نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ ای چیست؟

نتورک مارکتینگ، واژه‌ای مهم در بازاریابی است اما هنوز هم بسیاری از افراد به خوبی با آن آشنا نیستند و به محض شنیدن نام این روش، به یاد شرکت‌های هرمی و کلاهبرداری‌هایشان می‌افتند. در حالیکه این شاخه از بازاریابی می‌تواند تاثیر زیادی روی افزایش فروش و درآمد یک کسب و کار داشته باشد.

برای اینکه این تصور غلط در ذهنتان از بین برود و به خوبی با مفهوم این نوع بازاریابی آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه همراهمان بمانید. در ادامه، همه چیز در مورد نتورک مارکتینگ و نحوه استفاده از آن را توضیح داده‌ایم؛ با این حال حتی اگر احساس کردید در پایان مطلب همچنان ابهامی در ذهنتان باقی مانده، برایمان کامنت بگذارید تا پاسخگوی شما عزیزان باشیم.

نتورک مارکتینگ چیست؟

نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای، مفهومی جذاب از دنیای امروزی است! اگر بخواهیم یک تعریف دقیق از نتورک مارکتینگ برایتان ذکر کنیم باید بگوییم که در نتورک مارکتینگ به جای ایجاد یک تیم فروش آن هم به صورت تمام وقت، از فروشندگان مستقل برای فروش محصولات استفاده می‌کنند.

شرکت‌های بازاریابی مختلفی از قبیل لوازم آرایشی، بهداشتی، لوازم خانگی و پوشاک در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. از این رو، به دنبال هر شرکتی که باشید می‌توانید آن را بیابید.

نتورک مارکتینگ، این امکان را به شما می‌دهد که با استفاده از ارتباطات بین افراد و ابزارهای اجتماعی، بهترین منابع پتانسیل مشتریان را بهینه کرده و ارتباطات موثری با آن‌ها برقرار کنید و در نتیجه بازدهی بیشتر را از طریق معاملات فروش داشته باشید.

به عبارتی می‌توان چنین بیان کرد که نتورک مارکتینگ با استفاده از شبکه‌ای از توزیع‌کنندگان رشد می‌کند. البته ایجاد پول و رشد در این سیستم نیازمند استفاده از 3 نوع استراتژی سیستماتیک است:

• تولید سرنخ
• استخدام
• ساخت و مدیریت

انواع بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ

بازاریابی شبکه‌ای به 3 دسته مختلف تقسیم‌بندی می‌شود که شامل موارد زیر هستند:

1. بازاریابی تک لایه
2. بازاریابی دو لایه
3. بازاریابی چند سطحی یا MLM

در ادامه هر دسته را بررسی خواهیم کرد.

1. بازاریابی تک لایه

در بازاریابی تک لایه، شما وارد یک شرکت شده و سپس به صورت مستقیم محصولات و خدمات آن شرکت را عرضه و به فروش می‌رسانید. در این بازاریابی هیچ توزیع کننده دیگری ندارید و فروش مستقیم منبع درآمد شما است.

2. بازاریابی دو لایه

برعکس بازاریابی تک لایه، در این بازاریابی شما به جذب نیرو نیاز دارید. با این حال، کمیسیون شما تنها مختص به این نیست. جدا از این، شما با فروش مستقیم کمیسیون دریافت خواهید کرد.

3. بازاریابی چند سطحی یا MLM

برخی از سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌ها از بازاریابی چند سطحی یا MLM برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند. در این سطح، شرکت یا سازمان مربوطه توزیع کنندگان را تشویق می‌کند تا در مقابل قسمتی از فروش استخدام‌شوندگان، توزیع کنندگان تازه و جدید جذب کنند.

به عبارتی، افرادی که در خط بالا مشغول به فعالیت هستند، هم از فروش خود و هم از فروش افرادی که در سطح پایین فعالیت می‌کنند پاداش یا به عبارتی کمیسیون دریافت می‌کنند.

اگر بخواهیم از درآمد یک نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای بگوییم بایستی ذکر کنیم که درآمد چنین افرادی بسته به استخدام و فروش آن‌ها خواهد داشت. هر چقدر فروش شما زیادتر باشد طبیعتا درآمد بیشتری خواهید داشت.

5 ویژگی مهم بازاریابی شبکه‌ای

مهمترین ویژگی‌هایی که باعث تمایز این روش نسبت به روش‌های بازاریابی دیگر می‌شود، شامل موارد زیر است:

1. انعطاف‌پذیری

انعطاف‌پذیری یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بازاریابی شبکه‌ای است. شما می‌توانید در کنار داشتن شغل تمام وقت خود چند ساعتی یا به صورت پاره وقت در این حوزه نیز فعالیت داشته باشید.

انعطاف‌پذیری در نتورک مارکتینگ به شما این امکان را می‌دهد تا هم رشد کرده و هم در طول مسیر چیزهای بسیاری یاد بگیرید.

2. فروش مستقیم

همانند هر شغل دیگری محصول پس از توزیع و طی کردن مراحل مختلفی به دست مصرف کننده خواهد رسید. در مدل نتورک مارکتینگ هیچ‌گونه کانالی وجود ندارد. فروشندگان غیر شاغل بعد از فروختن محصولات در طول زمان‌های مختلف پاداش خود را دریافت می‌کنند.

3. کم هزینه بودن

همانطور که اغلب ما نیز می‌دانیم، هزینه شروع یک کسب و کار، راه‌اندازی، مدیریت، مالیات، هزینه‌های اداری و مواردی از این قبیل بسیار هنگفت و سرسام‌آور هستند.

اما در نتورک مارکتینگ هزینه اولیه نسبت به دیگر کسب و کارها بسیار پایین و مقرون‌به‌صرفه است. با بودجه نسبتا کم می‌توانید با سایر مشاغل رقابت داشته باشید.

4. سیستم اثبات شده

سلسله مراتب و عملکرد هر سازمان با دیگری متفاوت است. با این حال، در نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای طرح، سیستم و دیگر موارد وجود دارد.

به عبارتی شما باید فقط و فقط بر روی فروش محصول تمرکز کنید. هر چقدر در این مسیر از استراتژی خوب و مناسبی استفاده کنید طبیعتا نکات بسیاری را یاد خواهید گرفت.

5. سلسله مراتب سازمانی

سلسله مراتب سازمانی در نتورک مارکتینگ به صورت سیستماتیک است. برای مثال زمانی پاداش خودتان را دریافت خواهید کرد که عضو جدیدی را جذب کرده باشید. اما عضو جدید در صورت جذب فقط و فقط پاداش مربوط به خود را دریافت خواهد کرد.

همین ترتیب برای افراد دیگر نیز صادق است. با این کار یک زنجیره صورت گرفته و افراد به صورت سلسله مراتبی کار خود را انجام می‌دهند.

مزایای نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

بازاریابی شبکه‌ای مزایای بسیاری دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. عدم نیاز به تبلیغات زیاد

• بر عکس دیگر مشاغل در بازاریابی شبکه‌ای شرکت‌ها چندان تبلیغاتی انجام نمی‌دهند.

2. امکان شروع با هر بودجه

• یکی از خوبی‌های نتورک مارکتینگ در این است که می‌توانید با هر بودجه‌ای که دارید شروع به کار کنید.

3. عدم نیاز به ذخیره‌سازی محصولات

• در نتورک مارکتینگ نیاز به صرف هزینه زیاد برای ذخیره‌سازی محصولات وجود ندارد.
• دلیل این امر نیز این است که فروشندگان برای به حداکثر رساندن سود، هزینه ریسک را متقبل خواهند شد.
• این ساختار به گونه‌ای طراحی و تدوین شده است که توزیع کننده بتواند به درآمد نامحدودی دست پیدا کند.

4. انجام دادن کار متناسب با برنامه زمانی هر فرد

• از دیگر مزایای منحصربه‌فرد نتورک مارکتینگ این است که می‌توانید متناسب با برنامه زمانی خودتان کارتان را انجام دهید.
• به عبارتی دیگر نیاز به انجام کار در ساعاتی تعیین شده نخواهید داشت.
• همین انعطاف‌پذیری سبب شده است تا افراد زیادی به سمت این کسب و کار هدایت شوند.

5. امکان راهنمایی

• یک فروشنده ارشد افراد دیگری را برای فروش در شرکت یا سازمان استخدام می‌کند.
• با این وجود، شرایطی برایتان فراهم است تا از راهنمایی‌ها و نکات مهم و تاثیرگذار آنان نهایت استفاده را ببرید.
• به علاوه، ممکن است با راهنمایی‌های آنان فروش بیشتری داشته باشید.

6. امکان گسترش شبکه خود

• یکی از محبوب‌ترین روش‌ها این است که شما می‌توانید به هنگام مهمانی رفتن و شرکت در مراسمات مختلف محصولات را به افراد خانواده و دوستان‌تان معرفی کرده و به فروش برسانید.
• به علاوه، با این کار می‌توانید شبکه مختص خود را بسازید و فرصت‌های بیشتری برای خود به ارمغان آورید.

7. امکان دنبال کردن علاقه

• شرکت‌های مختلفی در حوزه نتورک مارکتینگ مشغول به فعالیت هستند.
• متناسب با محصولات و نوع شرکتی که دوست دارید، می‌توانید آن را پیدا کرده و شروع به کار کنید.
• فروش محصول متناسب با علایق‌تان سبب فروش بیشتر خواهد شد.
• از طرف دیگر، با لذت بیشتری محصولات را به دیگران معرفی خواهید کرد.

معایب نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

جدا از اینکه نتورک مارکتینگ مزایای بسیاری دارد، این حوزه معایبی هم دارد که بهتر است قبل از شروع با معایب آن آشنا شوید.

1. فشار برای جذب اعضای جدید:

• موفقیت در نتورک مارکتینگ به جذب و استخدام اعضای جدید بستگی دارد.
• این می‌تواند فشار زیادی بر افراد وارد کند.

2. عدم پایداری درآمد:

درآمد در نتورک مارکتینگ ناپایدار بوده و به عوامل مختلفی مانند بازار و عملکرد شخص بستگی دارد.

3. تصویر منفی اجتماعی:

برخی افراد نتورک مارکتینگ را به عنوان یک شیوه غیرقانونی یا کلاهبرداری می‌بینند و تصویر اجتماعی از این روش، منفی است.

4. زمان‌بر بودن:

ساختن شبکه و ایجاد درآمد از نتورک مارکتینگ زمان‌بر است و نیاز به تلاش و پشتکار زیادی دارد.

5. رقابت شدید:

در بسیاری از کسب و کارها، رقابت بین اعضای یک شبکه بسیار شدید بوده و این می‌تواند به تنش‌ها و مشکلات داخلی منجر شود.

اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه‌ای

هر حوزه‌ای مختص خود اصطلاحات مختلفی دارد که باید با آن آشنا باشید. حوزه نتورک مارکتینگ و بازاریابی شبکه‌ای نیز از این امر مستثنی نیست. در ادامه اصطلاحات این حوزه را شرح خواهیم داد.

1. خط پایین:

• اعضای تازه وارد و جذب شده توسط توزیع‌کننده، اعضای خط پایین توزیع کننده را شکل می‌دهند.
• همه توزیع‌کنندگان فعال در این حوزه از اعضای خط پایین خود سود می‌برند.

2. خط بالا:

• همه کسانی که در سلسله مراتب عضو قرار می‌گیرند، خط بالا را تشکیل می‌دهند.
• با فروشی که توسط اعضای پایین حاصل می‌شود، همه افراد در خط بالا کمیسیون و پاداش دریافت می‌کنند.

3. اسپانسر و حامی مالی:

• در نتورک مارکتینگ به فردی که تازه به شرکت عضو شده است، اسپانسر یا حامی مالی گفته می‌شود.

4. همکاری یا استخدام:

• به فردی که توسط اسپانسر به شرکت یا یک کسب و کار افزوده می‌شود، همکاری یا استخدام گفته می‌شود.

5. پلن یا طرح:

• پلن شامل لیستی از تمامی روش‌هایی که فروشندگان ممکن است از طریق آن درآمد کسب کنند، گفته می‌شود.
• پلن یا طرح، براساس تعداد شرکای شرکت یا حجم فروش متفاوت است.

6. توزیع کننده:

• بیشتر شرکت‌های بازاریابی فعال فروشندگان خود را با عنوان توزیع کننده معرفی می‌کنند.

7. فروش مستقیم:

• همانطور که از نام این نیز مشخص است شرکت‌ها به صورت مستقیم محصولات خود را معرفی می‌کنند.
• شرکت‌ها به شرکت‌کنندگان محصولات را معرفی می‌کنند.
• سپس آنان به ازای هر فروش یک کمیسیون دریافت می‌کنند.

8. کارآفرینان خود اشتغال (IBO):

• تمامی شرکت‌کنندگان به عنوان IBO به رسمیت شناخته می‌شوند.
• دلیل آن هم این است که طوری رفتار می‌کنند که گویی خود کارآفرین یک شرکت هستند.

تفاوت بازاریابی شبکه‌ای با طرح‌های هرمی

همانطور که در ابتدای این مطلب نیز ذکر کردیم ممکن است شما هم نتورک مارکتینگ را با طرح‌های هرمی اشتباه بگیرید. اما باید بگوییم که این دو مفهوم با یکدیگر کاملا متفاوت هستند.

در طرح‌های هرمی معمولا یک کلاهبردار وجود دارد و هیچ‌گونه محصولی به فروش نمی‌رسد. کسانی که در طرح‌های هرمی مشغول به فعالیت هستند هیچ‌گونه کاری انجام نمی‌دهند و فقط و فقط با استخدام افراد جدید و وادار کردن افراد جدید به انجام چنین کاری، از آن‌ها پول دریافت می‌کنند.

اما در مقابل بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ یک فرایند قانونی تجاری است که در آن شرکت و سازمان اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند.

نکات مهم در بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ

در صورتی که قصد دارید به عنوان نتورک مارکتر فعالیت کنید، لازم است پیش از شروع فعالیت خود، به نکات زیر توجه داشته باشید:

1. بررسی کامل شرکت‌ها
2. جمع‌آوری اطلاعات مدیران
3. بررسی کردن خدمات و محصولات شرکت
4. پرسیدن سوالات لازم از مسئول استخدام
5. مطالعه کردن قرارداد به صورت دقیق
6. مراقب بودن درباره نشانه‌های منفی
7. ایجاد و طرح کسب و کار (بیزینس پلن)

چگونه می‌توان در نتورک مارکتینگ موفق شد؟

برای موفق شدن در این حوزه نیاز است تا یک سری از مهارت‌ها و اصول را رعایت کنید. از جمله این مهارت‌ها و اصول عبارت‌اند از:

1. مهارت رهبرسازی
2. کیفیت بالای کالا
3. مهارت فروش و مذاکره
4. مهارت رهبری و تیم‌سازی
5. آموزش صحیح و کامل
6. صادق بودن
7. داشتن هدف در شغل

برای فعالیت در زمینه نتورک مارکتینگ از چه کسی مشاوره بگیریم؟

اگر شما هم قصد دارید به حوزه نتورک مارکتینگ وارد شوید، بهتر است به نکاتی که در طول این مطلب برایتان شرح دادیم توجه کافی داشته باشید. اما برای داشتن مسیری هموار و راحت نیاز به مشاور و راهنمایی ماهر است که بتواند شما را از جنبه‌های مختلفی هدایت کند. برای این منظور می‌توانید از خدمات مشاوره فروش و بازاریابی آکادمی پاکراه بهره ببرید.

ما به خوبی شما را در این زمینه راهنمایی کرده و بهترین روش‌های بازاریابی و فروش را طبق کسب و کارتان، پیشنهاد خواهیم داد.

در پایان، آماده شنیدن نظرات و تجربیات ارزشمند شما در بخش کامنت ها هستیم!