تا آسمان فرق می‌کند. البته شما تقصیری ندارید چرا که این امر از گذشته‌های دور رواج داشته است. به هر چیزی که بنگرید خواهید دید که همه چیز تکامل و توسعه یافته است.

بازاریابی نیز از این امر مستثنی نیست و با گذشت زمان تکامل‌های بسیاری داشته است. از این رو، قرار است درباره نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای برایتان مطالبی را بگوییم. اصلا نتورک مارکتینگ چیست و چه انواعی دارد؟ برای اطلاعات بیشتر و آشنا شدن با این مفهوم تا آخر این مطلب از آکادمی پاکراه همراه ما باشید.

نتورک مارکتینگ چیست؟

نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای مفهومی جذاب از دنیای امروزی است! اگر بخواهیم یک تعریف دقیق از نتورک مارکتینگ برایتان ذکر کنیم باید بگوییم که در نتورک مارکتینگ به جای ایجاد یک تیم فروش آن هم به صورت تمام وقت، از فروشندگان مستقل برای فروش محصولات استفاده می‌کنند. شرکت‌های بازاریابی مختلفی از قبیل لوازم آرایشی، بهداشتی، لوازم خانگی و پوشاک در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. از این رو، به دنبال هر شرکتی که باشید می‌توانید آن را بیابید.

این روش مدرن با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها، ایمیل و دیگر وسایل دیجیتالی برای ارتقای برند و فروش محصولات یا خدمات استفاده می‌شود. نتورک مارکتینگ، این امکان را به شما می‌دهد که با استفاده از ارتباطات بین افراد و ابزارهای اجتماعی، بهترین منابع پتانسیل مشتریان را بهینه کرده و ارتباطات موثری با آن‌ها برقرار کنید. با استفاده از این روش می‌توانید ارتباطات عمیق‌تر، اعتماد بیشتر و در نتیجه بازدهی بیشتر را از طریق معاملات فروش داشته باشید. استفاده موثر و هوشمندانه از نتورک مارکتینگ می‌تواند کسب و کار شما را به سطح بالاتری از موفقیت برساند.

به عبارتی می‌توان چنین بیان کرد که نتورک مارکتینگ با استفاده از شبکه‌ای از توزیع‌کنندگان رشد می‌کند. البته ایجاد پول و رشد در این سیستم نیازمند استفاده از 3 نوع استراتژی سیستماتیک است. این 3 نوع استراتژی شامل موارد ذیل هستند:

• تولید سرنخ؛
• استخدام؛
• ساخت و مدیریت

فروش مستقیم چیست؟

در فروش مستقیم، فروش محصولات به صورت خرده در مغازه، فروشگاه و غیره انجام نمی‌گیرد بلکه برای پیدا کردن محصول باید با خود نماینده فروش تماس گرفت. به این امر فروش مستقیم گفته می‌شود.

انواع بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ

بازاریابی شبکه‌ای به 3 دسته مختلف تقسیم‌بندی می‌شود که قطعا اشاره به آن چندان خالی از لطف نخواهد بود. این سه دسته شامل:

1. بازاریابی تک لایه؛
2. بازاریابی دو لایه؛
3. بازاریابی چند سطحی یا MLM هستند.

در نتورک مارکتینگ فروش یک کسب و کار به فروش فرد به فرد محصولات و خدمات مرتبط و وابسته است. در این مورد یک تیم با هم هدف مشترکی را طی می‌کنند به طوری که با هم کار می‌کنند تا یک پیام را به طیف وسیعی از مشتریان و کاربران برسانند. همچنین رهبران این تیم برای کسانی که این محصولات را به فروش می‌رسانند، یک پاداش در نظر می‌گیرد.

بازاریابی تک لایه

در بازاریابی تک لایه شما وارد یک شرکت شده و سپس به صورت مستقیم محصولات و خدمات آن شرکت را عرضه و به فروش می‌رسانید. در این بازاریابی هیچ توزیع کننده دیگری ندارید و فروش مستقیم منبع درآمد شما است.

بازاریابی دو لایه

برعکس بازاریابی تک لایه، در این بازاریابی شما به جذب نیرو نیاز دارید. با این حال، کمیسیون شما تنها مختص به این نیست. جدا از این، شما با فروش مستقیم کمیسیون دریافت خواهید کرد.

بازاریابی چند سطحی یا MLM

برخی از سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌ها از بازاریابی چند سطحی یا MLM برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند. در این سطح شرکت یا سازمان مربوطه توزیع کنندگان را تشویق می‌کند تا در مقابل قسمتی از فروش استخدام‌شوندگان، توزیع کنندگان تازه و جدید جذب کنند. به عبارتی، افراد که استخدام می‌شود خط پایین را تشکیل می‌دهند و سود حاصل از فروش مستقیم محصولات خود را به مشتریان دریافت می‌کنند.

بازاریابی MLM یا چند سطحی چگونه کار می‌کند؟

بازاریابی MLM یا چند سطحی، بازاریابی وابسته، بازاریابی سلولی، ارجاعی، بازاریابی مستقیم مصرف‌کننده، بازاریابی فرانشیز مشاغل خانگی از جمله اصطلاحات بسیار این حوزه به شمار می‌روند. شرکت‌های بازاریابی به فروشندگان خود انگیزه لازم را می‌دهند و همین سبب می‌شود تا فروشندگانی موثر را جذب و به کار گیرند. اما نحوه کار این بازاریابی به چه صورت است؟! باید بگوییم که در بازاریابی چند سطحی افرادی که در خط بالا مشغول به فعالیت هستند، هم از فروش خود و هم از فروش افرادی که در سطح پایین فعالیت می‌کنند پاداش یا به عبارتی کمیسیون دریافت می‌کنند.

اگر بخواهیم از درآمد یک نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای بگوییم بایستی ذکر کنیم که درآمد چنین افرادی بسته به استخدام و فروش آن‌ها خواهد داشت. هر چقدر فروش شما زیادتر باشد طبیعتا درآمد بیشتری خواهید داشت. اما هر کسی که به بازاریابی شبکه‌ای وارد می‌شود باید از دو مرحله یکی آموزش و دیگری فروش عبور کند. در ادامه به صورت تک به تک به شرح و توصیف آن‌ها خواهیم پرداخت.

آموزش در نتورک مارکتینگ

اولین مرحله برای شروع و گام برداشتن در این حوزه آموزش دیدن است. به طور کلی، نباید از اهمیت آموزش در این حوزه غافل شوید. با توجه به اینکه هر کسب و کاری نیازمند استخدام و فروش است، سازمان یا شرکت موظف است تا آموزشی جامع به افراد دهد. در شروع کار، شرکت یک اطلاعات کامل از محصولات و اقلام مورد نیاز تبلیغاتی در اختیار شما قرار می‌دهد.

با خواندن دقیق این اطلاعات به راحتی می‌توانید پی به بخش عظیمی از اطلاعات و محصولات یک شرکت به دست آورید. به طور کلی، شما در این مسیر کیفیت و ایمنی محصولاتی که شرکت فراهم می‌کند، پیچیدگی‌های خط تولید شرکت مربوطه، مقایسه و تحلیل رقبا از یکدیگر، انتظارات و درخواست‌های مشتریان از آنان و مواردی از این قبیل را آموزش خواهید دید. اکثر شرکت‌ها و کسب و کارها برای آموزش یک کارگاه آموزشی ترتیب می‌دهند.

فروش در نتورک مارکتینگ

زمانی که فهمیدید که یک شرکت چه محصولاتی را ارائه می‌دهد و ابزارهای مرتبط با آن را برایتان فراهم کرد، اکنون شما آماده شروع به کار هستید. در شروع بازاریابی و فروش حامی شما در کنارتان خواهد بود و هرگونه مشکلی در این مورد داشته باشید می‌توانید با او در میان بگذارید. البته کارهایی که می‌توانید با حمایت‌گر خود انجام دهید، به شرح ذیل است:

• ملاقات با مشتریان و دادن انواع پیشنهادهای تجاری به آنان؛
• واجد شرایط بودن افراد بالقوه؛
• پاسخ به همه سوالات مشتریان؛
• مشخص کردن قرار ملاقات با مشتریان؛
• تهیه و تدوین فهرستی از مشتریان

اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

هر حوزه‌ای مختص خود اصطلاحات مختلفی دارد که باید با آن آشنا باشید. حوزه نتورک مارکتینگ و بازاریابی شبکه‌ای نیز از این امر مستثنی نیست. در ادامه اصطلاحات این حوزه را شرح خواهیم داد.

• خط پایین: اعضای تازه وارد و جذب شده توسط توزیع‌کننده، اعضای خط پایین توزیع کننده را شکل می‌دهند. همه توزیع‌کنندگان فعال در این حوزه از اعضای خط پایین خود سود می‌برند.
• خط بالا: همه کسانی که در سلسله مراتب عضو قرار می‌گیرند، خط بالا را تشکیل می‌دهند. فروشی که توسط اعضای پایین حاصل می‌شود، همه افراد در خط بالا کمیسیون و پاداش دریافت می‌کنند.
• اسپانسر و حامی مالی: در نتورک مارکتینگ به فردی که تازه به شرکت عضو شده است، اسپانسر یا حامی مالی گفته می‌شود.
• همکاری یا استخدام: به فردی که توسط اسپانسر به شرکت یا یک کسب و کار افزوده می‌شود، همکاری یا استخدام گفته می‌شود.
• پلن یا طرح: پلن شامل لیستی از تمامی روش‌هایی که فروشندگان ممکن است از طریق آن درآمد کسب کنند، گفته می‌شود. پلن یا طرح، براساس تعداد شرکای شرکت یا حجم فروش متفاوت است.
• توزیع کننده: بیشتر شرکت‌های بازاریابی فعال فروشندگان خود را با عنوان توزیع کننده معرفی می‌کنند.
• فروش مستقیم: همانطور که از نام این نیز مشخص است شرکت‌ها به صورت مستقیم محصولات خود را معرفی می‌کنند. شرکت‌ها به شرکت‌کنندگان محصولات را معرفی می‌کنند. سپس آنان به ازای هر فروش یک کمیسیون دریافت می‌کنند.
• کارآفرینان خود اشتغال (IBO): تمامی شرکت‌کنندگان به عنوان IBO به رسمیت شناخته می‌شوند. دلیل آن هم این است که طوری رفتار می‌کنند که گویی خود کارآفرین یک شرکت هستند.

تفاوت بازاریابی شبکه‌ای با طرح‌های هرمی

همانطور که در ابتدای این مطلب نیز ذکر کردیم ممکن است شما هم نتورک مارکتینگ را با طرح‌های هرمی اشتباه بگیرید. اما باید بگوییم که این دو مفهوم با یکدیگر کاملا متفاوت هستند. در طرح‌های هرمی معمولا یک کلاهبردار وجود دارد و هیچ‌گونه محصولی به فروش نمی‌رسد. کسانی که در طرح‌های هرمی مشغول به فعالیت هستند هیچ‌گونه کاری انجام نمی‌دهند و فقط و فقط با استخدام افراد جدید و وادار کردن افراد جدید به انجام چنین کاری از آن‌ها پول دریافت می‌کنند.

اما در مقابل بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ یک فرایند قانونی تجاری است که در آن شرکت و سازمان اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند.

مراحل شغلی در بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ

• بررسی کامل شرکت‌ها
• جمع‌آوری اطلاعات مدیران
• بررسی کردن خدمات و محصولات شرکت
• پرسیدن سوالات لازم از مسئول استخدام
• مطالعه کردن قرارداد به صورت دقیق
• مراقب بودن درباره نشانه‌های منفی
• ایجاد و طرح کسب و کار (بیزینس پلن)

ویژگی‌های بازاریابی شبکه‌ای

• انعطاف‌پذیری

انعطاف‌پذیری یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بازاریابی شبکه‌ای است. شما می‌توانید در کنار داشتن شغل تمام وقت خود چند ساعتی یا به صورت پاره وقت در این حوزه نیز فعالیت داشته باشید. انعطاف‌پذیری در نتورک مارکتینگ به شما این امکان را می‌دهد تا هم رشد کرده و هم در طول مسیر چیزهای بسیاری یاد بگیرید.

• فروش مستقیم

همانند هر شغل دیگری محصول پس از توزیع و طی کردن مراحل مختلفی به دست مصرف کننده خواهد رسید. در مدل نتورک مارکتینگ هیچ‌گونه کانالی وجود ندارد. فروشندگان غیر شاغل بعد از فروختن محصولات در طول زمان‌های مختلف پاداش خود را دریافت می‌کنند.

• کم هزینه بودن

همانطور که اغلب ما نیز می‌دانیم هزینه شروع یک کسب و کار، راه‌اندازی، مدیریت، مالیات، هزینه‌های اداری و مواردی از این قبیل بسیار هنگفت و سرسام‌آور هستند. اما در نتورک مارکتینگ هزینه اولیه نسبت به دیگر کسب و کارها بسیار پایین و مقرون‌به‌صرفه است. با بودجه نسبتا کم می‌توانید با سایر مشاغل رقابت داشته باشید.

• سیستم اثبات شده

سلسله مراتب و عملکرد هر سازمان با دیگری متفاوت است. با این حال، در نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای طرح، سیستم و دیگر موارد وجود دارد. به عبارتی شما باید فقط و فقط بر روی فروش محصول تمرکز کنید. هر چقدر در این مسیر از استراتژی خوب و مناسبی استفاده کنید طبیعتا نکات بسیاری را یاد خواهید گرفت.

• سلسله مراتب سازمانی

سلسله مراتب سازمانی در نتورک مارکتینگ به صورت سیستماتیک است. برای مثال زمانی پاداش خودتان را دریافت خواهید کرد که عضو جدیدی را جذب کرده باشید. اما عضو جدید در صورت جذب فقط و فقط پاداش مربوط به خود را دریافت خواهد کرد. همین ترتیب برای افراد دیگر نیز صادق است. با این کار یک زنجیره صورت گرفته و افراد به صورت سلسله مراتبی کار خود را انجام می‌دهند.

مزایای نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

بازاریابی شبکه‌ای مزایای بسیاری دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. عدم نیاز به تبلیغات زیاد

بر عکس دیگر مشاغل در بازاریابی شبکه‌ای شرکت‌ها چندان تبلیغاتی انجام نمی‌دهند.

2. امکان شروع با هر بودجه

یکی از خوبی‌های نتورک مارکتینگ در این است که می‌توانید با هر بودجه‌ای که دارید شروع به کار کنید.

3. عدم نیاز به ذخیره‌سازی محصولات

در نتورک مارکتینگ نیاز به صرف هزینه زیاد برای ذخیره‌سازی محصولات وجود ندارد. دلیل این امر نیز این است که فروشندگان برای به حداکثر رساندن سود، هزینه ریسک را متقبل خواهند شد. این ساختار به گونه‌ای طراحی و تدوین شده است که توزیع کننده بتواند به درآمد نامحدودی دست پیدا کند.

4. انجام دادن کار متناسب با برنامه زمانی هر فرد

از دیگر مزایای منحصربه‌فرد نتورک مارکتینگ این است که می‌توانید متناسب با برنامه زمانی خودتان کارتان را انجام دهید. به عبارتی دیگر نیاز به انجام کار در ساعاتی تعیین شده نخواهید داشت. همین انعطاف‌پذیری سبب شده است تا افراد زیادی به سمت این کسب و کار هدایت شوند.

5. امکان راهنمایی

یک فروشنده ارشد افراد دیگری را برای فروش در شرکت یا سازمان استخدام می‌کند. با این وجود، شرایطی برایتان فراهم است تا از راهنمایی‌ها و نکات مهم و تاثیرگذار آنان نهایت استفاده را ببرید. به علاوه، ممکن است با راهنمایی‌های آنان فروش بیشتری داشته باشید.

6. امکان گسترش شبکه خود

یکی از محبوب‌ترین روش‌ها این است که شما می‌توانید به هنگام مهمانی رفتن و شرکت در مراسمات مختلف محصولات را به افراد خانواده و دوستان‌تان معرفی کرده و به فروش برسانید. به علاوه، با این کار می‌توانید شبکه مختص خود را بسازید و فرصت‌های بیشتری برای خود به ارمغان آورید.

7. امکان دنبال کردن علاقه

شرکت‌های مختلفی در حوزه نتورک مارکتینگ مشغول به فعالیت هستند. متناسب با محصولات و نوع شرکتی که دوست دارید، می‌توانید آن را پیدا کرده و شروع به کار کنید. فروش محصول متناسب با علایق‌تان سبب فروش بیشتر خواهد شد. از طرف دیگر، با لذت بیشتری محصولات را به دیگران معرفی خواهید کرد.

معایب نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

جدا از اینکه نتورک مارکتینگ مزایای بسیاری دارد، این حوزه معایبی هم دارد که بهتر است قبل از شروع با معایب آن آشنا شوید.

1.کار کردن با افراد مناسب

شما نباید هر کسی که از راه می‌رسد را برای شروع در بازاریابی شبکه‌ای دعوت کنید بلکه باید اقدام به شناسایی افراد ماهر و فعالی که می‌توانند برای شما سود و درآمد زیادی داشته باشند، کنید. کمک به فعال‌ترین افراد و عضوها سود و کمک زیادی برایتان خواهد داشت.

2.غرامت کم

بسیاری از افراد چنین تصور می‌کنند که با ثبت‌نام چندین نفر و تشویق آن‌ها به این امر، درآمد بالایی خواهند داشت. در صورتی که چنین تصوری اشتباه است. طبق مستندات و تحقیقاتی که صورت گرفته است، حدود 47 درصد از مردم پیش از ثبت‌نام، طرح جبران خسارت را مورد بررسی قرار نمی‌دهند.

شما ابتدا باید پیش از ثبت‌نام و شروع به کار به طور دقیق و اساسی بررسی‌های لازم را انجام دهید و سپس اقدام به کار کنید. باید بگوییم که بعضی از شرکت‌ها با اینکه محصولات و خدمات خوبی را ارائه می‌دهند اما چندان برنامه جبران خسارت خوبی ندارند. بهتر است به دنبال شرکت‌هایی باشید که محصولات و خدماتی که ارائه می‌دهند در بازار کنونی مشتریان بسیاری دارد.

3.جدی گرفتن بازاریابی

باید بگوییم که بازاریابی بخشی از موفقیت شما به حساب می‌آید. بیشتر بازاریابان به دلیل غفلت از این امر در آن شکست می‌خورند. تصور آن‌ها این است که می‌توانند یک تاجر موفقی شوند در حالی که این تصور اشتباه است. شما برای این کار نیاز به بازاریابی، شرکت در سمینارها، خرید سرنخ‌ها و رویدادهای محلی دارید. شما باید انواع کانال‌های مختلف را مورد بررسی قرار دهید. به علاوه، برای بازاریابی در این شبکه باید بخشی از درآمد خود را صرف آن کنید.

4.سخت بودن مسیر و رسیدن به موفقیت

رک و پوست‌کنده برایتان بگوییم که موفقیت در نتورک مارکتینگ کمی سخت است و افراد بسیاری در نیمه‌های راه این شغل را ترک می‌کنند. اما نباید ناامید شوید. تفاوت نتورک مارکتینگ با دیگر شغل‌های سنتی در میزان پول است.

در کسب و کارهای سنتی و در صورت شکست افراد به طور قابل توجهی پول خود را از دست می‌دهند اما در نتورک مارکتینگ هزینه‌های شروع و شکست نسبت به دیگر شغل‌ها کمتر است. برای موفق شدن در این شغل بهتر است نکات بازاریابی را یاد بگیرید، با چم و خم کار آشنا شده و به صورت مستمر و مداوم آن را انجام دهید تا بتوانید یک فروشنده ماهری باشید.

چگونه در نتورک مارکتینگ می‌توان موفق شد؟

برای موفق شدن در این حوزه نیاز است تا یک سری از مهارت‌ها و اصول را رعایت کنید. از جمله این مهارت‌ها و اصول عبارت‌اند از:

• مهارت رهبرسازی
• کیفیت بالای کالا
• مهارت فروش و مذاکره
• مهارت رهبری و تیم‌سازی
• آموزش صحیح و کامل
• صادق بودن
• داشتن هدف در شغل
• با دقت گوش کنید

و در نهایت؛ برای مشاوره در زمینه نتورک مارکتینگ از چه کسی کمک بگیریم؟

اگر شما هم قصد دارید به حوزه نتورک مارکتینگ وارد شوید بهتر است به نکاتی که در طول این مطلب برایتان شرح دادیم توجه کافی داشته باشید. اما برای داشتن مسیری هموار و راحت نیاز به مشاور و راهنمایی ماهر است که بتواند شما را از جنبه‌های مختلفی هدایت کند. برای این کار می‌توانید از مشاوره مهندس ایمان پاکراه بهره‌مند شوید. توصیه می‌کنیم وقت‌تان را هدر ندهید و همین الان اقدام به رزرو وقت مشاوره کنید.