مدیریت کسبوکار یا MBA و مدیریت بازرگانی دو شاخه از پرطرفدارترین شاخههای مدیریت هستند که امروزه علاقهمندان زیادی به این حوزه جذب شدهاند. ممکن است شما نیز تصور کنید که این ۲ دوره از مدیریت با یکدیگر یکسان هستند؛ در حالی که از زمین تا آسمان با یکدیگر فرق دارند. البته نباید این موضوع را نادیده بگیرید که هر یک از این دورهها اهداف مشترکی دارند.
در صورتی که قصد دارید دوره mba را بگذرانید، ممکن است با این سؤال مواجه شوید که این دوره چیست؟ بهتر است در این دوره کاربردی شرکت کنم یا در رشتهای مانند مدیریت بازرگانی؟ توجه داشته باشید که پاسخ به این سؤال چندان آسان نیست و شما باید شرایط و وضعیت خود را بررسی کنید و بر اساس آن تصمیمگیری کنید.
در این مطلب از آکادمی کسب و کار پاکراه همراه ما باشید تا با بررسی تفاوت mba و مدیریت بازرگانی به شما کمک کنیم بدانید کدام یک از این دو رشته انتخاب بهتری برای شما هستند.
- MBA چیست؟
- مزایا و معایب رشته MBA
- مشاغل مهم رشته MBA
- مدیریت بازرگانی چیست؟
- مشاغل مهم رشته مدیریت بازرگانی
- مزایا و معایب رشته مدیریت بازرگانی
- تفاوت mba و مدیریت بازرگانی
- اهداف تحصیلی
- دروس ارائه شده
- گرایشها
- بازار کار
- اعتبار مدرک
- هزینههای تحصیل
- موقعیت شغلی
- تفاوت ام بی ای و مدیریت بازرگانی در سطح بینالمللی
- مدیریت بازرگانی یا mba؟
- تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی مناسب چه افرادی است؟
- از چه کسی مشاوره بگیریم؟
MBA چیست؟
MBA مخفف عبارت انگلیسی Master of Business Administration است که به فارسی به معنای کارشناسی ارشد مدیریت کسبوکار ترجمه میشود.
MBA به معنی مدیریت ارشد کسبوکار است. دانشجویانی که در این رشته مشغول به یادگیری مهارتهای مورد نیاز مدیریت هستند، دیدگاه کلی و جامع را برای هدایت یک کسبوکار کسب میکنند. افرادی که سابقه کاری مدیریتی دارند و میخواهند برای توسعه مهارتهای خود و افزایش اطلاعات به ادامه تحصیل بپردازند، رشته mba را در نظر میگیرند.
شما میتوانید تحصیل در رشته MBA را در گرایشهای مختلفی مانند MBA عمومی، بازاریابی، مالی، سلامت، دیجیتال مارکتینگ و کارآفرینی انجام دهید.
مباحثی که در رشته MBA ارائه داده میشود، در حوزه مدیریت و تجارت در دنیای واقعی هستند؛ در نتیجه مدیران این رشته یاد میگیرند که استراتژیهایی را برای یک کسبوکار در نظر بگیرند. در مسیری آن کسبوکار را هدایت کنند که با بیشترین سود و بهرهوری بتواند به پیشرفت بسیار زیادی برسد.
مطالعه کتابهای از خوب به عالی نوشته جیم کالینز، هنر شفاف اندیشیدن نوشته رولف دوبلی، چرا ملتها شکست میخورند؟ نوشته جیمز ای. رابینسون و دارون عجم اوغلو به شما کمک میکنند تا بیشتر با این رشته آشنا شوید.
مزایا و معایب رشته MBA
اگر قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارید، بهتر است با مزایا و معایب آن آشنا شوید. در این صورت می توانید تصمیم گیری آگاهانه تری داشته باشید.
مزایا:
- آینده شغلی درخشان
- توانایی در شکوفا کردن خلاقیت ها
- امکان تحصیل افراد از صنف یا سوابق تحصیلی مختلف
- کارآفرینی
معایب:
- نیازمند صرف هزینه و زمان زیاد
- عدم امکان کار همزمان با تحصیل
- عدم تضمین کار کردن بلافاصله پس از فارق التحصیلی
مشاغل مهم رشته MBA
برخی از مشاغل مهم این رشته و درآمد حدودی آنها در سال 1404 به شرح زیر است:
شغل | درآمد |
مدیر عامل یا مدیر ارشد شرکت | 50 – 300 |
مدیر منابع انسانی | 30 – 100 |
مدیر عملیات | 30 – 120 |
مدیر استراتژی | 30 – 150 |
مدیر مالی | 40 – 100 |
مدیر بازاریابی و فروش | 40 – 150 |
مدیر توسعه کسب و کار | 40 – 160 |
مدیر تحقیق و توسعه | 40 – 200 |
مدیر IT | 50 – 130 |
مدیر ریسک | 50 – 150 |
مدیر خرید و تدارکات | 60 – 120 |
مدیر تامین و زنجیره تامین | 60 – 120 |
مدیر پروژه | 60 – 120 |
مدیر توسعه محصول | 70 – 180 |
مدیر برنامه ریزی استراتژیک | 70 – 200 |
مدیر فناوری اطلاعات | 80 – 180 |
مدیر امور بین الملل | 80 – 300 |
مدیر ارشد اجرایی (C-suite) | 150 – 400 |
مشاور مدیریت | 90 – 350 |
مدیریت بازرگانی چیست؟
یکی از رشتههایی که به طور عمومی علم مدیریت را بررسی میکند، مدیریت بازرگانی است. در این رشته دانشجویان یک دید کلی در حوزه مدیریت و بازرگانی کسب میکنند.
دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی به طور تئوری دروسی را فرا میگیرند تا بدانند یک مجموعه برای رسیدن به موفقیت و سود بالا به چه اصولی احتیاج دارد و در این حوزه باید چه فرایندهایی اجرا شود.
اگر تمایل دارید بیشتر با مفهوم مدیریت بازرگانی آشنا شوید، میتوانید کتابهای مدیریت هوشمندانه زمان، درآمد زایی آنلاین، اصول بازاریابی کاتلر که مرتبط با مدیریت بازرگانی نگارش شدهاند را مطالعه کنید.
مشاغل مهم رشته مدیریت بازرگانی
دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی اکثراً نظریههای موجود در حوزه مدیریت را مورد بررسی قرار میدهند و در صورتی که قصد داشته باشند در ارشد این رشته ادامه تحصیل دهند، به حیطههای عملی آن وارد میشوند. تفاوت mba و مدیریت بازرگانی موجب شده است گروهی از افراد به سمت هر یک از این رشتهها بروند.
معمولاً افرادی که در زمینه مدیریت تجربه دارند، بهتر است وارد رشته mba شوند و در این رشته تحصیل کنند. اما دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی افرادی هستند که اولین گام را برای ورود به دنیای مدیریت برداشتهاند.
دانشآموزانی که دوره دبیرستان را به پایان رساندهاند و در کنکور انسانی شرکت کردهاند، در صورتی که علاقهمند به مدیریت هستند، میتوانند وارد رشته مدیریت بازرگانی شوند؛ زیرا در این حوزه میتوانند با اصول و مبانی مدیریت آشنا شوند و برای تخصصی کردن تحصیلات خودشان در ادامه و در مقطع ارشد میتوانند به حوزه mba وارد شوند.
اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم، شما با تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی، به عنوان یک بیزینس وومن یا بیزینس من کاربلد وارد صنایع و شرکت های مختلف می شوید.
مزایا و معایب رشته مدیریت بازرگانی
هر رشته تحصیلی در کنار مزایای بسیار عالی خود، معایبی نیز دارد. شما زمانی میتوانید در رشته مدیریت بازرگانی موفق شوید که با مزایا و معایب آن بهخوبی آشنا باشید. از مهمترین مزیتهای این رشته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- رشته ای در حال رشد و توسعه
- امکان ایجاد کسب و کار شخصی
- نیاز اغلب کسب و کارهای موفق به یک مدیر بازرگان
- امکان فعالیت در موقعیت های شغلی زیاد
معایب مهم این رشته هم عبارتند از:
- رقابت بالا
- تغییرات سریع بازار
- استرس و فشار کاری
بررسی 7 تفاوت mba و مدیریت بازرگانی
کلاسهای دانشگاهی در رشته مدیریت بازرگانی، بهصورت نظری است و استاد از طریق تدریس جزوه، برگزار امتحانات میان ترم و امتحان پایان ترم دانشجویان را ارزیابی میکند. در نهایت دانشجویان با کسب نمره قبولی از امتحان پایان ترم و میان ترم موفق میشوند تا دروس را پاس کنند. اما توجه داشته باشید که نحوه آموزش و ارائه دروس در رشته mba متفاوت است؛ زیرا این رشته خاص بوده و از لحاظ آموزشی منحصربهفرد محسوب میشود.
یکی دیگر از تفاوت mba و مدیریت بازرگانی این است که درسهای رشته mba بیشتر بهصورت کارگاهی در اختیار دانشجویان قرار میگیرند و مطالعه موردی برای دانشجویان ضرورت بسیار زیادی دارد. دانشجویان در اغلب درسهای خود باید پروژههایی را ارائه دهند و فعالیت آنها در کلاس درس اهمیت بسیار زیادی دارد.
علاوه بر این موارد بین دو رشته مدیریت بازرگانی و mba تفاوتهای بیشتری وجود دارد که باید آنها را به طور کامل مورد بررسی قرار دهید تا بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.
مهمترین تفاوت mba و مدیریت بازرگانی عبارت است از:
تفاوت | مدیریت بازرگانی | MBA |
---|---|---|
1. اهداف تحصیلی | بیشتر دانشجویان فاقد سابقه کاری هستند؛ برای یادگیری مفاهیم پایه مدیریت و ورود اولیه به بازار کار تحصیل میکنند. | معمولا افراد شاغل وارد این رشته میشوند تا مهارتهای مدیریتی خود را ارتقا دهند یا موقعیت شغلی بهتری کسب کنند. |
2. دروس ارائه شده | دروس عمومی، پایه و تخصصی در مقطع کارشناسی (133 واحد) مانند اصول حسابداری، اقتصاد، بازاریابی و مدیریت منابع انسانی. | دروس کاربردی و مهارتمحور با گرایشهای مختلف مانند برنامهریزی استراتژیک، مدیریت مالی، رفتار سازمانی و عملیات؛ متناسب با گرایش MBA انتخاب میشوند. |
3. گرایشها | در مقطع کارشناسی گرایش ندارد؛ در ارشد میتوان در گرایشهایی مانند بازاریابی، مالی، استراتژیک و کارآفرینی ادامه تحصیل داد. | از ابتدا دارای گرایش است؛ شامل استراتژی، بازاریابی، مدیریت پروژه، فناوری اطلاعات، تجارت بینالملل و… |
4. بازار کار | معمولا پس از فارغالتحصیلی باید از سطح پایین یا کارآموزی شروع کنند و بهتدریج پیشرفت شغلی پیدا کنند. | اکثر دانشجویان حین تحصیل در حال کار هستند یا با رزومه قوی وارد بازار کار میشوند؛ شانس بالاتری برای ورود به سطوح مدیریتی دارند. |
5. اعتبار مدرک | مدرک دانشگاهی معتبر است اما بهتنهایی برای ورود به جایگاههای مدیریتی بالا کافی نیست؛ تجربه کاری نقش مهمی دارد. | مدرکی بینالمللی و شناختهشده است که در صورت داشتن تجربه کاری، برگ برندهای برای استخدام در سطوح بالا محسوب میشود. |
6. هزینههای تحصیل | در دانشگاههای دولتی رایگان است؛ هزینه کمتری در مقایسه با MBA دارد. | معمولا شهریهمحور است و هم در دانشگاهها و هم مؤسسات خصوصی برگزار میشود؛ هزینهها به مراتب بیشتر است. |
7. موقعیت شغلی | تمرکز بر عملکرد روزمره، فرآیندهای عملیاتی و اجرای وظایف در سطح میانی سازمان. | تمرکز بر سیاستگذاری کلان، تعیین استراتژیهای سازمانی و هدایت کسبوکار در مسیر توسعه و رقابت. |
در ادامه هر کدام از این تفاوتها را دقیق تر بررسی میکنیم.
1. اهداف تحصیلی
اولین تفاوت mba و مدیریت بازرگانی، مربوط به اهداف تحصیلی میشود. دانشجویانی که در رشته mba مشغول به تحصیل هستند، در حین تحصیل خود نیز کار میکنند. آنها برای اینکه بتوانند شغل خود را ارتقا دهند و اطلاعات و مهارتهای بیشتری در حوزه مدیریت کسب کنند، وارد این رشته میشوند. برخی از دانشجویان رشته mba تحصیلات خود را فقط در حد آکادمیک در دانشگاه ادامه میدهند یا اینکه برخی افراد در دورههای آموزشی فشرده mba نیز شرکت میکنند تا بتوانند در مدت زمان بسیار کم به نتیجه مورد نظر خود برسند.
دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی تجربه کاری کسب نمیکنند و برای یافتن شغل پس از فارغالتحصیلی از این رشته باید دنبال کارآموزی باشند. برخی از این دانشجویان پس از اینکه در رشته مدیریت بازرگانی فارغالتحصیل شدند، به بازار کار وارد خواهند شد و پس از کارآموزی بهعنوان سرپرست و کارمند در یک سمت مدیریتی مشغول به کار میشوند. برخی دیگر نیز از دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی، تحصیلات خود را ادامه میدهند و در کارشناسی ارشد یک رشته مرتبط مانند mba تحصیل میکنند و با ورود به بازار کار موقعیت بهتری را به دست میآورند.
2. دروس ارائه شده
دروس ارائه شده برای دانشجویان رشته مدیریت بازرگانی در ۵ دسته اختیاری، اصلی، پایه، عمومی و تخصصی دستهبندی میشود که در کل ۱۳۳ واحد را باید در مقطع کارشناسی پاس کنند. برخی از دروس مرتبط به این رشته عبارت است از:
- مدیریت منابع انسانی
- بازرگانی بینالمللی
- اصول و مبانی مدیریت
- مدیریت بازار و بازاریابی
- روش تحقیق مدیریت
- اصول حسابداری
- ساختارهای سازمانی
- اقتصاد خرد و کلان و…
اما توجه داشته باشید که رشته mba گرایشهای گوناگونی دارد و درسهای موجود در هر شاخه متفاوت هستند.
چند مورد از دروس تخصصی این رشته عبارت است از:
- برنامهریزی استراتژیک
- مدیریت عملیات
- مدیریت مالی
- اقتصاد خرد
- رفتار سازمانی
- مدیریت بازاریابی و…
همانطور که شما نیز شاهد هستید، برخی از دروس در دو رشته ممکن است مشترک باشند؛ اما در محتوای دروسی که ارائه میشوند با یکدیگر فرق دارند.
3. گرایشهای هر رشته
گرایشی که هر رشته دارد، موجب تفاوت mba و مدیریت بازرگانی میشود. توجه داشته باشید که رشته مدیریت بازرگانی در مقطع کارشناسی خود گرایشی ندارند و تمامی دروس به طور عمومی به دانشجویان ارائه میشود. افرادی که در مقطع ارشد مدیریت بازرگانی ادامه تحصیل میدهند، میتوانند در گرایشهایی مانند بازرگانی داخلی، بازرگانی بینالمللی، کارآفرینی، بازاریابی، گرایش مالی، مدیریت استراتژیک و… مشغول به تحصیل باشند.
اما در نظر داشته باشید که mba مربوط به مقطع کارشناسی ارشد میشود؛ به همین دلیل از همان ابتدای تحصیل و در مقطع کارشناسی نمیتوان گرایشی برای آن در نظر گرفت. اما مهمترین گرایشهای این رشته شامل استراتژی مدیریت، پروژه، بازاریابی، تجارت بینالمللی، فناوری اطلاعات و غیره است.
4. بازار کار
نحوه ورود به بازار کار نیز باعث تفاوت mba و مدیریت بازرگانی میشود. دانشجویانی که در رشته mba فارغالتحصیل میشوند، حین تحصیل وارد بازار کار میشوند و در این شرایط برای افزایش مهارتها و ارتقای شغلی خود یا راهاندازی یک کسبوکار اقدام میکنند.
افرادی که در رشته mba فارغالتحصیل میشوند، حتی اگر شغلی نیز پیدا نکنند، رزومه عالی دارند و بهراحتی میتوانند بهترین موقعیتهای شغلی را پیدا کنند. در عین حال دانشجویان مدیریت بازرگانی پس از فارغالتحصیلی باید از موقعیتهای شغلی سطح پایین شروع به کار کنند. معمولاً در قدم اول این افراد باید در مجموعه و کسبوکاری بهعنوان کارآموز شغلی را پیدا کنید و به مرور زمان شغل خود را ارتقا دهید و به سمت مدیریتی وارد شوید.
5. اعتبار مدرک
تفاوت mba و مدیریت بازرگانی از نظر اعتبار مدرک نیز قابل مشاهده است. توجه داشته باشید که در هر رشته تحصیلی مدیرانی فارغالتحصیل میشوند که رزومهها با یکدیگر فرق دارد و تأثیر بسیار زیادی در اعتبار مدرک خواهد داشت. MBA یکی از معروفترین شاخههای مدیریت است و رزومه کاری که در این رشته کسب میکنید، به عنوان برگ برنده عمل میکند.
اکثر شرکتها ترجیح میدهند برای سمت مدیریتی خود، افرادی را بپذیرند که مدرک mba دارند یا در حوزه مدیریت کسبوکار دورههای معتبر را گذراندهاند. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که مدرک هر یک از این رشتهها تفاوتی نسبی با یکدیگر دارند.
ممکن است افرادی با مدرک مدیریت بازرگانی سابقه کاری زیادی داشته و مهارت مدیریتی بسیار بالایی برخوردار باشند؛ به همین دلیل این فرد میتواند در موقعیتهای شغلی بهتری شروع به کار کند. در عین حال افرادی نیز با مدرک mba و بدون تجربه کاری ممکن است بیکار بمانند؛ زیرا توانمندیهای لازم برای شروع به کار در حوزه مدیریت را کسب نکردهاند.
6. هزینههای تحصیل
معمولاً هزینهای که دانشجویان برای دوره مدیریت بازرگانی پرداخت میکنند، کمتر از دورههای mba است. البته در نظر داشته باشید که مدیریت بازرگانی بیشتر به عنوان یک رشته دانشگاهی در نظر گرفته میشود و دانشجویانی که در دانشگاههای دولتی ثبتنام کردهاند، هزینهای پرداخت نخواهند کرد.
اما ارائه رشته mba هم در دانشگاه و هم در مؤسسات آموزشی آزاد صورت میگیرد و هزینهای که برای شهریه دورههای آن در نظر گرفته میشود، نسبت به سایر رشتههای مدیریت بالاتر است.
7. موقعیت شغلی
تفاوت mba و مدیریت بازرگانی مربوط به موقعیت شغلی آنها نیز میشود. فارغالتحصیلان مدیریت بازرگانی روی فرایند و عملکرد روزمره یک سازمان نظارت خواهند داشت و کار آنها این است که اطمینان داشته باشند محصول و خدمات ارائه شده در یک کسبوکار با استراتژیها و نیاز بازار هماهنگ است و میتواند رضایت مشتریان را جلب کند یا نه.
اما مدیران ارشد MBA کمتر با این فرایندها و عملکردهای کسبوکار درگیر میشوند. کار آنها این است که استراتژی و برنامههای کلی را در یک سازمان مشخص کنند و در مسیر کلی یک کسبوکار برای شرایط جامع بازار و استراتژیهای جامع کار خواهند کرد.
بررسی تفاوت میان ام بی ای و مدیریت بازرگانی در سطح بینالمللی
اما تنها در کشور ایران میان این دو رشته تفاوت وجود ندارد و تفاوت mba و مدیریت بازرگانی در سطح بینالمللی نیز مورد بررسی قرار گرفته است و این تفاوت مانند مواردی است که در کشور ایران وجود دارد. اغلب دانشگاههای دنیا، کالجها و شرکتها برای مدرک mba ارزش بیشتری قائل هستند. هرچند رشته مدیریت بازرگانی نیز روند تبدیل شدن به یکی از شاخههای معتبر مدیریت را طی میکند و اکنون شمار دانشجویان آن در حال افزایش است.
ادامه تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی در سطح بین الملل، مسیر بسیار خوبی برای آغاز فعالیت در حوزه مدیریت است. افرادی که در این رشته فارغ التحصیل شدهاند، میتوانند با سمت سرپرست یا مدیران میانی وارد سازمانها شوند. افرادی که تصمیم گرفتهاند مدرک مدیریت بازرگانی را دریافت کنند، شانس بیشتری برای پذیرش در رشته MBA دانشگاههای معتبر جهان خواهند داشت. دانشگاههای معتبر ترجیح میدهند افرادی را برای بورس تحصیلی انتخاب کنند که اطلاعاتی از این علم داشته باشند.
مدیریت بازرگانی یا mba؟ کدام بهتر است؟
انتخاب یکی از رشتههای مدیریت بازرگانی و mba به سلیقه شخصی شما بستگی دارد. در واقع شما با توجه به سلیقه، توانایی و هدف خود باید بهترین رشته را انتخاب کنید. هر کدام از این رشتهها اهمیت و جایگاه مخصوصی در حوزه کسبوکاری خود دارند و هر کدام از آنها نیز به دانش و مهارت خاصی نیاز پیدا میکنند.
- مدیر بازرگانی معمولا در حوزه تجارت بینالمللی فعالیت میکند و تواناییهایی مانند ارتباط بینالمللی، مذاکره و تحلیل بازار نیاز دارد. از سوی دیگر مدیران کسبوکار یا mba باید توانایی مالی استراتژیکی و تجاری قوی داشته باشند تا بتوانند به موفقیتی در کسبوکار خود برسند.
- افرادی که به سطح بینالمللی علاقهمند هستند و تمایل دارند که در چالشهای جهانی شرکت کنند، مدیریت بازرگانی گزینه بسیار مناسبی است و این امکان را فراهم میکند تا در حوزههای گوناگون بازاریابی بینالمللی، تحلیل رقبا، مدیریت زنجیره جهانی و… شرکت کنند.
- اگر قصد دارید که یک کسبوکار شخصی را تأسیس و مدیریت کنید، رشته mba بیشتر به درد شما میخورد و در حوزه تجارت، بازاریابی، حقوق کار، مالیات و … در یک شرکت فعالیت دارید؛ به همین دلیل انتخاب هر یک از این رشتهها به هدف شما بستگی دارد و باید توانایی خود را شناسایی کنید و هدفهای خود را در نظر بگیرید.
برای انتخاب بین مدیریت بازرگانی و mba از چه کسی مشاوره بگیریم؟
دو رشته مدیریت بازرگانی و mba اهمیت بسیار زیادی در حوزههای کسبوکاری خود دارند و بدون آنها نمیتوان در بازار کار از رقبا سبقت گرفت. هر دو رشته گرایشهای مخصوص به خود را دارند و شما باید با توجه به سلیقه و توانایی خود در هر یک از این دورهها شرکت کنید و پیشرفت کسبوکار خود در آینده را رقم بزنید.
برای اینکه بدانید کدامیک از این مشاغل برای شما مناسبتر هستند، میتوانید با مشاورین ماهر و متخصص آکادمی پاکراه مشورت کنید. همچنین اگر به دنبال افراد ماهر و متخصصی برای این استخدام در این موقعیتهای شغلی و تکمیل نیروهای انسانی کسب و کار خود هستید، پیشنهاد میکنیم از خدمات مشاوره مدیریت منابع انسانی آکادمی ما بهره ببرید.
در پایان، اگر سوالی در ذهنتان باقی مانده، در بخش کامنت ها مطرح کنید تا بلافاصله به شما عزیزان پاسخ دهیم!
روی دکمه «مشاوره آنلاین» کلیک کنید تا مهندس ایمان پاکراه و تیم آکادمی پاکراه بهصورت آنلاین و کاملاً رایگان راهنماییتان کنند.
مشاوره آنلاین