پرورش قارچ از جمله کسب و کارهایی است که میتوان با سرمایه‌گذاری کم آن را شروع کرد. این بهترین دلیل برای کسانی است که تمایل زیادی برای اشتغال در این حرفه دارند و با سرمایه کمتر می‌خواهند وارد عرصه تولید این محصول پر بازده شوند.
پرورش قارچ، دقت و تمرکز زیادی می‌خواهد و در صورت رعایت اصول آن، میتوان مراحل پرورش را با موفقیت پشت سر گذاشت. ما در این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه سعی داریم صفر تا صد این کسب و کار را بررسی کنیم؛ پس حتما تا انتها همراهمان بمانید و اگر به راهنمایی بیشتری نیاز داشتید، کامنت بگذارید یا در بخش پرسش و پاسخ مطرح کنید تا شما را راهنمایی کنیم.
- آشنایی با کسب و کار تولید قارچ
- مراحل راهاندازی پرورش قارچ
- نحوه پرورش و تولید قارچ
- پرورش قارچ در منزل
- مزایای پرورش قارچ
- معایب راهاندازی پرورش قارچ
- سرمایه لازم برای پرورش قارچ
- فرصت‌های شغلی مرتبط با پرورش قارچ
- درآمد حدودی در پرورش قارچ
- چالش‌های پرورش قارچ
- مهارت‌های موردنیاز برای موفقیت در پرورش قارچ
- پرورش قارچ برای چه افرادی مناسب است؟
- از چه کسی مشاوره بگیریم؟
آشنایی کلی با کسب و کار تولید قارچ
شاید مصرف قارچ از دوره قبل از تاریخ و در دوره شکار شروع شده باشد، ولی کشت این گیاه تا سال‌های زیادی مرسوم نبوده است. در اوایل، قارچها فقط از راه جمع‌آوری در طبیعت به دست می‌آمدند و هیچ گونه‌ای از قارچ توسط انسان زیر کشت نمی‌رفت. اما با پیشرفت علم و فناوری، تولید قارچ به یک صنعت مهم و پرسود تبدیل شده است.
در حال حاضر، کشت قارچ به دلیل ارزش غذایی بالا و خواص دارویی، مورد توجه بسیاری از کشاورزان و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این کسب و کار نه تنها به تامین نیاز بازار کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی نیز فراهم می‌آورد.
تولید قارچ نیازمند دانش فنی و تجربه در زمینه‌های مختلفی چون انتخاب بذر مناسب، مدیریت محیط کشت، کنترل بیماری‌ها و آفات، و همچنین فرآوری و بسته‌بندی محصول است. با توجه به افزایش تقاضا برای محصولات ارگانیک و سالم، سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند آینده‌ای روشن را برای تولیدکنندگان رقم بزند.
اقدامات لازم و مراحل راهاندازی کسب و کار پرورش قارچ
فعالیت و موفقیت در زمینه پرورش قارچ، نیازمند آگاهی از اطلاعات و جزئیات بسیاری است و برای آماده کردن زمینه پرورش باید تجهیزات لازم را آماده کرد. اقدامات اولیه بازاریابی و فروش قارچ بسیار راحت است و شما میتوانید با شرکت در کلاس‌های جهاد کشاورزی، جهاد دانشگاهی و مراکز فنی و حرفه‌ای همه مطالب مربوطه را فرا بگیرید.
1. دریافت مجوزها و مدارک لازم
اولین مرحله از اجرای اقدامات مربوطه، مراجعه به سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و ارائه مدارک لازم است. مدارک مورد نیاز برای راهاندازی پرورش قارچ عبارت‌اند از:
- مدارک احراز هویت زمین،
- گواهی مدیریت امور اراضی،
- گواهی رعایت حریم واحدهای دامی،
- گواهی تامین آب مورد نیاز،
- گواهی تامین انرژی مورد نیاز،
- ارائه طرح توجیهی اقتصادی و فنی توسط مشاور،
- نقشه زمین و کروکی مورد نیاز،
- گواهی آزمایش آب و خاک.
پس از ارائه تمام این مدارک به سازمان مربوطه، کارشناسان پرونده شما را بررسی کرده و با توجه به معیارهای خود، به رد یا قبول درخواست تصمیم خواهند گرفت. از جمله معیارهای مهم برای صادر کردن پروانه تاسیس پرورش قارچ، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمین
- آب
- انرژی و موارد فنی (ساخت، بهره‌برداری و طراحی)
پس از این‌که پرونده شما تایید شد، وزارت جهاد کشاورزی برای فعالانی که ۲۰ درصد از حجم سرمایه‌گذاری را داشته باشند، تسهیلات بانکی ارائه میدهد و از تولیدکنندگان حمایت می‌کند. قابل ذکر است که سود این وام ۱۸ درصد است.
2. بررسی بازار و تحلیل رقبا
قبل از شروع، بازار قارچ منطقه خود را بررسی کنید. ببینید چه نوع قارچی پرطرفدارتر است (دکمهای، صدفی، گانودرما و…)، رقبا چه کسانی هستند و مصرف‌کنندگان شما چه نیازهایی دارند. درک درست از بازار باعث می‌شود بتوانید محصول خود را هدفمند تولید کنید و راحت‌تر بفروشید.
3. انتخاب مکان مناسب
فضای پرورش قارچ باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- قابل شست‌وشو و بدون درز (برای جلوگیری از ورود حشرات)،
- مجهز به تهویه و دستگاه رطوبت‌ساز،
- فاقد نور مستقیم خورشید،
- دمای قابل تنظیم (با کولر، بخاری یا فن)،
- دارای شیر آب و امکانات نظافت.
در فضاهای کوچک مثل زیرزمین یا انباری هم میتوان قارچ پرورش داد، به شرطی که شرایط محیطی مناسب رعایت شود.
4. فراهم کردن امکانات لازم
برای شروع کار به تجهیزات زیر نیاز دارید:
- دستگاه رطوبت‌ساز،
- بخاری یا هیتر،
- کولر یا فن،
- دماسنج،
- قفسه‌های ضدزنگ یا چوبی،
- نایلون برای پوشش دیوارها،
- کمپوست قارچ و بذر (اسپان).
5. شروع بازاریابی برای قارچ تولیدی
برای جبران هزینه و درآمد پرورش قارچ باید از روش‌های بازاریابی مختلفی استفاده کنید تا بازار فروش‌تان را بهبود بخشید. در این خصوص، توجه به نکات زیر می‌تواند کمک کننده باشد:
- خلاقانه عمل کردن در این حرفه یکی از اصول افزایش فروش در پرورش قارچ است.
- از آن‌جا که قارچها انواع مختلفی دارند، جا دارد که شما ایده‌ای ناب اجرا کنید و از محصولاتی استفاده کنید که رقبای شما کمتر به فروش آن می‌پردازند.
زمانی که مراحل پرورش را پشت سر گذاشتید، راهکارهای بازاریابی و فروش قارچ را بررسی کرده و بهترین آن را انتخاب کنید تا موفق شوید. راهکارهای زیر، بهترین انواع بازاریابی برای این کسب و کار هستند:
1. بازاریابی محتوایی (Content Marketing)
ایجاد محتواهای آموزشی درباره فواید قارچ، روش‌های مصرف و دستورهای غذایی مختلف در وب‌سایت، شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها
این کار باعث جذب مخاطبان علاقه‌مند به تغذیه سالم می‌شود.
2. شبکه‌های اجتماعی
- حضور فعال در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام و واتساپ و انتشار تصاویر با کیفیت از محصول، ویدیوهای آموزشی و معرفی روش‌های تازه مصرف قارچ
3. نمونه‌گیری رایگان
- ارائه نمونه رایگان به فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و مشتریان بالقوه برای آشنایی با کیفیت محصول
4. تبلیغات محلی
- تبلیغات در بازارهای محلی، فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های کشاورزی یا محصولات ارگانیک
5. همکاری با رستوران‌ها و فروشگاه‌های ارگانیک
- همکاری و عقد قرارداد با رستوران‌ها، فروشگاه‌های ارگانیک و سوپرمارکت‌های محلی جهت تامین قارچ تازه و با کیفیت
6. برندسازی و بسته‌بندی جذاب
طراحی بسته‌بندی زیبا و بهداشتی با اطلاعات مفید درباره محصول و مزایای آن برای جلب نظر مشتری.
7. ایجاد فروشگاه آنلاین
- راهاندازی فروشگاه اینترنتی یا همکاری با پلتفرم‌های فروش آنلاین مواد غذایی برای عرضه مستقیم به مصرف‌کننده نهایی
8. شرکت در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها
- حضور در نمایشگاه‌های تخصصی کشاورزی و غذایی برای معرفی محصول و برقراری ارتباط با مشتریان عمده و توزیع‌کنندگان
9. ارائه تخفیف‌ها و پیشنهادات ویژه
- برنامه‌ریزی برای تخفیف‌های فصلی یا فروش بسته‌های ترکیبی برای جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان فعلی.
6. بازار فروش قارچ
امروزه قارچ یکی از پرمصرف‌ترین محصولات در صنایع غذایی به حساب می‌آید و همیشه بازار خوبی دارد. انواع غذاهای آماده و کنسروی، سس‌ها، فرآورده‌های سوسیس و کالباس و خوراکی‌های زیادی از قارچ‌های خوراکی درست می‌شوند؛ بنابراین مشکلی از لحاظ فروش محصول وجود ندارد.
تولیدکنندگان عمده قارچ با خریداران عمده در ارتباط هستند و برای فروش از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهند. البته در میان انواع قارچها، قارچ دکمهای در کشور ما از نظر فروش در رتبه اول قرار گرفته است و با شناخت مردم از قارچ گانودرما که ارزش دارویی زیادی دارد، این قارچ نیز از لحاظ فروش در رتبه دوم قرار دارد و روز به روز فروش این قارچها در حال افزایش است.
با این اوصاف، میتوان گفت پرورش قارچ، حتی جزو بهترین شغل ها در شهرستان ها هم به شمار می‌رود.
7. راه‌های فروش قارچ
برای فروش قارچ میتوانید به یکی از روش‌های زیر عمل کنید:
7.1. فروش عمده قارچ
یکی از روش‌هایی که به افزایش فروش در پرورش قارچ کمک به‌سزایی خواهد کرد، فروش عمده قارچ است. سعی کنید با پیدا کردن بهترین فروشگاه‌ها و معتبرترین مراکز فروش، محصولات خود را به صورت عمده به فروش برسانید. جذب مشتری جدید و حفظ مشتری‌های قدیمی از جمله راهکارهای بازاریابی و فروش قارچ است.
پیدا کردن اولین مشتری شاید کمی سخت باشد. پس در شروع کار باید روی معرفی برند تمرکز کنید تا بتوانید به آسانی مشتری را جذب کسب و کار خود کنید. گاهی خریداران محصولات کشاورزی و انواع قارچها دلالان و ویزیتورها هستند. در این مورد نیازی به بازار‌یابی‌های معمول نیست و همه کارها توسط خود این افراد انجام می‌گیرد.
7.2. فروش حضوری قارچ
بهترین راه برای افزایش فروش قارچ‌های کارگاه‌های کوچک، فروش حضوری است. سود حاصله از فروش مستقیم همیشه بیشتر است.
- عرضه مستقیم قارچها به میادین یا فروش به سوپر مارکت‌ها و یا فروشندگان فست‌فود بهترین راه کسب درآمد از طریق پرورش قارچ است.
- اگر مقدار قارچ تولید شده کمتر است، میتوانید با سوپر محله قرارداد ببندید و از این طریق محصولات خود را به فروش برسانید.
- روش دیگر این است که با اجاره یک مغازه کوچک میتوانید خرده‌فروشی کنید.
- اگر سرمایه کافی برای خرید یا اجاره مغازه را ندارید، میتوانید به بازار روز رفته و شخصا اقدام به فروش قارچ کنید.
7.3. فروش غیرحضوری قارچ
در فروش آنلاین و غیرحضوری شما واسطه‌ها را حذف کرده‌اید، در نتیجه سود بیشتری برای شما خواهد ماند. در این نوع از فروش هیچ محدودیت زمانی و مکانی وجود ندارد و مشتری می‌تواند به راحتی خرید کند.
7.4. صادرات قارچ
با توجه به افزایش نرخ ارز و نگرانی مردم از افزایش هزینه‌های زندگی، برعکس برای تولیدکنندگان قارچ موقعیت بسیار خوبی پیش آمده تا از این موقعیت نهایت استفاده را ببرند. در حال حاضر صادرات قارچ رونق بسیار خوبی دارد و تولیدکنندگان کوچک و بزرگ با همکاری هم، بار صادرات قارچ را به کشورهای همسایه از جمله عراق، کویت، قطر، امارات و حتی روسیه را تامین می‌کنند. گفتنی است که ظرف ده سال گذشته موقعیتی به این خوبی برای صادرات قارچ فراهم نشده بود.
پیدا کردن بازارهای خارجی و صادرات قارچ به تجربه و آگاهی‌های زیادی نیاز دارد که تولیدکنندگان خانگی فاقد آن هستند ولی وقتی تولیدکنندگان صنعتی اقدام به صادرات قارچ به خارج از کشور را می‌کنند، فضا برای فروش این محصول با قیمت‌های بالا و سودآور برای تولیدکنندگان کوچک فراهم می‌شود. چیزی که امروز عینا شاهد آن هستیم.
مراحل پرورش قارچ
برای پرورش قارچ، در ابتدا باید فضا را برای پرورش قارچ آماده کنید. اقدامات لازم برای این منظور عبارتند از:
- ضدعفونی کردن سالن،
- ورود کمپوست به سالن و تنظیم چیدمان آن‌ها،
- میسلیوم رانی یا پنجه دوانی،
- برش کیسه‌ها و تخت کوبی،
- خاک‌دهی و آبیاری،
- پهن کردن روزنامه و سپس مرطوب نگه داشتن آن،
- رافلینگ یا پنجه‌شکنی،
- برداشت روزنامه و شوک‌دهی به مدت سه روز،
- تخلیه و نظافت.
مراحل پرورش و رشد قارچ به صورت زیر است:
- قارچ‌های خود را تلقیح کنید. کلا دو راه برای تلقیح یا کاشت قارچ وجود دارد. شما میتوانید بذر قارچ یا هاگ قارچ را بکارید،
- مبتدیان بهتر است از بذر قارچ برای اولین برداشت خود استفاده کنند و سپس به سراغ اسپورها بروند،
- شما نیازی نیست که بذرها را در بستر فشار دهید؛ میتوانید به سادگی آن‌ها را روی بذر پاشیده و یک چهارم اینچ بستر بیشتری روی آن اضافه کنید،
- برای شروع فرایند رشد، تخم‌ها را گرم نگه دارید،
- قارچ‌های خانگی در دمای ۵۵ تا ۶۰ درجه فارنهایت بهترین عملکرد را دارند. میتوانید با نگه داشتن آن‌ها در ۷۰ درجه برای چند روز اول رشد، این روند را تسریع کنید،
- یک پد حرارتی زیر ظرف در حال رشد خود قرار دهید تا گرمای بیشتری به آن اضافه شود،
- محصول خود را مرطوب نگه دارید. قارچها با رطوبت رشد می‌کنند، اما خیس نکنید که اگر خیس شوند رشد نمی‌کنند، به طور دوره‌ای قارچها را با یک بطری اسپری مه‌پاش کنید، اما دقت کنید که محیط رشد خیس نشود،
- قارچ‌های خود را میتوانید بعد از چند هفته برداشت کنید، فرایند جوانه زدن قارچ را باردهی می‌گویند؛ اغلب، این اتفاق ۳ تا ۴ هفته پس از تخم‌ریزی قارچ اتفاق می‌افتد،
- محصول با قارچ‌های کوچک شروع شده، سپس به سرعت رشد می‌کنند،
- زمانی میتوانید بگویید قارچ‌های شما رسیده‌اند که آن‌ها کاملا باز شده و از ساقه جدا شوند. میتوانید برای ادامه چرخه، تخم قارچ تازه را دوباره به محیط کشت اضافه کنید،
- حالا قارچ‌های برداشت شده را در ظرف بریزید. میتوانید آن‌ها را مصرف کرده یا فریز کنید. قارچ‌های تاره فقط چند روز دوام می‌آورند و زود خراب می‌شوند،
- حالا اگر به هر دلیلی قارچ‌های شما خراب شدند آن‌ها را دور نریزید چرا که میتوانید این قارچ‌های خراب شده را به کمپوست قارچ تبدیل کنید تا نسل بعدی بذر قارچ یا هاگ قارچ را تغذیه کند.
پرورش قارچ در منزل
پرورش قارچ جزء کسب و کارهای زود بازده است که به سرمایه اولیه زیادی هم نیاز ندارد. انواع قارچها از محصولات کشاورزی کم‌توقعی هستند که به نور آفتاب و آب زیادی احتیاج ندارند و در فضای محدود مانند زیرزمین، پارکینگ و انباری سربسته هم رشد می‌کنند. درست کردن شرایط دمایی مناسب نیز کار سختی نیست. با کولر و مه‌پاش در تابستان و بخاری در زمستان میتوان دمای اتاق پرورش قارچ در خانه را تنظیم کرد.
علاقه‌مندان به کار تولیدی در خانه می‌توانند با پرورش قارچ در منزل و در فضای محدود به سودی تضمین شده و منطقی دست پیدا کنند. برای این کار باید با نحوه پرورش قارچ بیشتر آشنا شوند. سرمایه‌گذاری تولید قارچ با دیگر کسب و کارهای حرفه‌ای ریسک کمتر و سود بیشتری دارد.
اگر قصد انجام این کار را دارید، حتما باید در دوره‌های مختلف شرکت کرده و علم و دانش کافی به دست آورید تا شانس موفقیتتان بیشتر شود.
مزایای پرورش قارچ
تولید قارچ در ایران از نمونه‌های عملی است که توانسته است برای بسیاری از جوانان اشتغال دائمی ایجاد کند و این بسیار عالی است. چون در اوضاع اقتصادی فعلی مملکت، کارآفرینی و تولید محصولات غذایی در درجه اول اهمیت دارد.
مهمترین مزایای این کسب و کار عبارتند از:
- سرمایه‌گذاری کم،
- دوره رشد کوتاه،
- بازدهی بالا،
- بازار فروش پایدار،
- مصرف آسان و متنوع،
- نیاز به فضای کم،
- امکان کشت در محیط‌های کنترلشده،
- ایجاد اشتغال،
- خواص غذایی و دارویی،
- سازگاری با محیط زیست.
معایب راهاندازی پرورش قارچ
پرورش قارچ هم مانند بسیاری از حرفه‌ها دارای معایبی است. افراد باید قبل از ورود به این حرفه باید تمام جوانب کار را در نظر بگیرند. معایب فعالیت در حوزه قارچ عبارت‌اند از:
- مراقبت و توجه ویژه به قارچها،
- ریسک بالا در این حرفه و احتمال شکست،
- نیاز به تخصص، مهارت و تجربه بسیار زیاد،
- حساسیت بالای مراحل پرورش قارچ و احتمال وجود بیماری‌ها و آفت هنگام تولید و پرورش قارچ،
- گران بودن قیمت بذرهای لازم برای پرورش قارچ،
- وجود بذر قارچ یا کمپوست بی‌کیفیت و نامرغوب در بازار،
- امکان زود فاسد شدن محصول.
با چه سرمایه اولیه میتوان کسب و کار پرورش قارچ راه انداخت؟
شما برای شروع هر کسب و کاری نیاز به سرمایه اولیه دارید. هزینه اولیه کسب و کار پرورش قارچ نیز صرف فراهم کردن فضایی مناسب برای تولید قارچ، دستگاه رطوبتی برای مرطوب نگه داشتن محیط پرورش، قفسه برای نگهداری قارچ و همچنین بخاری یا هیتر، کولر، فن، دماسنج، نایلون، شیر آب و … است.
اگر فضای کوچکی در نظر دارید و وسعت کسب و کارتان زیاد نیست، میتوانید با 20 تا 40 میلیون تومان هم کارتان را راه بیندازید. در غیر این صورت شاید به 100 الی 200 میلیون سرمایه برای راه اندازی یک سالن پرورش قارچ بزرگ نیاز داشته باشید.
هزینه ثابت در پرورش قارچ
هزینه‌های ثابت شامل مواردی هستند که فقط یک بار هنگام راهاندازی این کسب و کار خریداری می‌شوند و تا سال‌ها نیاز به خرید مجدد یا تعویض آن‌ها نخواهید داشت. مانند هزینه خرید بخاری، فن، کولر، قفسه، دستگاه مرطوب‌کن و غیره.
هزینه جاری در پرورش قارچ
هزینه‌های جاری یا همان در گردش است که در اوایل هر دوره از پرورش قارچ باید تهیه شود. مانند هزینه‌های مربوط به کمپوست، خاک، نایلون و غیره.
فرصت‌های شغلی مرتبط با پرورش قارچ
کسب و کار قارچ فقط مختص به تولید این محصول نیست؛ بلکه فرصت‌های شغلی گوناگونی برای علاقمندان به این حوزه فراهم است. از جمله این فرصت‌ها، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاسیس کارگاه تولید قارچ،
- بسته‌بندی و فرآوری قارچ،
- تولید و فروش کمپوست قارچ،
- آموزش و مشاوره پرورش قارچ،
- صادرات قارچ تازه و خشک‌شده،
- همکاری با رستوران‌ها و فروشگاه‌های ارگانیک.
درآمد حدودی در پرورش قارچ
درآمد نهایی این کسب و کار، به عوامل زیادی بستگی دارد که از آن جمله میتوان به نوع قارچ، مقیاس تولید، منطقه، قیمت بازار و کیفیت محصول اشاره کرد.
- اگر در منزل و در مقیاس کوچک کار کنید، با سرمایه ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومان میتوانید شروع کنید،
- برای کارگاه نیمه‌صنعتی با سرمایه حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان، سود ماهانه بین ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان خواهد بود،
- در مقیاس بزرگ‌تر (کارگاه صنعتی)، درآمد به‌مراتب بیشتر و پایدارتر است.
چالش‌های پرورش قارچ
در صورتی که قصد دارید چنین کسب و کاری راهاندازی کنید، باید خودتان را برای چالش‌های آن آماده نمایید. در جدول زیر، برخی از چالش‌های این کسب و کار و راهکارهای آن را برایتان آورده‌ایم.
| چالش | راهکار |
| 1. آلودگی محیط و کپک | ضدعفونی کامل سالن و ابزار |
| 2. نوسان قیمت فروش | قرارداد مستقیم با خریداران عمده |
| 3. فساد سریع محصول | بسته‌بندی مناسب و نگهداری در سردخانه |
| 4. کمبود بازار فروش | استفاده از بازاریابی آنلاین و شبکه‌های اجتماعی |
| 5. بذر بی‌کیفیت | خرید از مراکز معتبر جهاد کشاورزی |
مهارت‌های موردنیاز برای موفقیت در پرورش قارچ
برای موفقیت در این شغل، باید از مهارت‌های زیر برخوردار باشید:
- آشنایی با اصول کشاورزی و بهداشت تولید،
- کنترل دما، رطوبت و تهویه،
- شناخت بذرها و بیماری‌های قارچ،
- بازاریابی، فروش و برندسازی،
- مدیریت هزینه و برنامه‌ریزی مالی،
- علاقه، صبر و پشتکار زیاد.
پرورش قارچ برای چه افرادی مناسب است؟
پرورش قارچ، کسب و کاری ساده و سودآور است و برای تمام کسانی که می‌خواهند کسب و کار خودشان را داشته باشند ولی سرمایه چندانی ندارند، ایده‌ای مناسب به نظر می‌رسد. در کل این شغل برای کسانی مناسب است که:
- کسانی که سرمایه کمی دارند،
- علاقه‌مندان به کارهای تولیدی و کشاورزی،
- افرادی که دنبال شغل خانگی پربازده هستند،
- کارآفرینان در مناطق روستایی یا نیمه‌صنعتی،
- کسانی که می‌خواهند درآمد دوم مطمئن داشته باشند.
برای راه اندازی کسب و کار پرورش قارچ از چه کسی مشاوره بگیریم؟
بدون شک میتوان گفت که کسب و کار پرورش قارچ درآمد بسیار خوبی دارد ولی رسیدن به این مرحله نیاز به همت، پشتکار و گذراندن مراحل گوناگون است. ما در این مطلب تلاش کردیم شما را به طور کامل با کسب و کار پرورش قارچ آشنا کنیم. اما این شغل نیاز به فوت‌وفن‌های مخصوص به خود را دارد که نباید آن‌ها را نادیده گرفت.
در این زمینه مشاوره با مهندس ایمان پاکراه بهترین گزینه برای شما است تا ذهن شما درمورد این کسب و کار باز شود. شما میتوانید از راهنمایی‌ها و نکات مهم و همچنین ایده‌های سازنده ایشان نهایت بهره را ببرید. پس توصیه می‌کنیم اصلا عجله نکنید و قبل از شروع کار حتما با چند کلیک یک وقت مشاوره کسب و کار خود رزرو کنید.
روی دکمه «مشاوره آنلاین» کلیک کنید تا مهندس ایمان پاکراه و تیم آکادمی پاکراه به‌صورت آنلاین و کاملاً رایگان راهنمایی‌تان کنند.
مشاوره آنلاین